Τα «σκουλήκια ζόμπι» εξαφανίστηκαν από τα βάθη του Ειρηνικού – Τι ανησυχεί τους επιστήμονες

Ο Fabio De Leo, ανώτερος επιστήμονας του Ocean Networks Canada (ONC) και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Βικτώρια, ηγήθηκε μαζί με συναδέλφους ενός μακροχρόνιου πειράματος ανοιχτά της Βρετανικής Κολομβίας. Η μελέτη τοποθέτησε οστά φαλαινών στον βυθό του Ειρηνικού και τα παρακολούθησε για χρόνια αναζητώντας ενδείξεις ζωής.

Μετά από δεκαετή παρατήρηση, οι ερευνητές διαπίστωσαν την πλήρη απουσία των λεγόμενων «σκουληκιών ζόμπι», οργανισμών γνωστών για τον ρόλο τους στη διάσπαση των οστών των φαλαινών και τη διατήρηση των υποθαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Πώς τρέφονται τα «σκουλήκια ζόμπι»

Τα σκουλήκια Osedax είναι ιδιαίτεροι οργανισμοί, καθώς δεν διαθέτουν στόμα, πρωκτό ή πεπτικό σύστημα. Επιβιώνουν τρυπώντας τα οστά των φαλαινών με ρίζες, μέσα στις οποίες ζουν μικρόβια που απορροφούν θρεπτικά συστατικά και τρέφουν τα σκουλήκια.

Χάρη σε αυτόν τον μοναδικό μηχανισμό, τα Osedax θεωρούνται «μηχανικοί του οικοσυστήματος», καθώς συμβάλλουν στην ανακύκλωση των θρεπτικών ουσιών και δημιουργούν συνθήκες για την εγκατάσταση άλλων ειδών.

Η ανησυχητική απουσία

Παρά τη χρήση υποβρύχιων καμερών υψηλής ανάλυσης για πάνω από δέκα χρόνια, κανένα σκουλήκι δεν εντοπίστηκε. Για την επιστημονική κοινότητα, ένα τέτοιο αρνητικό αποτέλεσμα είναι εξίσου σημαντικό με ένα θετικό εύρημα.

«Ήταν μια αξιοσημείωτη παρατήρηση σε ένα τόσο μακροχρόνιο πείραμα», σημείωσε ο De Leo, αποδίδοντας την απουσία στην πολύ χαμηλή περιεκτικότητα οξυγόνου στην περιοχή της μελέτης.

Ζώνες χαμηλού οξυγόνου και «πτώσεις φαλαινών»

Τα οστά τοποθετήθηκαν στο φαράγγι Barkley, περίπου 1.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του Ειρηνικού, σε περιοχή με φυσικά χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και κοντά σε μεταναστευτικές διαδρομές φαλαινών.

Όταν οι φάλαινες πεθαίνουν και τα σώματά τους βυθίζονται, δημιουργούν τα λεγόμενα «whale falls» – πλούσιες πηγές τροφής που στηρίζουν την υποθαλάσσια βιοποικιλότητα. Η έλλειψη Osedax στο Barkley Canyon υποδηλώνει ότι η επέκταση των ζωνών ελάχιστου οξυγόνου στον βορειοανατολικό Ειρηνικό ίσως διαταράσσει αυτά τα οικοσυστήματα.

Πρόσφατα δεδομένα από άλλη τοποθεσία του ONC δείχνουν παρόμοιες ανησυχίες και σε άλλα σημεία του ωκεανού.

Γιατί έχουν σημασία οι «καταβροχθιστές των οστών»

Η απουσία των Osedax μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε πολλά είδη. Χωρίς αυτά, η διάσπαση των οστών και η απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων καθυστερεί, μειώνοντας τις ευκαιρίες για άλλους οργανισμούς.

«Οι πτώσεις φαλαινών είναι σχεδόν σαν νησιά», εξήγησε ο De Leo, περιγράφοντάς τες ως «ενδιάμεσους σταθμούς» για είδη που εξειδικεύονται στην εκμετάλλευση των οστών.

Κίνδυνος απώλειας ειδών

«Μιλάμε ουσιαστικά για πιθανή απώλεια ειδών», τόνισε ο De Leo. Τα ενήλικα Osedax ζουν πάνω στα οστά, ενώ οι προνύμφες τους ταξιδεύουν μέσω θαλάσσιων ρευμάτων για να αποικίσουν νέες «πτώσεις φαλαινών», ακόμη και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Αν αυτοί οι βιότοποι χαθούν ή σταματήσουν να λειτουργούν σωστά, η συνδεσιμότητα μεταξύ τους θα διακοπεί, οδηγώντας μακροπρόθεσμα σε μείωση της ποικιλότητας των ειδών Osedax.

Πηγή: sciencedaily.com