ΑκροΓκαράζ
Ο κόσμος, οργισμένος και συγχρόνως πολιτικά άστεγος, επινοεί αγωνιωδώς σχήματα. Χθες κάτι άλλο, σήμερα τη χιπ-χοπ και τραπ σκηνή, αύριο ποιος ξέρει τι. Το θέμα είναι ότι επειδή δεν του αρκεί το πολιτικό σύστημα ή το θεωρεί πουλημένο, αποκρουστικό (και ο ΟΠΕΚΕΠΕ στο κοκτέιλ του με τα κόμματα εκλαμβάνεται ως η απόδειξη της γενικής πολιτικοθεσμικής διαφθοράς) ο κόσμος, από την πολιτική κριτική μετακινείται σε έναν μυστικιστικό οπαδισμό. Βρίσκει απροσδιόριστες ιαματικές ιδιότητες σε διάφορα «θρησκεύματα» και «προφήτες».
Η αστική δημοκρατία εκλαμβάνεται ως φθαρμένη έννοια από τις καταχρήσεις και τις υπονομεύσεις που τη μεταβάλλουν σε κοινοτοπία και ακαδημαϊσμό. Εν τούτοις, ακόμα και ως αφηρημένη αναφορά, σήμερα έχει λειτουργικότητα, έστω αφανή. Ακριβώς γιατί ο φασισμός έχει διαρρήξει τα παλιά νοηματικά του όρια και από πολιτικός έχει γίνει «κυτταρικός», με την πολιτιστική, και όχι βέβαια βιολογική, έννοια του όρου.
Ο φασισμός νέου τύπου δεν υφίσταται μόνο ως πολιτική εκφώνηση, ως δομή λόγου που αποκλείει με βία κάθε αντίθετη άποψη, ούτε όμως περιφράσσεται σε μια συγκεκριμένη πολιτική επικράτεια. Διαχέεται. Δεν αποπολιτικοποιείται, αλλά, πολύμορφος και πολύριζος, μεταναστεύει σε όλα τα πολιτικά σκηνώματα. Οι γιατροί και οι θεολόγοι ονομάζουν το φαινόμενο μετάσταση.
Ενας ιδιότυπος κουλτουραλιστικός πολυφασισμός. Και επίκτητος και ενσώματος. Πάντα βέβαια, τουλάχιστον εν μέρει, έτσι ήταν και ιστορικά. Πιθανόν να φορούσε πιο ευδιάκριτα (και αμαρτωλά) πολιτικά «ρούχα».
Ομως στον «κυτταρικό» φασισμό τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί. «Κυτταρικός» σημαίνει κάτι πιο ιδρυτικό, πιο δομικό που ξεπερνάει τα συμβατικά κομματικά τείχη, όχι μόνο τις εντάξεις αλλά και τους μηχανισμούς αυτοσυνείδησης. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να θεωρεί τον εαυτό του κεντρώο, αριστερό ή δημοκράτη δεξιό και να είναι ένας ναρκισσιστής, εγωμανής, για τον οποίο η άλλη άποψη, η αποκλίνουσα, είναι έγκλημα. Δεν χωράει στην κοσμοθέασή του το ελάχιστο διαφοροποιητικό.
Οι Kneecap φυσικά δεν είναι ποιητές. Ούτε έχουν φλόγα, αλλά μια έξυπνη επαφή με τις ευκολίες του κοινού. Oταν η συνθηματολογική μονομέρεια στην τέχνη έχει δεχτεί σκληρότατη κριτική ως μορφή αισθητικής απλοϊκότητας ή ως στρατευμένος λαϊκισμός, πώς ξαφνικά ακριβώς οι φορείς του προφανούς γίνονται ιερά τέρατα και η ποπ (εδώ στη χιπ-χοπ εκδοχή της) γίνεται πρωτοπορία; Αν δει κανείς τις αναβιώσεις ενός παροξυσμικού αντισημιτισμού, την αναμόχλευση ενός βιολογικού καταγωγισμού, ως προς την πολιτική εξήγηση του άλλου (του έτερου, του αποκλίνοντος κ.λπ.) τέτοιες ερωτήσεις για την πολιτιστική σκηνή διαλύονται.
Και μια σημείωση: Η βωμολοχία είναι η πιο ξέπνοη και γηραλέα μορφή αντίστασης. Οι Kneecap, με γκαράζ και παραδοσιακοϊρλανδέζικες επιβιώσεις, προσπαθούν να κάνουν τους αγενείς, πουλώντας μουσικοπολιτικό κλονισμό. Οχι ατάλαντοι, αλλά απλοϊκοί και επηρμένοι. Ισως όμως έχει σημασία ποιο είναι το κλίμα που εγκαθιστά.
Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος και καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ