Λειψυδρία: Η Μεσόγειος και η Ελλάδα στο επίκεντρο της κρίσης
0
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications φέρνει στο φως ανησυχητικά στοιχεία για το πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη θα επιδεινώσει την παγκόσμια λειψυδρία τις επόμενες δεκαετίες. Οι ερευνητές Lorenzo Rosa και Matteo Sangiorgio μέτρησαν το «υδατικό χάσμα» – τη διαφορά ανάμεσα στη διαθέσιμη ποσότητα ανανεώσιμου γλυκού νερού και στην κατανάλωση. Σήμερα, αυτό το χάσμα ανέρχεται σε 457,9 κυβικά χιλιόμετρα τον χρόνο. Με την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5°C – το αισιόδοξο σενάριο της Συμφωνίας των Παρισίων – αναμένεται να αυξηθεί κατά 5,8%. Στο δυσμενές σενάριο των +3°C, η αύξηση φτάνει το 14,7%, προαναγγέλλοντας σοβαρές ελλείψεις.
Η Μεσόγειος, και ειδικά η Ελλάδα, βρίσκεται στην «κόκκινη ζώνη» αυτής της πρόβλεψης. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ήδη από περιορισμένα αποθέματα γλυκού νερού, άνιση κατανομή βροχοπτώσεων και αυξημένη ζήτηση λόγω τουρισμού, γεωργίας και βιομηχανίας. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να εντείνει τα ακραία φαινόμενα – παρατεταμένες ξηρασίες, μείωση χιονοπτώσεων στα ορεινά και πιο έντονα κύματα καύσωνα – που επιβαρύνουν τις υδατικές ανάγκες. Στην Ελλάδα, η γεωργία καταναλώνει περίπου το 85% των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Με τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν και τις βροχοπτώσεις να μειώνονται σε κρίσιμες εποχές, η πίεση στα υδατικά αποθέματα θα αυξηθεί δραματικά. Παράλληλα, οι υδατικοί πόροι δεν πλήττονται μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά, καθώς η ρύπανση και η υφαλμύρωση – ειδικά σε νησιά και παράκτιες περιοχές – υποβαθμίζουν την καταλληλότητα του νερού για κατανάλωση και άρδευση.
Η μελέτη τονίζει ότι η λύση δεν βρίσκεται μόνο στην εξοικονόμηση αλλά και στην ορθολογική διαχείριση: βελτίωση των αρδευτικών συστημάτων, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων, προστασία υδροβιότοπων, αποκατάσταση ποταμών και λιμνών, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές αποθήκευσης. Επίσης, η χρήση νέων τεχνολογιών παρακολούθησης και πρόβλεψης μπορεί να προσφέρει πολύτιμα εργαλεία στους φορείς διαχείρισης. Η Ελλάδα, ως χώρα με έντονη εποχικότητα ζήτησης και εξάρτηση από φυσικούς πόρους για τον τουρισμό και τη γεωργία, πρέπει να δει τη διαχείριση νερού ως κεντρικό πυλώνα της κλιματικής της στρατηγικής. Η εμπειρία χωρών όπως η Ισπανία και το Ισραήλ δείχνει ότι η τεχνολογία, σε συνδυασμό με πολιτικές κινήτρων και ενημέρωση του κοινού, μπορεί να μειώσει το υδατικό χάσμα ακόμη και σε περιοχές με χαμηλές βροχοπτώσεις. Το μήνυμα της μελέτης είναι σαφές: χωρίς συντονισμένη δράση, η λειψυδρία θα μετατραπεί από περιβαλλοντικό πρόβλημα σε κοινωνικοοικονομική κρίση. Και στη Μεσόγειο, αυτή η πραγματικότητα δεν είναι μελλοντική – έχει ήδη ξεκινήσει.