Κρίση προσανατολισμού
Περισσότερο και από την ίδια την πολιτική κρίση στην οποία έχει ήδη μπει η χώρα μας βαθύτερη είναι η κρίση προσανατολισμού της. Δηλαδή το πώς στέκεται στο συγκεκριμένο σημερινό γεωπολιτικό στερέωμα και τι κοινωνικό συμβόλαιο επιφυλάσσει στο σύνολο, των πολιτών της. Η κουβέντα για τον προσανατολισμό της χώρας επανέρχεται κατά καιρούς κυρίως με όρους θεωρητικών προσεγγίσεων και μόνον, και πολύ σπάνια τέμνεται με συγκεκριμένες πολιτικές εκφράσεις, ακόμα και διακυβεύματα όπως μπήκαν σε προγενέστερες εποχές – σύγχρονες πάντως ημών. Φαίνεται δε πως περισσότερο εκφωνήθηκαν για να συγκεράσουν μια απόπειρα ελκτικότητας στο εκλογικό σώμα παρά να καταδείξουν μια πλεύση.
Ο εκσυγχρονισμός και η επανίδρυση του κράτους είναι δύο τέτοιες περιπτώσεις, για να μη θυμηθούμε νεότερες πολιτικών ηγεσιών. Το πολιτικό και κοινωνικό σχέδιο όμως, εκτός του ότι προϋποθέτει μια συνολική στάση απέναντι στον ίδιο τον κορμό της χώρας, στην Ευρώπη και βέβαια στον κόσμο θέλει και βαθύτερες επεξεργασίες. Πού; Πάνω στα όρια των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδας, όρους υπεράσπισης της εδαφικής της κυριότητας και βέβαια στον κάθε φορά πολιτισμικό και παραγωγικό πλούτο που μπορεί η χώρα μας να εξάγει. Τα ζητήματα του προσανατολισμού της χώρας δεν οριοθετούνται σε μια απλή διαχείριση της δημοσιονομικής ευμάρειας, σε μια τήρηση των αριθμών έναντι του ευρωιερατείου ή σε μια απλή προσπάθεια να διαφανούν όροι διαχειριστικής επάρκειας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και η διαχείριση δεν έχει τη σημασία της.
Η κρίση προσανατολισμού περισσότερο έχει να κάνει με το επίπεδο και τον βαθμό ωριμότητας του πολιτικού δυναμικού της, τον τρόπο που το κράτος μας κάθε φορά και η δημόσια διοίκηση έχει κάποια αποτελεσματικότητα, και βέβαια η παιδεία και το σύνολο της κοινωνικής κινητικότητάς μας. Κυρίως και μετά το μνημονιακό σοκ – και βέβαια το υγειονομικό σοκ – η χώρα φαίνεται πως έχει υποστεί ρωγμές σοβαρές σε ζητήματα όπως η κοινωνική συνοχή, οι όροι αναπαραγωγής της ευμάρειας. Προφανώς η κρίση προσανατολισμού της χώρας τώρα συγχρονίζεται με την κρίση προσανατολισμού του συνόλου της Ευρώπης που έχει οριοθετηθεί απλώς και μόνον σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει ευρύτερα δημοσιονομικά όρια και όχι να διαφυλάξει το κοινωνικό συμβόλαιο των ευρωπαίων πολιτών της. Σήμερα στην κρίση προσανατολισμού της χώρας προστίθεται η πολιτική κρίση και στο βάθος του ορίζοντα μια νέου είδους οικονομική κρίση που μπορεί να μην έχει ακριβώς μνημόνια – τα οποία επέφεραν απομειώσεις αγοραστικής δύναμης και επιπέδου του μέσου νοικοκυριού –, όμως θα έχει δραστικές μεταβολές. Ταυτόχρονα όσο ποτέ οι πολιτικές δυνάμεις δεν συμβαδίζουν με τις κοινωνικές δυναμικές και φαίνεται πως δεν διατηρούν τους μηχανισμούς απορρόφησης των κραδασμών.
Η νέα πολιτική κρίση συγχρονίζεται με μια θεσμική κρίση, με μια κρίση εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη και σε αυτό που λέγεται γενικά κράτος. Αρα η οποιαδήποτε πολιτική δύναμη επιχειρήσει να επανακτήσει την εμπιστοσύνη της έναντι των πολιτών οφείλει να παρουσιάσει και να αρθρώσει ένα συνολικότερο πολιτικό σχέδιο πάνω σε όλα αυτά τα θέματα. Υπάρχει όμως το προσωπικό, υπάρχουν οι δυνάμεις και κυρίως υπάρχει η κοινωνική διαθεσιμότητα που θα επιτρέψει και θα δώσει τον χώρο για μια πολιτική δυναμική που θα εκπροσωπήσει τις νέες μεγάλες αγωνίες; Φαίνεται πως το διάστημα μέχρι και τις επόμενες κάλπες – ο εκλογικός χρόνος ενεργοποιείται από τον Μάρτιο του 2026 έως και τον Μάρτιο του 2027, εν όψει και της Προεδρίας της χώρας μας στην ΕΕ – δεν θα είναι απλώς κρίσιμο για την Ελλάδα αλλά και καθοριστικό για την ίδια την ποιότητα και τον πυρήνα της δημοκρατίας της.