Το «Δίκαιο των γειτόνων»
Η είδηση ήταν μακράν η σημαντικότερη απ’ όλες τις άλλες μαζί το τελευταίο διάστημα για τα ελληνοτουρκικά και τον διάλογο των δύο χωρών.
Παρουσιάστηκε όμως, από τον ίδιο τον Ερντογάν, έτσι ώστε να μην προκαλέσει. Ασφαλώς όχι άθελά του.
Είναι ξεκάθαρο ότι ήθελε να την εγκαταστήσει στο επίκεντρο των εξελίξεων, όπου και πλέον ανήκει, αλλά όχι και να δημιουργήσει στην ελληνική κυβέρνηση τα οξύτατα προβλήματα που θα ανέκυπταν αν δεν την έθετε «μεταμφιεσμένη» αλλά ωμά με το όνομά της: ότι ένα «άλλο» δίκαιο, και όχι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, συζητείται (και κατά Ερντογάν είναι πλέον δεδομένο) ότι θα αποτελέσει τη βάση της διαιτησίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.
Ποιο θα είναι αυτό; Μα ένα… αγνώστου ταυτότητας «Δίκαιο των γειτόνων».
Ο τούρκος πρόεδρος το έκανε εντυπωσιακά καλά: έτσι ώστε να ακούγεται εντελώς αθώο.
Αλλαξε όμως διαμιάς όλο το κάδρο, το νομικό πλαίσιο στο διά ταύτα του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Αλλοίωσε δηλαδή ολοκληρωτικά το πλέον καθοριστικό στοιχείο του, δικαιώνοντας δυστυχώς τις εντονότατες ανησυχίες που έχουν εκφραστεί πολλές φορές εδώ σχετικά με το αν η Ελλάδα θα αποδεχθεί να πάει σε διεθνή διαιτησία έξω από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο η Τουρκία δεν αποδέχεται.
Αν πράγματι συμβεί αυτό, η θέση της Ελλάδας θα καταστεί από την αφετηρία δραματικά πιο αδύναμη.
Εάν η Ελλάδα συνομολογήσει στο (όποιο) κατά Ερντογάν εύηχο «Δίκαιο των γειτόνων» κατ’ ουσίαν θα έχει προ-απεμπολήσει εθελοντικά σημαντικό τμήμα της κυριαρχίας της και θα έχει η ίδια προκαλέσει βαριά εις βάρος της ανατροπή στο Αιγαίο υπέρ της Τουρκίας.
Κάτι που όμως λύνει πλέον επαρκώς τα τρία μείζονα μυστήρια των τελευταίων πολλών μηνών: Πρώτον, γιατί η Τουρκία κάθεται «ήσυχα» ως προς τις παραβιάσεις στο Αιγαίο. Δεύτερον, γιατί και πώς ο διάλογος εξελίσσεται υπό άκρα μυστικότητα. Και, τρίτον, τι εννοούσαν Μητσοτάκης και Γεραπετρίτης όταν αναφέρθηκαν σε υποχωρήσεις για τις οποίες η Ελλάδα πρέπει να προετοιμάζεται.
Τι σημαίνει όμως «Δίκαιο των γειτόνων»;
Απολύτως τίποτα. Είναι ένα είδος δάνειας ιδέας από το ιδιωτικό δίκαιο, που δεν μπορεί φυσικά να «φορεθεί» στις διακρατικές σχέσεις επειδή… βολεύει.
Το ιδιωτικό «Γειτονικό δίκαιο» είναι το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ ιδιοκτητών ακινήτων που γειτνιάζουν.
Στην ουσία πρόκειται για διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού.
Ενδέχεται δηλαδή να υποστηριχθεί τελικά η… τερατογένεση ότι σε κάποια παραλλαγή του είναι δυνατόν να εφαρμοστεί και διακρατικά, σε διαιτησία από διεθνές όργανο. Σε αντίθεση με το Δίκαιο της Θάλασσας, το… «Δίκαιο των γειτόνων» μπάζει από παντού.
Γιατί αν επικρατήσει τέτοια λογική και συνταχθεί συνυποσχετικό αποδοχής διεθνούς διαιτησίας επ’ αυτής, τα όρια του τι μπορεί αυτό να περιλαμβάνει και το πού μπορεί να οδηγήσει είναι κυριολεκτικά χαοτικά. Και άπαξ ξεκινήσει τέτοια διαδικασία με όρους… «γειτόνων» που επικαλείται ο Ερντογάν, δεν υπάρχει επιστροφή.
Ουδείς έλληνας πρωθυπουργός διανοήθηκε καν ποτέ μέχρι σήμερα ότι θα μπορούσε η Ελλάδα να βρεθεί στη Χάγη ή αλλού για διευθέτηση με την Τουρκία επί τέτοιου αδιανόητου εδάφους. Ας ελπίσει κανείς, τελικά, ούτε και τώρα.