Tri godine od pada Đukanovićevog DPS-a

Na parlamentarnim izborima 30. avgusta 2020. nakon tri decenije vlasti smijenjena je Demokratska partija socijalista (DPS) tadašnjeg predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića. Opozicione koalicije prosrpskog Demokratskog fronta (DF), Demokrata i pokreta URA osvojile su 41 mjesto od 81 u Skupštini Crne Gore.

Tri godine od smjene trodecenijske vlasti, donosimo pregled nekih od događaja koji su obilježili političku scenu u Crnoj Gori.

Vlada Zdravka Krivokapića

Krajem septembra 2020. formirana je nova parlamentarna većina, a Aleksa Bečić lider Demokrata, je izabran za predsjednika Skupštine Crne Gore.

Početkom decembra iste godine je izabrana Vlada na čelu sa Zdravkom Krivokapićem koji je na izborima predvodio listu DF. U "ekspertska Vladi", je bilo 12 ministara uglavnom bliskih Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC). Jedini političar u Vladi bio je vicepremijer Dritan Abazović lider URA.

U startu, pet dana nakon formiranja Vlada se zadužila 750 miliona eura uz obrazloženje da je tako izbjegnut "državni bankrot".

Novi parlament ubrzo je izglasao izmjene Zakona o slobodi vjeroispovijesti kojim su ukinute su odredbe prethodnog Zakona iz 2019. protiv kojih je protestvovala Srpska pravoslavna crkva, a što je dovelo do smjene DPS na izborima avgusta 2020. godine.

 

Šest mjeseci od izbora Krivkapićeve Vlade iz DF-a je saopšteno da Krivokapić više nema njihovu podršku nakon što je 27. maja 2021. u Beogradu odbio da potpiše Temeljni ugovor sa SPC.

Polovinom 2021., parlament je usvojio Rezoluciju o Srebrenici i na predlog Vlade smijenio ministra pravde Vladimira Leposavića zbog negiranja genocida u Srebrenici . Zbog toga je iz DF zatražena rekonstrukcija ili izbor nove vlade.

U julu je sklopljen hedžing aranžmana sa francuskim i američkim bankama o zaštiti od valutnog ruzika državnog duga zbog kredita kod kineske EXIM banke za gradnju auto puta, čime ja kamata kineskog kredita smanjena za osam miliona eura godišnje.

U avgustu 2021. je zaplijenjeno 1.200 kilograma kokaina a početkom sljedeće godine još 500 kilograma.

Na Cetinju je 5. septembra ustoličen mitropolit SPC Joanikije uz angažovanje jakih policijskih snaga u kojima je povrijeđeno oko 60 osoba. Proteste su organizovali građani koji su se protivili da se ustoličenje obavi na Cetinju. Ustoličenje su podržali Krivokapić i dio ministara bliskih SPC-u.

Dio parlamentarne većine na čelu sa vicepremijerom Dritanom Abazovićem 19. januara 2022. Skupštini podnosi Inicijativu za smjenu Vlade.

Građani su 1. februara primili uvećanu platu, nakon izglasavanja programa Evropa sad", ministra finansija Milojka Spajića. Setom promjena ukinuti su doprinosi za zdravstvo a minimalna plata sa 250 povećana na 450 eura.

Početkom februara 2022. Skupština Crne Gore izglasala je nepovjerenje Vladi premjera Zdravka Krivokapića na predlog pokreta URA vicepremijera Abazovića i Demokratske partije socijalista (DPS) Mila Đukanovića.

Uhapšena bivša predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica, koja je optužena da je bila dio kriminalne orgnaizacije.

 

Vlada Dritana Abazovića

Manjinska Vlada Dritana Abazovića izabrana je 28. aprila 2022. uz podršku Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića, SDP, SD i manjinskih nacionalnih stranaka.

U maju je zaplijenjeno više od 145 hiljada paketa cigareta u Luci Bar a premijer Abazović je 'klinički mrtavim' proglasio šverc cigareta preko te luke.

Državne institucije saopštile da su zamrzle 44 nekretnine koje su u vlasništvu ruskih državljana u Crnoj Gori. Vlada nikada nije saopštila imena Rusa kojima je imovina zamrznuta po osnovu obaveza o uvođenju restriktivnih mjera protiv Rusije zbog vojne agresije na Ukrajinu.

13. jula svečano otvorena prva dionica autoputa od Podgorice do Mateševa kod Kolašina. Vrpcu su presjekli predsjednik Crne Gore Milo Đukanović, premijer Dritan Abazović i ministar Ervin Ibrahimović.

Sve političke partije u Skupštini Crne Gore, osim proruskog Demokratskog fronta, podržale Rezoluciju kojom se osuđuje vojna agresija Rusije na Ukrajinu.

Na Cetinju održano preko stotinu skupova podrške Ukrajini. Više skupova održano i u drugim gradovima uključujući i Podgoricu. U Podgorici je održano nekoliko skupova podrške Vladimiru Putinu.

3. avgusta 2022. potpisan Temeljni ugovor između Vlade Crne Gore i SPC što je dovelo do izglasavanja nepovjerenja Vladi Dritana Abazovića 19. avgusta

 

Tehnički mandat Abazovićeve Vlade

Uslijedili su pokušaji parlamentarne većine da formira novu treću Vladu, ali bez uspjeha. U međuvremenu Abazovićeva vlada donijela je, iako u tehničkom mandatu, niz odluka

Agencija za nacionalnu bezbjednost pokrenula akciju otkrivanja ruskih špijuna u Crnoj Gori. Dvoje uhapšenih crnogorskih državljana, šest protjeranih ruskih diplomata i zabrana ulaska za 28 stranaca je bilans akcije bezbjednosnih institucija.

Abazović pokrenuo obračun sa političkim protivnicima u kome su smijenjeni ministri vanjskih poslova i odbrane Ranko Krivokapić i Raško Konjević. Istovremeno je smijenio i direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost Sava Kenteru.

Abazovića Vlada je forsirala priključenje Crne Gore Otvorenom Balkanu, koji su osmislili predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i premijer Albanije Edi Rama, a pridružila se Sjeverna Makedonija. Zbog toga je ostavku podnijela potpredsjednica Vlade i ministarka evropskih poslova Jovana Marović.

Evropska unija poručila da bi se proces evropskih integracija mogao zaustaviti zbog usvajanja antievropskih i protivustavnih zakone što su Vlada i parlamentarna većina su ignorisali.

Uhapšen dugogodišni predsjednik Privrednog suda Blažo Jovanić kome se sudi za organizovanje kriminalne grupe i zloupotrebu službenog položaja. Uhapšen Veselin Veljović nekadašnji direktor policije.

Tužilaštvo uhapsilo gradonačelnika Budve Mila Božovića funkcionera bivšeg Demokratskog fronta, zbog sumnje da je trgovao narkoticima. Božović je i dalje na čelu Opštine, a odluke potpisuje iz zatvora u Spužu.

Vlada razriješila direktora Uprave policije Zorana Brđanina jer je prethodno uhapšen jedan od njegovih pomoćnika pod sumnjom da je sarađivao sa kriminalnim klanovima. Upravi sud oborio odluku Vlade, pa je Vlada donijela novu istovjetnu. Slučaj je i dalje pred Upravnim sudom.

Na podgoričkom aerodromu uhapšen Južnokoreanac Hyeong Do Kwon, osumnjičen da je preko kriptovaluta napravio štetu od preko 40 milijardi dolara. U zatvoru u Crnoj Gori čeka izručenje Sjedinjenim Američkim Državama ili Južnoj Koreji koje ga potražuju.

Na predsjedničkim izborima, Mila Đukanovića pobjeđuje Jakov Milatović iz Pokreta Evropa sad.

Najveći broj glasova i skupštinskih mandata na parlamentarnim izborima 11. juna osvaja Pokret Evropa sad, čiji lider Milojko Spajić pokušava da formira novu Vladu. Njegovo ključno predizborno obećanje je bilo da će prosječna plata iznositi 1.000 eura, minimalna penzija 450, a radni dan će biti skraćen na sedam sati.

Abazovićeva tehnička Vlada zaokružila punu godinu postojanja bez povjerenja.