بحران غذایی در افغانستان؛ نبرد زنان برای بقا در سایۀ فقر و محدودیت‌های طالبان

"به خدا سه – چهار روز می‌شود که در خانۀ خود اگر آرد داشته باشم، همچنان روغن نداریم و به دیگر مشکلات نیز رو به رو هستیم. کسی نیست که کار کند، خودم هم جور نیستم."


گل دسته هوتک با شوهر و دو کودکش در گوشۀ شهر کابل در خانۀ کرایه‌ای زندگی می‌کند.


او یگانۀ نان‌آور خانوادۀ خود است.


"شوهرم مریض است، زیاد به مشکلات رو به رو هستم. خودم در خانه‌ها کالاشویی می‌کنم. همسایه‌های ما چیزی که پخته می‌کنند، یک چیز و ناچیز برای ما روان می‌کنند. در خانه‌هایی که کالاشویی می‌کنم نان خشک یا اگر غذایی شب‌شان مانده باشد برایم می‌دهند. دیگه زندگی همین‌طور سپری می‌شود."


او به رادیو آزادی بیشتر می‌گوید:


"اگر کسی زنگ زد می‌روم و کالاشویی‌شان را می‌کنم و ۵۰، ۴۰ یا ۱۰۰ افغانی می‌دهند. شش ماه کرایۀ خانه را پرداخت نکردیم و مالک خانه گفته که بیرون شویم."


تنها گل دسته نیست که از این وضعیت رنج می‌برد. برنامۀ جهانی غذا، دبلیو ایف پی، می‌گوید که حدود دوازده و نیم میلیون نفر در افغانستان در سطح ناامنی غذایی شدید قرار دارند.


زینب، زن ۳۲ ساله ساکن شهر کابل و مادر پنج فرزند است.


"همسر او چهار سال پیش به دلیل اعتیاد به مواد مخدر ناپدید شده و مسئولیت سرپرستی فرزندان بر عهدۀ او قرار گرفته است. زینب می‌گوید که پیش از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، او به‌عنوان آشپز کار می‌کرد، اما به دلیل وضع اقدامات سخت‌گیرانه طالبان بیکار شده است."




زینب می‌گوید که در شرایط اقتصادی بد، زندگی‌شان تحت فشار آمده و حتی برخی اوقات نان خشک برای خوردن ندارند و شب‌ها گرسنه می‌خوابند.


"امشب شخصاً خودم که خداوند شاهد است اولادهایم نان و چای خوردند. نان خشک ما کم بود، اما خودم همین حالا گرسنه هستم. سرم زیاد درد می‌کند. همین‌جا نماز خواندم و گریه کردم و گفتم که خدایا مشکلات زندگی ما را خودت رفع بساز. تکلیف روانی برایم پیدا شده است."


سیمین، زن ۴۲ ساله که سرپرستی خانوادۀ پنج نفره را بر عهده دارد، نیز می‌گوید که با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو است.


"پیش یک خواهرخوانده‌ام رفتم، پیاز و کچالو نداشتم. کمی پیاز برایم داد و شصت افغانی که از دکان کچالو بخرم. دلم از زندگی بد شده. از یک طرف از خانۀ کرایی جوابم داده‌اند، برایم ده روز مهلت داده‌اند، حیران مانده‌ام که چه کنم."


سازمان ملل متحد در گزارشی اخیراً گفت که بسیاری از مردم در افغانستان نمی‌دانند که وعدۀ غذایی بعدی خود را چگونه به دست آورند.




ضیاءالدین صافی، معاون سخنگوی دبلیو ایف پی در افغانستان، به رادیو آزادی گفت که به دلیل کمبود بودجه نمی‌توانند که به همۀ نیازمندان کمک کنند.


"در مجموع قصد داریم که در ماه‌های دشوار زمستان از شش میلیون نفر حمایت کنیم، در حالی که این نیمی از جمعیت بیش از ۱۲ میلیون نفری است که با عدم مصونیت غذایی روبه‌رو هستند و نیازمند کمک‌اند. به دلیل کمبود شدید بودجه، برنامۀ غذایی جهان قادر نیست که به بیشتر مردم کمک کند."


او افزود که برنامۀ جهانی غذا برای فعالیت‌هایش در شش ماه آیندۀ افغانستان به ۶۴۶ میلیون دالر نیاز دارد.


این اداره قبلاً گفته بود که در نتیجۀ کمبود بودجه، دست‌کم ده میلیون تن در افغانستان طی یک سال گذشته کمک‌ غذایی دریافت نکرده‌اند و از آن عمدتاً زنان و کودکان متأثر شده‌اند.


رزا اوتونبایوا، نمایندۀ ویژۀ ملل متحد برای افغانستان، در گزارش اخیرش وضعیت بشری در این کشور را نگران‌کننده خواند.




"من به شدت نگران هستم که پلان واکنش بشردوستانۀ افغانستان برای سال ۲۰۲۴ فقط ۳۰ درصد تمویل شده است، یعنی از ۳ میلیارد دالر مورد نیاز حدود ۹۰۰ میلیون دالر دریافت شده است. نشانه‌هایی وجود ندارد که منابع قابل توجهی اضافی فراهم خواهد شد."


خانم اوتونبایوا، هنگام ارائۀ این گزارش در نشست شورای امنیت ملل متحد در نیویورک در اواخر ماه سنبله گفت که طالبان با اعمال پالیسی‌های محدودکننده بحران بشری را عمیق‌تر می‌کنند.


طالبان در کنار محدودیت‌های دیگر بر زنان و دختران در افغانستان، مانع کار آنان در موسسات داخلی و خارجی غیردولتی و دفترهای ملل متحد نیز شده‌اند؛ اقدامی که به گفتۀ نهادهای بین‌المللی بر روند امدادرسانی و وضعیت اقتصادی خانواده‌ها در این کشور، به‌ویژه خانواده‌هایی که نان‌آورشان زنان‌اند، تأثیر منفی گذاشته است.


ادارۀ بازرس ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان در گزارشی در ماه اسد گفت که واشنگتن در سه سال گذشته ۲۱ میلیارد دالر به این کشور کمک کرده است.


در این گزارش گفته شده بود که این پول صرف کمک‌های بشردوستانه، انتقال و اسکان پناهجویان افغان شده و همچنان شامل انتقال ۳.۵ میلیارد دالر دارایی منجمدشدۀ بانک مرکزی افغانستان است که به صندوق امانی این کشور در سوییس انتقال شده است.




در گزارش نیز آمده است که نزدیک به سه میلیارد دالر این پول برای کمک‌های بشردوستانه اختصاص یافته بود که از طریق سازمان‌های بین‌المللی از اکتوبر سال ۲۰۲۱ تا پایان ماه جون ۲۰۲۴ در افغانستان به مصرف رسیده است.


در این حال نگرانی‌هایی وجود دارد که از کمک‌های مالی بین‌المللی که برای حمایت از مردم افغانستان صورت گرفته، عمدتاً طالبان سود برده‌اند.


با نزدیک‌شدن فصل زمستان در افغانستان، نگرانی‌ها در مورد وضعیت بد اقتصادی خانواده‌های نادار بالا گرفته است.


نمایندۀ ویژۀ ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که رسیدن زمستان و بازگشت احتمالی صدها هزار افغان دیگر از کشورهای همسایه و جاهای دیگر مشکلات را شدیدتر خواهد کرد.


رزا اوتونبایوا گفته که کاهش ۵۰ درصدی کمک‌های غذایی در افغانستان، به‌ویژه زنان و کودکانی که ۸۰ درصد دریافت‌کنندگان این کمک‌ها هستند را تحت تأثیر قرار خواهد داد.




گل دسته هوتک نیز نگران زمستان پیشرو است.


"خیلی نگران زمستان هستم. زیاد رنج می‌برم و زیاد خفه هستم. می‌گویم که خدایا چطور کنم در این زمستان. زمستان پارسال یک رقم سر ما تیر می‌شد که پهلوی خانۀ ما خانۀ مامایم است، کمی آتش در منقل می‌انداخت و یک میزک را مثل صندلی بالایش گذاشته بودم و با همو زمستان را سپری کردیم. آب را در بشکه گرم می‌کردم و لحاف را بالای آن می‌انداختم و اولادهایم را می‌نشاندم."