Dogovorena nova Vlada Crne Gore, stranke bivšeg DF-a se pridružuju za godinu
Uprkos protivljenju američkih i evropskih partnera, snage proruskog bivšeg Demokratskog fronta (DF) biće dio nove crnogorske vlade mandatara Milojka Spajića.
Naime, prema sporazumu o formiranju vlasti, DF će podržavati manjinsku Vladu u parlamentu, a krajem sljedeće godine kroz rekonstrukciju i zvanično postati njen dio. Uz to će jedan od lidera DF-a Andrija Mandić biti na čelu Skupštine.
Partije DF podržavaju ukidanje sankcija Rusiji, ne priznaju nezavisnost Kosova, protivnici su članstva Crne Gore u NATO, negiraju genocid u Srebrenici ...
Nedavno su Sjedinjene Američke Države (SAD) saopštile da su veoma zabrinute da novu vladajuću koaliciju u Crnoj Gori formiraju stranke i lideri koji se aktivno protive evroatlantskim vrijednostima. Slične poruke uputila je i Evropska unija.
Kako su objavili mediji, sjednica Skupštine na kojoj bi trebalo da budu izabrani predsjednici Skupštine i Vlade trebalo bi da bude održana 26. oktobra.
Iz Skupštine su za Radio Slobodna Evropa rekli da zvanična inicijativa za ovo zasjedanje još nije stigla.
Nastavak sjednice poslije tri mjeseca
Prva sjednica Skupštine održana je mjesec i po nakon junskih paralmentarnih izbora, na kojima je Pokret Evropa sad dobio najviše mandata, 24 od 81, na osnovu čega je njihov lider Milojko Spajić dobio mandat da predloži Vladu.
Od tada Skupština nije zasjedala jer se čekalo na dogovor o formiranju Vlade.
Spajiću, koji je mandat za sastav Vlade dobio 10. avgusta trebalo je više od dva mjeseca da sa partijama postigne dogovor o podjeli funkcija.
Dio ministarstava preuzima DF
Vlada će imati predsjednika, četiri potpredsjednika i 18 ministara.
Spajićev pokret Evropa sad imaće, osim mjesta premijera 10 ministara, među kojima vanjskih poslova, evropskih poslova, pravde, finansija, zdravlja, energetike, urbanizma, saobraćaja, prosvjete, socijalnog staranja.
Demokrate će, uz dva potpredsjednička mjesta, dobiti i četiri ministarstva - unutrašnjih poslova, odbrane, turizma i ekologije, kulturu i medije.
Prosrpska Socijalistička narodna partija će zadržati dva resora poljoprivrede i šumarstva kao i sporta i mladih koje trenutno pokriva u vladi Dritana Abazovića.
I albanske partije zadržaće dva ministarstva kojima rukovode u sadašnjoj Vladi, ljudskih i manjinskih prava i javne uprave. Dobiće i potpredsjednika Vlade.
Proruske stranke koje su činile Demokratski front u startu neće biti dio Vlade. Prema sporazumu koji su potpisali sa mandatarom i ostalim partijama one će u Vladu ući naknadno, do kraja naredne godine.
Tada će dobiti jedno potpredsjedničko i četiri ministarska mjesta- saobraćaj, prosvjetu, turizam i urbanizam.
Do preuzimanja tih ministarstava, DF će u njima imati državne sekretare.
Van Vlade ostale su procrnogorske- Demokratska partija socijalista Mila Đukanovića, Socijaldemokrate, Liberalna partija, nacionalne partije Bošnjaka i Hrvata kao i poket URA Dritana Abazovića.
Uporedo sa podjelom resora, partije koje učestvuju u Vladi su postigle Sporazum koji sadrži principe po kojima će raditi nova Vlada Milojka Spajića.
Šta piše u sporazumu?
Partije se obavezuju da glasaju jedinstveno o izboru Vlade i rukovodstva Skupštine, budžeta, saslušanja u parlamentu, ali i razmatranja predloga zakona.
Takođe se obavezuju da neće podržavati akte koji mogu "narušiti koheziju društva ili izazvati nepotrebne tenzije".
Učesnice su se obavezale da se vanjskopolitička orijentacija Vlade temelji na punoj posvećenosti integracijama i ubrzanom procesu pristupanja EU, članstvu u NATO, i razvijanju prijateljske saradnje sa svim državama priznatim od strane Crne Gore.
"Vlada će ostati posvećena potpunoj usklađenosti vanjske politike sa vanjskom i bezbjednosnom politikom EU, uz poštovanje svih međunarodno preuzetih obaveza i ugovora", navodi se u tekstu predloga.
To bi trebalo da garantuju da Vlada neće donosti odluke kojima bi se dovodila u pitanje nezavisnost Kosova, sankcije Rusiji zbog invazije na Ukrajinu, ali i obaveze prema NATO-u.
Istog dana kada je potpisan Sporazum, objavljeno je i istraživanje Centra za građansko obrazovanje o stavovima građana.
Na osnovu dobijenih rezultata, direktorica CGO Daliborka Uljarević je konstatovala da će u budućoj Vladi dominirati stranke čije pristalice ne priznaju nezavisnost Kosova, koje su na strani Rusije u ratu protiv Ukrajine i protive se sankcijama Moskvi.
Sporazum podrazumijeva i da će se partije zalagati za vladavinu prava, izborne reforme, jednakost i ravnopravnost građana i socijalnu pravdu.
Jedna od stavki je i da će poštovati Ustav i odluke sudova.
Za DPS vlada antievropska i anticrnogorska
U jednoj od prvih reakcija na sastav nove vlasti, predsjednik opozicionog DPS-a Danijel Živković je ocijenio da je riječ o antievropskoj i anticrnogorskoj Vladi.
Naime, u Vladi nema predstavnika procrnogorskih partija.
"Cilj onih koji čine današnje vladajuće strukture je da Crna Gora više ne bude članica EU, niti NATO-a."
On je komentarisao i učešće albanskih partija, koje su godinama bile tradicionalni partneri DPS-u, a koje će sada biti u Vladi sa partijama DF-a.
Živković je rekao da su upravo te snage sa kojima će sada biti u Vladi doprinijele egzodusu Albanaca 1990-ih.
"Ali to je njihova politička odluka sa kojom će morati da se suoče."
A jedan od lidera albanskih partija Nik Đeljošaj je rekao da im je odluka o ulasku u Vladu bila "olakšana demokratskim, prozapadnim duhom mandatara Spajića".
On je napomenuo da je sa nekim političkim snagama bilo razlika, ali da ih je vrijeme ublažilo i učinilo da se shvati neophodnost zajedničkog djelovanja na učvršćivanju suživota u Crnoj Gori.
Vlada Milojka Spajića biće treća od smjene trodecenijske vlasti DPS na parlamentarnim izborima 2020. godine.
Prethodne dvije izgubile su povjerenje u Skupštini - Vlada Zdravka Krivokapića februara 2022, a Dritana Abazovića avgusta iste godine.