میزان مرگ و میر مادران حامله و اطفال نوزاد در پروان افزایش یافته است
بسیاری از داکتران می گویند به دلایل فرهنگی وشرایط حاکم سنتی در محلات مختلف ولایت پروان ، زنان اجازه ندارند که در دوران حامله گی و برای زایمان به مراکز صحی مراجعه کنند.
زنانی که اجازه رفتن به مراکز صحی را ندارند در خانه زایمان می کنند که میزان خطرمرگ و میرمادران و نوزادان از این رهگذر بسیار بلند است.
ضیاگل سی ساله دریکی از ناحیه های شهر چاریکار مرکز ولایت پروان زنده گی می کند . او در صحبت با رادیو آزادی می گوید دو طفل خود را در خانه به دنیا آورده و هردو فرزندش پس از به دنیا آمدن جان داده اند:
“چند وقت قبل طفلم در خانه تولد شد و مرد. مشکلات زیاد را دیدم، مریضی ها را سپری کردم، سردرد شدم، دست درد شدم و پا درد شدم. طفل اولین مت مرده به دنیا آمد اما طفل دوم من چند وقت قبل پنج ماه بود که در خانه فوت کرد. من را اجازه نمی داند، می گفتند در شفاخانه نرو، می گفت زن با شفاخانه چه تعلق داشته می تواند و نزد داکتر رفتن. به من می گفتند که در شفاخانه همه مرد ها هستند آنجا هیچ داکتر زن وجود ندارد. هیچ کس هم برای شوهرم نگفت که اجازه اش بدهید که شفاخانه برود، خو مرد ها هر رقم می باشد، مرد های بد خو وجود می داشته باشند. خلاصه من را اجازه نداد که شفاخانه برم.“
ضیا گل به این باوراست به دلیل این که به مراقبت های صحی دست رسی نداشته و در دوره بارداری از این حق محروم بوده ، حالا با بیماری های مختلف دست و پنجه نرم می کند.
“مریض هستم دست ها و پاهایم درد دارد. من بی چاره شده ام .“
شماری از نزدیکان ضیا گل دلیل این نوع خشونت علیه زنان مانند وی را بی سوادی خانواده ها می دانند. زیباجان در این مورد می گوید:
“شوهرش بی سواد است. از کتاب خدا بی خبر است. قرآن عظیم الشأن را نمی تواند که بخواند و ترجمه کند تا بداند خوبی و خرابی چیست. آنها ( خانواده شوهرضیا گل ) زورمند بودند و ما نمی توانستیم در مقابل آن ها حرف بزنیم. همراه ما دعوا می کردند.“
داکترسیدحسین سیّر یکی از مسؤلین ریاست صحت عامه ولایت پروان درمورد آمار مرگ و میر ناشی از ولادت های غیرمعیاری به ما می گوید:
“مرگ و میر مادران یک مشکل عمده برای صحت عامه است. سالانه حدود ششصد خانم از هر صد هزار نفر درجریان ولادت یا بعد از ولادت فوت می کنند. این یک آمار تکان دهنده و یک آمار بسیار بزرگ است. در سطح پروان این واقعات صدق می کند، خصوصاً در ساحاتی که دور تر از مراکز صحی قرار دارند ویا دسترسی مردم کمتر به خدمات است، خانم ها در جریان ولادت ویا بعد از ولادت فوت می کنند.“
داکترسیر همچنان درمورد عوامل بلند بودن میزان مرگ و میر و ادامه مشکلات مادران باردار در ولایت پروان بیشتر می گوید:
“اگر نفوس پروان را هفت صدو پنجا هزار نفر در نظر بگیریم سالانه حدود چهار هزار خانم از اثر ولادت یا در جریان ولادت یا قبل از ولادت ویا در دوران بار داری از بین می روند. دلایل مختلف در این مورد وجود دارد که یکی از آن دلایل ولادت هایی است که در خانه صورت می گیرد. این ولادت ها که معیاری نیست و در خانه های شخصی صورت می گیرد یک علل مرگ و میر شده می تواند. باید ولادت تحت نظر قابله ویا داکتر نسایی ولادی در مراکز صحی صورت بگیرد، اگر در خانه هم ولادت صورت می گیرد باید یک داکتر ولادی در خانه باشد تا کمک نماید. رسم و رواج و عنعنات ناپسند و سلوک ابتدایی است که خانم ها اکثراً دسترسی به مراکز صحی ندارند و در کلینیک ها جهت ولادت مراجعه نمی کنند.“
داکتر زرغونه سادات متخصص ولادی نسایی درولایت پروان است . او درصحبت با رادیو آزادی می گوید ولادت های خانگی حیات مادران باردار را با میزان بلند تهدید می کنند.
“ ولادت های خانگی حدود نود فیصد می تواند صحت مادر را تهدید کند. چون از خطرات ولادت باخبر نمی باشند امکان دارد که مریض بعد از ولادت خونریزی پیدا کند یا فشار خون بلند داشته باشد. باید مریض زیرمراقبت باشد که ولادت کند. همچنان ممکن مریض مشکل تنفسی ویا تکلیف قلبی داشته باشد که مریضان از این ها بی خبر می باشند و امکان تلف شدنش زیادتر است.“
او در مورد وضعیت و آینده مادران باردار بیشتر میگوید
“بسیاری از مریضان ما وقتی به شفاخانه مراجعه می کنند که طفل مرده تولد کرده اند که علت آن فشار بلند خون است. مریض بی خبر می باشد که فشار خونش بلند است که هم طفلش تلف می شود و هم وضعیت خود مریض خراب می شود. بسیاری از مادران وضعیت اختلال پیدا می کنند. که در این حالت مردم فکر می کنند که حمله جن بالایش آمده و برای مریض تعویذ و شویست برایش می گیرند. مریض وضعیت خراب با اختلال را در خانه سپری می کند که در نهایت به شفاخانه مراجعه می کنند که در این حالت اختلال در مریض خیلی زیاد می باشد حتی دماغ مریض را از بین می برده باشد و در بسیاری حالات مریض تلف می شود.“
برای مبارزه با این وضعیت که بر زندگی زنان سایهٔ افگنده است ، داکتر سیر راه حل ارایه می دهد.
“باید سطح آگاهی مردم بلند برده شود، و از طریق رسانه ها باید برای مردم در مورد اختلالات ولادی گفته شود، در مورد مرگ و میر مادران برای مردم گفته شود. تا زمانی که مردم آگاهی کامل پیدا کنند که چقدر مفید است که یک خانم در کلینیک ولادت می کند و چقدر مضر است که یک خانم در خانه ولادت کند.“