Προσωπική διαφορά και εισφορά αλληλεγγύης «ψαλιδίζουν» τις αποδοχές των συνταξιούχων
Δύο είναι οι κόφτες στις συντάξεις που προκαλούν πονοκέφαλο, αντιδράσεις, ακόμη και μειώσεις συντάξεων σε χιλιάδες συνταξιούχους, πολλοί εκ των οποίων δεν θα προλάβουν να «γευτούν» αυξήσεις όσο είναι εν ζωή.
Πρόκειται για την προσωπική διαφορά στις παλιές συντάξεις αλλά και την Εισφορά Αλληλεγγύης (ΕΑΣ), ένα ιδιότυπο αδικαιολόγητο φορολογικό «χαράτσι» το οποίο αφορά όσους έχουν κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων μεγαλύτερο των 1.400 ευρώ. Την ίδια ώρα η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 συνταξιούχους σήμερα να καρπωθούν και άλλες μελλοντικές αυξήσεις, μέχρι να μηδενίσουν και εκείνοι την προσωπική διαφορά τους, που λειτουργεί περισσότερο ως κόφτης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν έπειτα από πολλά χρόνια, τόσο το 2023, όσο και το 2024, κατάφεραν να μειώσουν, όχι όμως και να μηδενίσουν, τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν «παγωμένες». Ετσι χιλιάδες είναι οι παλιοί συνταξιούχοι που δεν θα κατορθώσουν εν ζωή να δουν μια έστω και μικρή αύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσωπικής διαφοράς την οποία επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ με τον νόμο Κατρούγκαλου.
Ωστόσο, σταδιακά και σε βάθος χρόνου, η προσωπική διαφορά εκτιμάται ότι θα μειωθεί σε έναν μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Κι αυτό γιατί οι δύο αυξήσεις που δόθηκαν για πρώτη φορά έπειτα από 12 χρόνια, κατά 7,75% το 2023 και 3% το 2024, έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000. Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 σε 770.000. Πρόκειται για τους συνταξιούχους αυτούς που μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους απέκτησαν προσωπική διαφορά, ώστε να μην υποστούν απότομη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Να σημειωθεί ότι η προσωπική διαφορά εξαλείφεται σταδιακά με την αύξηση των συντάξεων, αλλά και μέσω της εφαρμογής των διατάξεων του Νόμου 4670/2020 για την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης όσων έχουν ασφαλιστικό βίο μεγαλύτερο των τριάντα ετών. Υπενθυμίζεται πως η προσωπική διαφορά αφορά τους παλαιούς συνταξιούχους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν εφαρμοστεί ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016). Βάσει του νόμου, η σύνταξή τους επανυπολογίστηκε και στην πλειοψηφία αυτών βγήκε μικρότερη. Προκειμένου να μην περικοπεί όμως, θεσπίστηκε η προσωπική διαφορά που αποτελεί μέρος της σύνταξης, καταβάλλεται κανονικά, αλλά στερεί από τους συνταξιούχους τις ετήσιες αυξήσεις μέχρι να μηδενιστεί με αυτές.
Ανάχωμα
Στο θέμα της αρχιτεκτονικής της ΕΑΣ που χρηματοδοτεί το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και δημιουργήθηκε ως ανάχωμα του ασφαλιστικού συστήματος απέναντι στις πιέσεις της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού, ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου δηλώνει ότι θα πρέπει να γίνει πιο αναλογική, διασφαλίζοντας ότι μετά την καταβολή της εισφοράς το ύψος της σύνταξης δεν θα πέφτει κάτω από το πλαφόν του κλιμακίου επί του οποίου επιβλήθηκε η εισφορά. «Ωστόσο», σημειώνει, «είναι σημαντικό η όποια προσαρμογή και εξομάλυνση να γίνει με όσο το δυνατό πιο δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο, προκειμένου να μη διαταραχθεί ούτε η δημοσιονομική ισορροπία της χώρας, αλλά ούτε και ο προϋπολογισμός του ΑΚΑΓΕ που αφορά χρήματα που προορίζονται για τη νέα γενιά».
Τα στοιχεία της ΕΝΥΠΕΚΚ δείχνουν ότι το 2024 οι συνταξιούχοι θα χάσουν σχεδόν μισό δισ. ευρώ από την εισφορά υπέρ ΕΑΣ, που παρακρατείται από όλες τις κύριες συντάξεις πάνω από 1.400 ευρώ μεικτά (μείωση 3%-14%). Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων που θεσπίστηκε από το 2010 είναι η μόνη μνημονιακή κράτηση που διατηρήθηκε και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου.
Το πρόβλημα που δημιουργεί η ΕΑΣ είναι ότι η κράτηση μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων. Το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας έχει δεσμευτεί ότι θα αναμορφώσει αυτό το τελευταίο μνημονιακό μέτρο, χωρίς μέχρι τώρα να έχει προχωρήσει σε κάποια ρύθμιση.