Μάστιγα η εγκατάλειψη θυμάτων από τροχαία
Η Εμμανουέλα ήταν 21 ετών, ο Γιώργος 41 και η Μαρία 26. Η ζωή τους κρεμόταν από μια κλωστή και το χέρι που θα την έκοβε κρατούσε απλά ένα τιμόνι. Ολοένα και συχνότερα διαβάζουμε ή ακούμε για τροχαία με τραυματισμό - ακόμα και θανάσιμο - πεζού, επιβάτη ή άλλου οδηγού όπου ο εμπλεκόμενος εγκατέλειψε το σημείο και δεν έμεινε προκειμένου να βοηθήσει ή έστω να καλέσει τις αρμόδιες Αρχές. Η εγκατάλειψη θύματος τροχαίου, το λεγόμενο «hit and run», πέρα από ένα αξιόποινο αδίκημα, συνιστά μια ανήθικη συμπεριφορά με έντονα αντικοινωνικά χαρακτηριστικά.
Μόλις πριν από έναν μήνα, η ιστορία της Εμμανουέλας Καρυωτάκη, της 21χρονης φοιτήτριας από τα Χανιά, η οποία παρασύρθηκε από ΙΧ στη Θεσσαλονίκη και άφησε την τελευταία της πνοή στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου «Παπαγεωργίου», συγκλόνισε το πανελλήνιο, ιδίως μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης των γονιών της να δωρίσουν τα όργανά της. Ωστόσο, παρόμοια φαινόμενα συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά. Ανήμερα τα Χριστούγεννα, σημειώθηκε ατύχημα στην Περιφερειακή Οδό της Θεσσαλονίκης, με τον υπαίτιο να εγκαταλείπει το σημείο, ενώ την Τρίτη καταγράφηκε παρόμοιο περιστατικό στην Πάτρα, χωρίς ευτυχώς να θρηνήσουμε θύματα.
Μιλώντας στα «ΝΕΑ», η πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» (ΙΟΑΣ) Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά επεσήμανε πως η εγκατάλειψη θύματος έπειτα από σύγκρουση ουσιαστικά καθυστερεί τη γνωστοποίηση της τροχαίας σύγκρουσης, με αποτέλεσμα την καθυστερημένη ανταπόκριση και παροχή υπηρεσιών επείγουσας ιατρικής που περαιτέρω αυξάνουν την πιθανότητα θανάτου.
Οπως αναφέρει, λύση στο ζήτημα θα μπορούσε να αποτελέσει η επαρκέστερη αστυνόμευση των οδικών αρτηριών και ειδικά των κεντρικότερων, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών. Ενδεικτικά, στην Καλιφόρνια διαπιστώθηκε ότι με την αύξηση της αστυνόμευσης μειώθηκαν τα ποσοστά εγκατάλειψης έως και 20%. Σύμφωνα με την ίδια, «η στοχευμένη τροχονομική αστυνόμευση θα μπορούσε να ενισχυθεί ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα και τις βραδινές ώρες». Βέβαια, από μόνη της η αστυνόμευση δεν μπορεί να αλλάξει την εικόνα. Η κατάσταση αυτή απαιτεί μια πιο ουσιαστική αλλαγή της οδικής μας κουλτούρας.
«Γενοκτονικό φαινόμενο».
Από την πλευρά του, ο Αναστάσιος Μαρκουίζος, γνωστότερος ως Ιαβέρης, χαρακτηρίζει ως «δυνάμει θανατηφόρα όπλα» τα αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες. «Το 2021 καταγράφηκαν στη χώρα 57 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ τα τελευταία 70 χρόνια 150.000 ήταν οι νεκροί, πάνω από 350.000 οι βαριά ανάπηροι και "ζωντανοί-νεκροί", και περί τα δύο εκατ. οι τραυματίες. Θα έπρεπε όλα αυτά τα νούμερα να λειτουργήσουν σαν μάθημα.
Ενα σπίτι μπορεί πολύ εύκολα από σπίτι ευτυχίας να μετατραπεί σε σπίτι δυστυχίας» λέει χαρακτηριστικά. Παράλληλα, κάνοντας λόγο για ένα γενοκτονικό φαινόμενο, υπογραμμίζει πως «η χώρα δεν αντέχει τον θάνατο των νέων ανθρώπων, ωστόσο, δεν κάνει καμία προσπάθεια για να αλλάξει αυτό».
Οσον αφορά τα τροχαία με εγκατάλειψη του θύματος, ο Ιαβέρης εκφράζει την πεποίθηση ότι είναι θέμα ηθικής παιδείας: «Αν ο οδηγός είναι καλός άνθρωπος και έχει παιδεία με ήθος δεν θα διανοείτο να αφήσει κάποιον χτυπημένο, ενώ θα μπορούσε να του γλιτώσει τη ζωή. Ομως, φεύγει και το κάνει με δόλο. Δηλαδή, η εγκατάλειψη είναι ένα κακούργημα με δόλο και θυμίζει τη συμπεριφορά ενός τρομοκράτη, ο οποίος δεν θα γύριζε ποτέ πίσω να δώσει βοήθεια. Το να χτυπήσεις κάποιον και να τον αφήσεις να πεθάνει - ενώ θα μπορούσες να σταματήσεις και να τον βοηθήσεις, να πάρεις τηλέφωνο το ασθενοφόρο και να του γλιτώσεις τη ζωή - είναι μια εγκληματική πράξη».
Αναφερόμενος στα αίτια του φαινομένου, τονίζει πως αυτό που λείπει από τους οδηγούς είναι η ευγένεια, η κοινωνική αλληλοκατανόηση και η αυτοεκτίμηση. «Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο καθένας είναι μοναδικός, ανεκτίμητος.
Οτι πρέπει να επιστρέψει στο σπίτι, όπου τον περιμένουν οι αγκαλιές των παιδιών του, της γυναίκας του, των γονιών του. Η πιο δύσκολη στιγμή για έναν γονιό είναι να περπατήσει πίσω από το φέρετρο του παιδιού του… Δεν χρειάζεται κάποιος άλλος να κλείνει την πόρτα του σπιτιού του και να βγαίνει στον δρόμο να κάνει εγκλήματα. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει στον δρόμο. Με αυτόν τον τρόπο αυτοκτονούμε» σημειώνει.
Οσο για το νομοθετικό πλαίσιο, ο παλαίμαχος οδηγός αγώνων και δάσκαλος οδικής συμπεριφοράς είναι ξεκάθαρος - πρέπει να αλλάξει: «Η παράσυρση με εγκατάλειψη του θύματος θα πρέπει να λογίζεται ως κακούργημα με δόλο. Πρέπει οι οδηγοί να καταλάβουν ότι υπάρχουν αυστηρά πρόστιμα και φυλακίσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος επεσήμανε τον ρόλο των ΜΜΕ. «Θα πρέπει να υπάρχει κάθε μέρα βομβαρδισμός μηνυμάτων από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Τα Μέσα να δείχνουν εικόνες από πραγματικά περιστατικά, να πληροφορούν τους πολίτες για τις ποινές και τις συνέπειες της εγκατάλειψης θύματος. Ακόμα και ο νόμος πλεονάζει. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Οι γονείς να αγκαλιάζουν όχι μόνο τα δικά τους παιδιά αλλά γενικώς τα παιδιά όλου του κόσμου. Να συμπεριφέρονται στον δρόμο με σεμνότητα και ταπεινότητα, ευγένεια, πολιτισμό».
Επίσης, στέκεται στην ευθύνη των σχολείων και στο μάθημα της Κυκλοφοριακής Αγωγής, που πρέπει να διδάσκεται, όπως τα λεγόμενα μαθήματα βαρύτητας, ενώ τονίζει πως η τεχνολογία θα μπορούσε επίσης να συνδράμει στην καταπολέμηση του φαινομένου, καταγράφοντας τα εγκλήματα και τις παραβάσεις: «Η Τροχαία να παρίσταται "φωτογραφικά" στα φανάρια και στις διασταυρώσεις. Να εκμεταλλευτεί την τεχνολογία και να τοποθετήσει κάμερες, όπου συντελούνται τα εγκλήματα και οι παραβάσεις, όπως συμβαίνει σε χώρες (Σουηδία, Φινλανδία) που ο αριθμός των τροχαίων αποδεδειγμένα μειώνεται».
Κ.Ο.Κ. και Ποινικός Κώδικας.
Εξετάζοντας τις ποινές που προβλέπονται, το πρόβλημα, σύμφωνα με τη Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, εντοπίζεται στο άρθρο 43 του ΚΟΚ, που προβλέπει ποινή μόλις έξι μηνών, όταν στον Ποινικό Κώδικα προβλέπεται φυλάκιση έως 10 έτη. Ειδικότερα, στο άρθρο 43 με τίτλο «Συμπεριφορά σε περίπτωση ατυχήματος», επισημαίνεται πως «αν από τη συμπεριφορά του ο παθών περιήλθε σε κίνδυνο ζωής ή επήλθε θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη αυτού, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις και με αφαίρεση της αδείας ικανότητας οδηγού για χρονικό διάστημα τριών έως έξι μηνών, η οποία επιβάλλεται υποχρεωτικά από το δικαστήριο».
Την ίδια ώρα, από το άρθρο 306 του Ποινικού Κώδικα προκύπτει ότι: «1. Οποιος εκθέτει άλλον και έτσι τον καθιστά αβοήθητο, καθώς και όποιος αφήνει αβοήθητο ένα πρόσωπο που το έχει στην προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει, ή ένα πρόσωπο που ο ίδιος υπαίτια τραυμάτισε, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. 2. Αν η πράξη προκάλεσε στον παθόντα: Α) βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, β) θάνατο, επιβάλλεται κάθειρξη έως 10 έτη».