Ο τόπος ταφής του Τζένγκις Χαν παραμένει μυστήριο – Μπορεί η σύγχρονη επιστήμη να  το λύσει;

Όταν ο Τζένγκις Χαν πέθανε το 1227, κληροδότησε μια ενωμένη Μογγολία, μια αυτοκρατορία που εξαπλώθηκε από την Κεντρική Ασία έως την Κίνα και τη Ρωσία, και ένα άλυτο μυστήριο: πού βρίσκεται ο τάφος του; Ο Μεγάλος Χαν πήρε μαζί του το μεγάλο του μυστικό, επιλέγοντας η ταφή του να γίνει σε απόλυτη μυστικότητα ώστε κανείς να μην βεβηλώσει την ειρήνη του. Ο μύθος λέει πως όσοι συμμετείχαν στην ταφή του εκτελέστηκαν ή πως οι οπαδοί του άλλαξαν την ροή σε ένα ποτάμι για να εξαφανίσουν τα ίχνη.

Ποιος ήταν ο Τζένγκις Χαν;

Πριν γίνει γνωστός ως Τζένγκις Χαν, ήταν ο Τεμούτζιν, μέλος της φυλής Μποργιτζί, γεννημένος γύρω στο 1160, σε μια Μογγολία διαιρεμένη από εχθρικές νομαδικές φατρίες. Ο πατέρας του, Γεσουγκέι, ήταν φημισμένος πολεμιστής ο οποίος δηλητηριάστηκε από εχθρούς όταν ο Τεμούτζιν ήταν μόλις εννέα ετών. Οι εχθροί αυτοί συνέχισαν να τον καταδιώκουν και η μοναδική του διέξοδος ήταν η κορυφή του ιερού όρους Burkhan Khaldun. Εκεί, προσευχήθηκε στον ουράνιο θεό Tengri, και μετά από αυτό το σημείο κατάφερε να ξεφύγει και τελικά να διασώσει τη γυναίκα του, τη Μπόρτε, και να ενώσει τις φυλές υπό την ηγεσία του.

Το 1206, οι ηγέτες των φυλών του έδωσαν τον τίτλο “Τζένγκις Χαν” — ο “βασιλιάς των πάντων”. Με νόμους, αλφάβητο και ενότητα, δημιούργησε ένα έθνος και μια αυτοκρατορία που άλλαξε την ιστορία.

Ο θάνατος του Τζένγκις Χαν κατά τη διάρκεια εκστρατείας κατά της αυτοκρατορίας Xixia στη βόρεια Κίνα συνοδεύτηκε από μυστικότητα. Η μόνη γραπτή αναφορά, το “Μυστικό Ιστορικό των Μογγόλων”, αναφέρει λακωνικά: “Το έτος του Χοίρου, ο Τζένγκις Χαν ανέβηκε στους ουρανούς.” Οι υποθέσεις για την αιτία θανάτου ποικίλουν: πτώση από άλογο, τραύμα από βέλος, ακόμη και βουβωνική πανώλη. Η ταφή του λέγεται πως έγινε μυστικά, ώστε οι εχθροί του να μη βεβηλώσουν το σώμα του ή διαταράξουν το πνεύμα του.

Οι ειδικοί πιστεύουν πως οι ηγέτες της εποχής ενταφιάζονταν σε ξύλινες σαρκοφάγους και σε απομονωμένες βουνοκορυφές, ίσως συνοδευόμενοι από προσωπικά αντικείμενα, όπως βέλη και εξοπλισμό ιππασίας. Άλλοι, όπως ο Weatherford, υποθέτουν ότι ο Χαν θα ταφεί απλά τυλιγμένος σε μάλλινο ύφασμα, σε μια ταπεινή ταφή, αντανακλώντας τη ζωή του κοντά με τους στρατιώτες του. Εναλλακτικά, κάποιοι Μογγόλοι πρακτικά εφάρμοζαν “ουράνια ταφή”, αφήνοντας τον νεκρό σε κορυφή βουνού.

Μπορεί η σύγχρονη τεχνολογία να δώσει απάντηση;

Η ιερή βουνοκορφή Burkhan Khaldun πιστεύεται πως είναι το πιθανό σημείο ταφής — αλλά είναι απαγορευμένη ζώνη, προσβάσιμη μόνο σε σάμανους και κρατικούς αξιωματούχους. Το 2008, ο ερευνητής Albert Lin, με ομάδες αρχαιολόγων και τεχνολόγων, επιστράτευσε δορυφόρους, drones, γεωραντάρ, και μαγνητομετρία για να διερευνήσει το βουνό χωρίς να το παραβιάσει. Μεταξύ των ευρημάτων ήταν κεραμίδια, καμένα ξύλα, και δόντια αλόγων, κειμήλια εποχής θανάτου του Χαν. Εντοπίστηκε, επίσης, μια μόνιμη δομή και ένα μεγάλο ιερό στην κορυφή, σε αντίθεση με την νομαδική παράδοση των Μογγόλων που δεν έχτιζαν μόνιμα κτίσματα.

Παρότι η τεχνολογία προσφέρει πρόσβαση και πληροφορίες, το κλειδί είναι η θέληση των Μογγόλων: το μυστήριο δεν επιλύεται τόσο από τεχνικούς περιορισμούς, όσο από τον σεβασμό στην παράδοση. Η σύγχρονη αρχαιολογία σέβεται τις τοπικές κοινωνίες και η Μογγολία δεν φαίνεται να επιθυμεί την αναζήτηση ή εκταφή του μεγάλου ηγέτη της.

Για τους Μογγόλους, ο τάφος του Τζένγκις Χαν είναι φορτισμένος με πνευματική δύναμη και σεβασμό. Η αναζήτησή του ισοδυναμεί με επίκληση του πνεύματος του ιδρυτή του έθνους τους. Η ιστορική κληρονομιά, το πνεύμα του πατέρα της Μογγολίας και η βούληση του ίδιου — “Ας πεθάνει το σώμα μου, ας ζήσει το Έθνος!” — δείχνουν πως η αποκάλυψη του τάφου του δεν είναι ζήτημα επιστήμης αλλά σεβασμού και εθνικής ταυτότητας.

Ο θρύλος παραμένει ζωντανός, όπως και η αινιγματική φιγούρα του Τζένγκις Χαν — ανάμεσα στην ιστορία, την τεχνολογική αναζήτηση και την ανθρώπινη παράδοση.