منظومه‌ بدون خورشید؟ /کشف عجیب تلسکوپ جیمز وب همه‌چیز را تغییر داد

تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) موفق به کشف پدیده‌ای شده که ممکن است دیدگاه ما را درباره‌ نحوه شکل‌گیری منظومه‌های سیاره‌ای برای همیشه تغییر دهد: سیاراتی عظیم که در فضا سرگردان‌اند و برخلاف تصور رایج، حتی بدون ستاره میزبان هم می‌توانند منظومه‌ای از سیارات کوچکتر اطراف خود داشته باشند.

بر اساس این پژوهش که توسط گروهی از اخترشناسان از دانشگاه «سنت اندروز» انجام شده، این سیارات سرگردان، که اندازه‌ای نزدیک به مشتری دارند، احتمالاً از همان موادی شکل گرفته‌اند که ستارگان از آن ساخته می‌شوند، اما به‌دلیل جرم ناکافی، نتوانسته‌اند به ستاره‌ای فعال تبدیل شوند. این اجرام که به آن‌ها «ستاره‌های ناکام» یا شبه‌ستاره نیز می‌گویند، حالا مشخص شده که اطراف‌شان دیسک‌هایی از غبار و گاز وجود دارد، درست شبیه آنچه در اطراف ستارگان نوزاد برای تولد سیارات دیده می‌شود.

در مشاهداتی که بین مرداد تا مهر ۱۴۰۳ (اوت تا اکتبر ۲۰۲۴) انجام شده، اخترشناسان توانسته‌اند نشانه‌هایی از غبارهای سیلیکاتی، همان مواد اولیه ساخت سیارات سنگی مانند زمین، را در اطراف ۶ سیاره سرگردان شناسایی کنند. این یافته نشان می‌دهد که حتی بدون ستاره مادر، این سیارات بزرگ توانایی ساخت «منظومه‌ای کوچک» از سیارات کوچکتر را دارند؛ منظومه‌هایی که شاید از نظر اندازه و جرم بسیار کوچکتر از منظومه شمسی باشند، اما از نظر سازوکار شکل‌گیری، مشابه آن هستند.