Το ελαιόλαδο στο «σταυροδρόμι» του Σεπτεμβρίου
Ο παγκόσμιος τομέας παραγωγής ελαιολάδου βρίσκεται αντιμέτωπος με ακόμη μία κρίσιμη καμπή. Καθώς το φθινόπωρο πλησιάζει, χώρες-πυλώνες της παραγωγής όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα παρακολουθούν με ανησυχία τις καιρικές εξελίξεις του Σεπτεμβρίου, οι οποίες θα καθορίσουν την ποσότητα και την ποιότητα της νέας σοδειάς για την ελαιοκομική περίοδο 2025-2026.
Η Ισπανία, η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα παγκοσμίως, υπέστη ένα καλοκαίρι με θερμοκρασίες-ρεκόρ, γεγονός που επηρέασε άμεσα τα ελαιόδεντρα. Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι αγροτικών οργανώσεων, οι καρποί είναι λιγότεροι και μικρότερου μεγέθους από το αναμενόμενο, γεγονός που ήδη ανατρέπει τις αρχικές προσδοκίες για μια σταθερή χρονιά.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ισπανικής αγροτικής ένωσης COAG, η μείωση της παραγωγής ενδέχεται να φτάσει το 30% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ και οι συνεταιρισμοί επιβεβαιώνουν ότι «ο Σεπτέμβριος θα είναι καθοριστικός».
Η εικόνα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν μένει ανεπηρέαστη από την παγκόσμια αυτή τάση. Το ελληνικό καλοκαίρι του 2025 χαρακτηρίστηκε επίσης από παρατεταμένους καύσωνες, ειδικά στη νότια Πελοπόννησο, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου – περιοχές που αποτελούν βασικά ελαιοκομικά κέντρα.
Αν και είναι ακόμη νωρίς για οριστικές προβλέψεις, παραγωγοί και γεωπόνοι μιλούν ήδη για πιθανή μείωση 20%-30%, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η άνθιση της ελιάς συνέπεσε με την ακραία ζέστη του Ιουλίου. Ειδικά η έλλειψη νερού και η εξασθένηση των δέντρων επηρεάζουν όχι μόνο την παραγωγή αλλά και τη συγκέντρωση λαδιού στον καρπό.
Οι παγκόσμιες προκλήσεις και οι τιμές
Παγκοσμίως, η παραγωγή για την περίοδο 2024-2025 έφτασε περίπου τα 1,4 εκατομμύρια τόνους ελαιολάδου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ισπανικής Υπηρεσίας Ελέγχου Τροφίμων (AICA). Ωστόσο, με τις αποδόσεις να μειώνονται και τη ζήτηση να παραμένει υψηλή, οι τιμές έχουν αρχίσει να κινούνται ανοδικά.
Παρότι, για τον τελικό καταναλωτή, το λάδι έχει εμφανίσει μείωση τιμής της τάξης του 44% σε σχέση με το αποκορύφωμα της ακρίβειας του 2023, στις αγορές χονδρικής οι παραγωγοί συνεχίζουν να πωλούν σε τιμές που μετά βίας καλύπτουν τα κόστη, όπως υπογραμμίζει ο Χουάν Λουίς Άβιλα από την COAG.
Αντίστοιχη είναι και η εικόνα στην Ελλάδα, όπου παρά τη μικρή πτώση των λιανικών τιμών σε σούπερ μάρκετ, οι τιμές παραγωγού παραμένουν σχετικά χαμηλές και σε πολλές περιπτώσεις δεν αντανακλούν την αυξημένη δυσκολία καλλιέργειας σε συνθήκες κλιματικής κρίσης.
Η ελιά στον αστερισμό της κλιματικής αλλαγής
Η ελαιοκαλλιέργεια, αν και παραδοσιακά ανθεκτική, δεν μένει ανεπηρέαστη από την κλιματική αλλαγή. Οι παρατεταμένες ξηρασίες, οι απότομες μεταβολές θερμοκρασίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν αστάθεια στην παραγωγή και αυξάνουν την αβεβαιότητα τόσο για τους αγρότες όσο και για τους καταναλωτές.
Ο Ραφαέλ Σάντσεθ δε Πουέρτα, πρόεδρος των Ισπανικών Αγροδιατροφικών Συνεταιρισμών, τονίζει πως το μέλλον της αγοράς ελαιολάδου εξαρτάται άμεσα από το κλίμα του φθινοπώρου και τις τελικές εκτιμήσεις της παραγωγής, ενώ καλεί σε ενίσχυση της προσαρμοστικότητας του τομέα στις νέες συνθήκες.
Το στοίχημα της επόμενης μέρας
Για την Ελλάδα, την Ισπανία και τις υπόλοιπες ελαιοπαραγωγές χώρες της Μεσογείου, το ελαιόλαδο δεν είναι μόνο οικονομικός πόρος — είναι πολιτιστική κληρονομιά, διατροφικός θησαυρός και στοιχείο ταυτότητας.
Καθώς πλησιάζει η έναρξη της συγκομιδής, οι ελαιοπαραγωγοί γνωρίζουν πως το μέλλον τους εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από παράγοντες που δεν ελέγχουν και πως η ανάγκη για στήριξη, έγκαιρη πρόβλεψη και έξυπνη γεωργία είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Αν το καταλάβουμε γρήγορα…