Мирзиёев энергокризистин себебин түшүндүрдү
Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёев шейшембиде парламентте туруп элине кайрылды. Өзбек лидери элин кыйнаган энергоркризистин себептерине токтолуп, эскилиги жеткен инфраструктураны жаңылоо миллиарддаган долларды талап кыларын айтты.
36 миллион калкы бар өлкөдө быйыл ызгаар катуу болуп, жарык менен газ жетишсиз болууда. Социалдык тармактарда блогерлер карапайым эл кантип каржалып жатканын көрсөткөн видеолорду жарыялап жатат.
Президент Шавкат Мирзиёев 20-декабрда парламенттеги кайрылуусунда бул кризиске да токтолуп, эскилиги жеткен энергетикалык инфраструктураны жаңылоо миллиарддаган долларды талап кыларына токтолду.
"Калктын алты жылда 13% өстү. Ишканалар эки эсе көбөйдү, 50 миң өндүрүш ишканасына кошумча энергия керек. Энергияга болгон талап 35% өстү. Бүгүн аны канааттандыруу үчүн 25-30 млрд. доллар каражат керек. Ал үчүн бир гана инвестиция тартуу зарыл".
Кыш түшкөнү коңшу өлкөдө "өкмөт бүгүнкү энергетикалык кризисти чече албайт" деген сын күчөгөн. Ферганада газ берүүнү талап кылып акцияга чыккандардын алды камалды.
Өзбек лидери келерки жылдан тарта өкмөттүн иши түп-тамырынан өзгөрүп, оболу министрликтер менен мекемелердин саны 61ден 28ге чейин кыскара турганын айтты.
"Көптөгөн министрлер алмашат. Мамлекеттик кызматкерлердин саны акырындап 30-35% кыскарат. Кызматта өз жумушун мыкты билген, ишке берилген, эл ыраазы болгон министрлер гана калат" , - деп эскертти Мирзиёев.
Президент парламенттеги эки жарым саатка созулган кайрылуусунда Баш мыйзамга өзгөртүү киргизүүгө учкай гана токтолду. Бирок серепчилер Мирзиёев дал ушул кайрылууда референдумдун датасын жарыяларын айтышкан. Ал беймаалым бойдон калды. Коңшу өлкөдө референдум жазында өтөрү буга чейин маалым болгон. Жаңыланган Конституция кабыл алынса, Мирзиёевге үчүнчү мөөнөткө шайланууга жол ачылат.
Өзбекстандын Конституциясына өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча мыйзам долбоору талкууга коюлуп, Каракалпакстан Автоном Республикасына тиешелүү беренелерден улам нааразылык чыккан.
Андыктан шейшембиде өзбек лидер Каракалпакстандагы кырдаалга да токтолбой койгон жок.
"Биздин негизги максат - Өзбекстанда өнүккөн жана гүлдөгөн Жаңы Каракалпакстанды куруу. Кылымдар бою эт менен тырмактай биригип жашап келген элдерибиздин достугуна эч кандай күч таасир эте албайт. Анткени биздин тарыхыбыз жана келечегибиз бир", - деп белгиледи Мирзиёев.
Быйыл 1-2-июль күндөрү Каракалпакстандын борбору Нукуста жергиликтүү тургундар Өзбекстандын Конституциясынан жумурияттын суверендүүлүгү тууралуу беренени алуу сунушуна каршы чыгышкан. Митингдерди бийлик күч менен басканда кан төгүлгөн. Өзбек бийлиги ондогон жай тургун каза тапканын, анын 516сы кармалганын билдирген.
12-декабрда айыпталган 22 кишинин соту Бухара облусунда башталган. Учурда бул жараян боюнча чечим чыга элек.
"Борбор Азиядагы бардык коңшу өлкөлөр жана биздин стратегиялык өнөктөш мамлекеттер, эл аралык уюмдар менен көп кырдуу жана өз ара пайдалуу кызматташтыкты чыңдоого басым жасайбыз", - деп билдирди.
21-22-декабрда Казакстандын президенти Касым-Жомарт Токаев мамлекеттик сапар менен Өзбекстанга барат. Расмий маалыматка ылайык, лидерлер эки тараптуу жана аймактык кызматташуунун, алака-катыштын актуалдуу маселелерин талкуулайт.
Токаевдин Ташкент сапарында Москва демилге көтөргөн Казакстан, Өзбекстан жана Орусия менен "газ биримдигин" түзүү маселеси каралар-каралбасы маалымдалган жок.
Мирзиёев 10-декабрда Кыргызстанга мамлекеттик сапары менен келмек. Ошол маалда Бишкекте Евразия экономикалык биримдигине кирген өлкөлөрдүн лидерлеринин саммити өтмөк. Соңку маалда Ташкент бул аймактык бирикмеге байкоочу болуп катышып жүрөт.
Саммиттин алдында Кыргызстандын тышкы иштер мекемеси Мирзиёевдин сапары кийинкиге калганын, коңшу мамлекеттин башчысы Бишкекке ушул жылдын аягына чейин келерин жарыялаган.