NVO odbile sredstva, vlasti u Gračanici poništile odluku

Lokalne vlasti u Gračanici, kosovskoj opštini sa većinskim srpskim stanovništvom kod glavnog grada Prištine, poništile su odluku o dodeli oko 300.000 eura nevladinim organizacijama (NVO) za projekte u cilju sprečavanja širenja korona virusa i ublažavanja posledica izazvanih pandemijom COVID-a 19.

Ovakva odluka Komisije za procenu opštine Gračanica doneta je 16. decembra, nakon što je svih 14 nevladinih organizacija odlučilo da odbije sredstva koja su im dodeljena na osnovu javnog poziva od 12. oktobra.

Kako kažu iz nevladinih organizacija, bili su izloženi “nezapamćenom i ničim izazvanom medijskom linču”.

Radio Slobodna Evropa (RSE) je 2. decembra pisao kako je većina organizacija, koja su dobila ta sredstva, bliska lokalnim vlastima te opštine, da je aktuelni gradonačelnik Srđan Popović iz Srpske liste i jedan od osnivača jedne od organizacija (Centar za mir i toleranciju) za koju su određena finansijska sredstva, i da su članovi te iste organizacije dobili sredstva tako što su se prijavili na ime drugih nevladinih organizacija.

U obrazloženju odluke se dodaje da nevladine organizacije ne žele da učestvuju u realizaciji javnih ciljeva dok su suočeni sa “nepravdom, neproverenom i ničim izazvanom hajkom”.

Zbog čega su NVO odbile finansijsku podršku?

Finansijsku podršku od opštine Gračanica je odbila nevladina organizacija Centar za mir i toleranciju (CPT), koja je na javnom konkursu aplicirala sa projektom “Humanitarna akcija za pomoć najugroženijim građanima - Zajedno smo jači”.

Izvršni direktor CPT-a Nenad Maksimović kaže u izjavi za RSE da je organizacija na čijem je čelu odustala od potpisivanja ugovora sa opštinom Gračanica nakon javnog pritiska i “medijskih špekulacija koje su nastale nakon objavljivanja prve liste dobitnika finansijske pomoći”.

“Neosnovano su nas doveli u kontekst povlašćenog položaja i vezu sa trenutnim predsednikom opština Gračanica. To su apsolutno netačne informacije”, tvrdi Maksimović.

Prema podacima koji stoje u civilnom registru nevladinih organizacija, osnivač CPT-a je upravo gradonačelnik Gračanice, Srđan Popović.

Međutim, Maksimović napominje da je Popović pre 20 godina bio član CPT-a da bi 2009. godine podneo ostavku na svaku svoju funkciju u toj organizaciji.

“Dovođenje Centra za mir i toleranciju u vezi sa Srđanom Popovićem je tendenciozna i zlonamerna namera medija. Stvorena je atmosfera da smo mi u nekom povlašćenom položaju. Počela su govorkanja po selu i napadi. Sve je to rezultiralo hajkom i albanskih medija koji su nas doveli u vezu sa organizacijom koja prikuplja dokaze za ratne zločince protiv pripadnika OVK [Oslobodilačka vojska Kosova]”, kaže Maksimović.

Od finansijske podrške je odustala i NVO Humanitarno-edukativno-rekreativni centar (HERC), koja je registrovana na ime Vladana Trifića, a koji je deo tima nevladine organizacije CPT.

Tu je i Alternativni kulturni centar (AKC) čiji je ovlašćeni predstavnik Bojan Teofilović, zamenik direktora CPT-a.

Na pitanje da komentariše vezu između članova CPT-a i NVO kojima je bila odobrena finansijska pomoć od opštine Gračanica, Maksimović kaže: “Zakon ne sprečava lice da bude osnivač jedne organizacije i da radi u drugoj organizaciji. To je savršeno pravno jasno”.

“Vladan Trifić je samo zaposlen u Centru za mir i toleranciju, njega ništa ne sprečava da vodi organizaciju Herc koja je osnovana pre 15-ak godina. Tu ne postoji sukob interesa”, tvrdi on.

Međutim, pojedine nevladine organizacije, koje su se našle na spisku za finansijsku podršku od opštine Gračanica, uopšte nisu registrovane, odnosno ne postoje zvanično. Radi se o organizaciji “CCCC”, “Univerzum”, “Centar za medijaciju i tradiciju”.

Tu je i “Dečiji kulturni centar” Milice Popović, te “Ključ budućnosti” Nemanje Popovića, inače iz iste porodice gradonačelnika, Srđana Popovića.

Prema Zakonu o slobodi udruživanja u nevladinim organizacijama, u delu koji se odnosi na sukob interesa, nije precizirano da li član jednog NVO-a može da formira svoje uduženja, već se navodi da “članu upravnog tela nije dozvoljeno učestvovanje u razmatranju ili odlučivanju o bilo kom pitanju u kome on ili ona ima neposredni ili posredni lični ekonomski interes”.

Smatra se da član upravnog odbora ima ekonomski interes ukoliko on/ona ili bilo koji član njegove porodice ima neposredni ili posredni ekonomski interes.

Opština Gračanica: Nastojaćemo da ne vratimo sredstva u budžet

RSE nije uspeo da dobije gradonačelnika Gračanice Srđana Popovića za izjavu.

Iz službe za informisanje te opštine je saopšteno da su se poslednjih nedelja opština Gračanica i 14 nevladinih organizacija “našle na meti pojedinih političkih partija i dela medija”, te da su na njihov račun upućene optužbe za nepoštovanje zakona i zloupotrebu javnih sredstava.

“Ovakvim delovanjem naneta je velika šteta našoj zajednici. Opština Gračanica će nastojati da ova sredstva zadrži u svom budžetu, kako ih ne bismo vraćali u Prištinu, ali, ako se na kraju i to dogodi, odgovornost treba da preuzmu oni koji su sve ovo prouzrokovali svojim neutemeljenim i besmislenim optužbama”, navodi se u saopštenju dostavljenom medijima.

Iz nadležnih centralnih institucija niko nije odgovorio na upit RSE šta će se sada desiti sa finansijskim sredstvima koja su opštini Gračanica dodeljena iz budžeta Vlade Kosova.

Ali bivši ministar za lokalnu samoupravu Sadri Ferati objašnjava da lokalne vlasti moraju da dokažu da su sredstva iz budžeta Vlade Kosova utrošena u namenu za koju su im i dodeljena.

“Ukoliko nisu utrošena u tu namenu, ta sredstva ne mogu da se koriste za nešto drugo osim da nadležno Ministarstvo i Vlada donesu drugu odluku prema kojoj bi se opštini dozvolilo da preusmeri sredstva”, napominje Ferati.

Kako je sve počelo?

Skupština opštine je 25. novembra, na predlog predsednika opštine, Srđana Popovića, usvojila odluku o dodeli 284.985 eura za 14 nevladinih organizacija koje su se prethodno prijavile na javni poziv objavljen 12. oktobra.

Projekti sa kojima su aplicirali za pomoć odnosili su se uglavnom na dostavu paketa osnovnih životnih namernica, higijenskog pribora, zaštitne opreme, te pomoći ugroženima, starijim ljudima i ostalom stanovništvu a sredstva za finansiranje istih su izdvojena iz budzeta za Vlade Kosova, tačnije iz Plana za sprovođenje programa ekonomskog oporavka.

Iako je najpre za sve njih bilo odobreno po 20.356 eura, opština Gračanica je 4. decembra objavila novu odluku, prema kojoj im je dodeljeno od 17.000 do 24.500 eura.

Ova finansijska sredstva su inače proistekla iz Plana za sprovođenje programa ekonomskog oporavka Vlade Kosova.