Быў двойчы рэпрэсаваны: Тодар Лебяда
Да 110-годдзя з дня нараджэння беларускага паэта, празаіка, драматурга, вязня сталінскіх лагераў Тодара Лебяды (Пятра Шырокава, 1914-1970).
6 студзеня 2014 года спаўняецца 110 гадоў з дня нараджэння двойчы рэпрэсаванага беларускага паэта, драматурга, празаіка Тодара Лебяды. Таго самага Тодара Лебяды, які ўпершыню ў беларускай літаратуры смела і адкрыта паказаў жахі сталінскага тэрору, знішчэнне беларускай нацыі. Імя літаратара ў 1940-1980-х гадах было забыта і выкраслена з гісторыі беларускай літаратуры. Але час вяртае таленты з небыцця. Вяртаецца паціху і творчасць Тодара Лебяды. Гэта ён пісаў такія радкі:
Ой, пралягла
Чыгунка за Байкалам
Паміж узгор'яў
Роўна, бы абрус!
Цяпер на ёй
Амаль пад кожнай шпалай
Ляжыць замучаны
У выгнанні беларус…
На працягу амаль 80 гадоў не выдаваліся творы Тодара Лебяды. Маленькі зборнічак ягоных вершаў “Песьні выгнаньня” пабачыў свет ажно ў 1944 годзе. І толькі ў 2021 годзе ў менскім выдавецтве “Кнігазбор” выйшла асобнай кнігай літаратурная спадчына пісьменніка “Плачуць ліпы на кургане”. У ёй ёсць і такія радкі:
Мне лёсам вызначаны Гэтакі прымус. Аб шчасці сёння Можна сніць і марыць За тое, Што я толькі - беларус - Мне гэтакая кара! Я кару іхную З пагардаю прыняў, Бо я - сын верны Маці - Беларусі. І я святога, Гордага імя Не адракуся!!!
Беларускае Радыё Рацыя