روز جهانی هنرمند ؛ هنرمندان افغانستان در چی وضعیتی قرار دارند؟
بریالی ولی آواز خوان می گوید که در مهاجرت زنده گی دشواری را سپری می‌کند. او به رادیو آزادی گفت که در سه سال پسین رنج بسیار را تحمل کرده، همراه با خانواده اش در بی سرنوشتی بسر می برد و از هنر موسیقی هم به دور مانده است:
«هنرمندانی که از افغانستان بیرون شده اند روزگار خوبی ندارند و غریب غریب اند، به امید این‌که هنرمندان بتوانند هنر شان را زنده نگهدارند، وزارت اطلاعات وفرهنگ وظیفه دارد به هنرمندان افغانستان توجه کند."
یک هنرمند دیگر که در افغانستان تحت حاکمیت طالبان زنده گی می کند و نمی خواهد به دلیل حساسیت موضوع نام اش در گزارش گرفته شود آوازخوانی را وسیله بیان احساسات و رنج‌هایش خوانده می گوید از این که نمی‌تواند با هنرش همدم باشد، مایوس است:
"موسیقی برایم صرف سرگرمی نیست، وسیله بیان عواطف و احساسات است، فضای حاکم باعث شده که صدایم در گلو خفه شود و بخشی از هویتم را از دست بدهم"
حکومت طالبان بر نواختن هرنوع آله موسیقی محدودیت وضع کرده است. به ادعای طالبان، نواختن و شنیدن موسیقی دردین اسلام حرام است.
مسئولان وزارت امربه معروف ونهی ازمنکر حکومت طالبان به تاریخ ۲۰ اگست درنشست خبری زیرنام "حساب دهی حکومت به ملت "گفتند که درسال گذشته ۲۱هزارو ۳۲۸آله موسیقی را از بین برده اند..
حکومت طالبان تغییراتی را در فاکولته هنرهای زیبای پوهنتون کابل هم اعمال کرده که در نتیجه دیپارتمنت موسیقی را حذف و دیپارتمنت نقاشی را با دیپارتمنت گرافیک ادغام کرده است. افزون بر این، طالبان نقاشی صورت و مجسمه‌سازی را نیز منع کرده اند.
محتسبین وزارت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر طالبان، به گروه‌های نقاشی و هنرمندان گفته اند که از نقاشی چهره‌ی انسان و پیکرتراشی جداً خودداری کنند و بر اساس این قانون حتی کشیدن تصویر پرنده‌ها و حیوانات نیز ممنوع است.
همچنین خرید و فروش مجسمه‌های انواع موجودات زنده ممنوع شده که به گفته شماری ازهنرمندان این محدودیت ها دست آنان را درعرصه نقاشی و رسامی و مجسمه‌سازی وسایر هنر ها کوتاه ساخته است.
بنابر این قانون جدید «امر به معروف ونهی از منکر»حکومت طالبان پخش صدای زنان نیز عورت خوانده شده است.
اما لاژورد حقیقی، فارغ رشته هنرهای زیبا که در بیرون از افغانستان زندگی می‌کند، می‌گوید بدون هنر و دور از هنر روان هنرمند بیمار می‌شود واز خلاقیت باز می‌ماند:
"حق اجرای هنر وجود ندارد هنرمند در تبعید نمی‌تواند هنر شان را به نمایش بگذارند، چون هنرمند مجبور است کارهای شاقه انجام دهند. هنر روح آدمی را تلطیف می‌کند و فضای آرامش‌بخشی را برای هنردوستان فراهم می‌نماید.»
انور وفا سمندر نویسنده و پژوهشگر مسائل فرهنگی، هنر را عشق و نور می‌نامد و آدمی را تشنه‌ی این گوهر.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت در حال حاضر هنرمندان افغان در داخل و خارج از افغانستان با دشواری های روبرو اند:
«تا جایی که به یادم می‌آید، آیا ما روز هنرمند داشته ایم؟ چندین نسل هستیم که در همین وضعیت فرورفته ایم، از زمانی که باورهای خشک سرنوشت ما را غصب کرده، نه هنر توانست از فکر و اندیشه انسان تجلی بهتر پیدا کند و نه هنرمند نتوانسته در امنیت نفس بکشد...»
این درحالیست که ۲۵ اکتوبر روز جهانی هنرمند است، در این روز از اهمیت هنر و خلاقیت های هنرمندان بزرگداشت می شود و از نقش مهم هنر در جامعه یاد آوری می شود.
کلمه هنر مند شامل نقاشان،آواز خوانان،مجسمه سازان،سینما گران،نوازنده گان و سایر افراد می شود که خلافیت های ویژه داشته باشند.
پس از سلطه طالبان بر افغانستان، فعالیت‌های هنری در افغانستان ممنوع شد.
آنان همچنین انستینوت موسیقی افغانستان، مرکز موسیقی وزارت اطلاعات و فرهنگ و حتی اداره موسیقی و تئاتر فاکولته هنرهای زیبای پوهنتون کابل را هم بستند و از آن شماری از هنرمندان افغانستان را ترک کردند.
گزارش: خالده تحسین