Δασμοί; Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω!
0
Η βασική πολιτική γραμμή του Ντόναλντ Τραμπ γύρω από τους δασμούς είναι εδώ και χρόνια ξεκάθαρη: «τους πληρώνουν οι ξένοι». Η πρόσφατη άνοδος όμως στις τιμές εισαγωγών αποκαλύπτει μια διαφορετική πραγματικότητα. Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι δασμοί δεν απορροφώνται από τους ξένους εξαγωγείς ή τις κυβερνήσεις τους, αλλά μετακυλίονται στις αμερικανικές επιχειρήσεις και, τελικά, στους καταναλωτές. Τον Ιούλιο, οι τιμές εισαγωγών αυξήθηκαν κατά 0,4% – η μεγαλύτερη άνοδος από τον Απρίλιο του 2024 – κόντρα στην προσδοκία ότι οι δασμοί θα πίεζαν προς τα κάτω τις τιμές. Αν η θεωρία Τραμπ ίσχυε, οι εισαγωγές από περιοχές όπως η Ευρώπη θα έπρεπε να είναι φθηνότερες κατά τουλάχιστον 10% για να αντισταθμίσουν τον ισχύοντα δασμό, που πρόσφατα ανέβηκε στο 15%. Αντίθετα, η πτώση της αξίας του δολαρίου έκανε τις εισαγωγές ακριβότερες, ενώ οι εξαγωγείς δεν μείωσαν τις τιμές τους.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Οικονομικών Mike Zaccardi, «δεν φαίνεται οι εξαγωγείς να απορροφούν το κόστος». Ακόμη και η φίλα προσκείμενη στον Τραμπ Wall Street Journal αναφέρει ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι αυτές που «πληρώνουν τον λογαριασμό». Οι αυξημένες δαπάνες των εταιρειών αναμένεται να περάσουν σύντομα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, πιέζοντας ξανά τον πληθωρισμό. Ωστόσο, η έκταση της «δασμολογικής» επίδρασης είναι πιο περιορισμένη απ’ όσο φοβούνταν οι αναλυτές. Σύμφωνα με στοιχεία της Barclays, περίπου οι μισές εισαγωγές των ΗΠΑ έως τον Ιούλιο ήταν αδασμολόγητες, κυρίως λόγω της διατήρησης της NAFTA/USMCA με Καναδά και Μεξικό, αλλά και εξαιρέσεων που παραχωρήθηκαν. Το πραγματικό μέσο ποσοστό δασμού ήταν 9%, αντί για 12% που είχε εκτιμηθεί, ενώ πολλές εταιρείες άλλαξαν προμηθευτές για να αποφύγουν δασμούς σε κινεζικά προϊόντα.
Η τελευταία αύξηση δασμών πιθανόν να ενισχύσει ελαφρά την πίεση στον πληθωρισμό, αλλά ταυτόχρονα περιορίζει τις προσδοκίες εσόδων από αυτούς τους φόρους. Το πολιτικό παράδοξο είναι σαφές: αν οι δασμοί όντως οδηγούσαν σε πλήρη υποκατάσταση εισαγωγών με εγχώρια παραγωγή, τα φορολογικά έσοδα από αυτούς θα μηδενίζονταν. Με το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος να αυξάνονται – όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία – η στρατηγική Τραμπ για τους δασμούς βρίσκεται αντιμέτωπη με μια διπλή πρόκληση: πώς να συνδυάσει προστατευτισμό, χαμηλό πληθωρισμό και δημοσιονομική σταθερότητα. Η οικονομία των ΗΠΑ έχει αποφύγει μια σοβαρή κρίση τα τελευταία χρόνια, αλλά οι ενδείξεις κλιμάκωσης των πιέσεων γίνονται όλο και πιο εμφανείς.