Дипломатот, олигархот и агентот на ФБИ кои се соочуваат со судење во случајот против Дерипаска

Кога еден од врвните контраразузнавачки агенти на ФБИ беше уапсен во јануари 2023 година, обвинет дека правел нелегални работи за санкционираниот руски олигарх Олег Дерипаска, американската заедница за национална безбедност беше запрепастена.

Дотогаш пензиониран, Чарлс Мекгонигал, кој го поминал вториот дел од својата кариера истражувајќи руски шпиони и олигарси, на крајот се изјасни за виновен и беше осуден во декември на повеќе од четири години затвор.

Тој не беше единственото лице од американските власти вмешано во случајот Дерипаска.

По повеќе од 16 месеци одложувања, Сергеј Шестаков, поранешен советски и руски дипломат кој стана натурализиран американски државјанин, а подоцна работеше како овластен судски преведувач на САД, треба да се појави на суд на 17 јуни, по обвиненија слични на оние со кои се соочи Мекгонигал.

Како и Мекгонигал, Шестаков е обвинет за заговор за да му помогне на Дерипаска да ги избегне санкциите на САД што му беа наметнати во 2018 година, како и за заговор за перење пари. Шестаков, кој беше уапсен во исто време со Мекгонигал, е обвинет и за лажење на агенти на ФБИ.

Судењето и предсудската правна расправа привлекоа помалку внимание, главно затоа што Шестаков е помалку познат од Мекгонигал. До неговото пензионирање во 2018 година од канцеларијата на ФБИ во Њујорк, Мекгонигал беше на чело на напорите на бирото за следење на руските шпиони и олигарси, вклучувајќи го и Дерипаска.

Освен што се деловни партнери, Шестаков и Мекгонигал, заедно со уште еден Русин, се поврзани со уште еден поранешен руски тајкун, Владимир Гусински, кој со години го поминувал поголемиот дел од времето во вила во Конектикат.

Гусински не е вмешан во кривичната постапка против Шестаков и Мекгонигал. Сепак, тој го привлече интересот на ФБИ, а агентите двапати ја испрашуваа неговата сега отуѓена сопруга и вработените во домаќинството на двојката во Конектикат за неговиот однос со нив. Гусински бил запознаен со Мекгонигал преку Шестаков и се дружел со двајцата.

Шестаков се изјасни за невин по обвиненијата.

Металски магнати

Според обемните поднесоци во американскиот федерален суд во Менхетен, одбраната на Шестаков делумно се потпира на прашањето дали работата што ја работеле тој и Мекгонигал била во корист на Дерипаска или за неговиот масивен холдинг конгломерат, EN+ Group, кој контролира една од најголемите компании за алуминиум во светот, Русал.

Клучен фактор за таа одбрана е вработен во EN+ по име Евгениј Фокин, за кого ФБИ тврди дека е агент на руската Служба за надворешно разузнавање.

Адвокатот на Шестаков, Рита Главин, во судските поднесоци вели дека Фокин може да обезбеди докази дека работата за која Шестаков и Мекгонигал биле ангажирани била во име на EN+ и вклучувала лобирање за да помогне во застапувањето на компаниите на Дерипаска, што е во голема мера дозволено според американскиот закон.

Главин не одговори на барањето за коментар.

Обвинителите тврдат дека Фокин бил „необвинет соучесник“ со Шестаков и Мекгонигал. ФБИ го надгледувал, фотографирал и тајно го снимал почнувајќи од јули 2019 година, според судските записи, а неговата американска виза била отповикана во 2022 година по налог на бирото.

Обвинителите се судрија со Главин околу „тргнувањето“ на Фокин, кој живее во Русија, каде што работи како врвен советник на Дерипаска во EN+.

Според судските поднесоци, тој одбил да патува во Соединетите Држави плашејќи се од можно апсење.

По преговорите за тоа дали да се тргне Фокин во Турција или Дубаи, двете страни се согласија дека Фокин ќе сведочи преку видеоконференција за време на судењето.

Фокин не одговори на е-поштата од Радио Слободна Европа во која се бараше коментар.

Меѓу некои рускојазични кругови во регионот на Њујорк, Шестаков беше познат како решавач на проблеми и шармантен човек. Натурализиран американски државјанин кој претходно работел за советските и руските министерства за надворешни работи, Шестаков се пензионирал во областа на Њујорк во 1993 година. Во 2010-тите, работел како овластен преведувач за американските федерални судови и за канцелариите на американските обвинители за Менхетен и Бруклин.

Односот на Шестаков со Фокин датира од 1980-тите, а двајцата биле вработени кај Гусински. Дури во 2019 година, Шестаков имал кредитна картичка на името на Гусински што ја користел за купување, меѓу другото, билети за професионални натпревари во хокеј на мраз во вредност од илјадници долари.

И Гусински не одговори на е-поштата на РСЕ за коментар.

„Не. Нема бизнис.“

Според обвинението, Шестаков го запознал Мекгонигал со Фокин некаде во 2018 година.

Во април Дерипаска бил санкциониран од Министерството за финансии на САД „затоа што дејствувал или наводно дејствувал за или во име на, директно или индиректно, висок функционер на Владата на Руската Федерација“.

EN+ и Русал биле ставени на листата за санкции во исто време.

Еден од најбогатите луѓе во Русија, Дерипаска го стекнал своето богатство во хаотичните 1990-ти, кога бизнисмени одвнатре воделе жестоки и честопати крвави битки за контрола врз индустриските гиганти во земјата, како што е производството на алуминиум. Тој се смета за пример на олигарх како по учебник: бизнисмен со огромно богатство кој има и блиски врски со Кремљ на претседателот Владимир Путин.

Тој е исто така на радарот на американските органи за спроведување на законот со децении, почнувајќи од 2006 година, кога му беше одбиена виза за влез во Соединетите Држави.

Проблемите со визите го наведоа да ангажира лобистички фирми поврзани со републиканците, а кон крајот на 2010-тите, тој инвестираше во проекти со Пол Манафорт, републиканскиот оперативец кој кратко ја водеше претседателската кампања на претседателот Доналд Трамп во 2016 година.

Во септември 2022 година, Дерипаска беше обвинет за обид за избегнување на санкциите на САД. Обвиненијата вклучуваат тврдења дека тој организирал неговата бремена девојка да патува во Соединетите Држави за да се породи, така што нивното дете ќе биде државјанин на САД.

Санкциите против EN+ Group и Русал беа укинати во 2019 година откако Дерипаска се согласи да се дистанцира од сопственоста на компаниите. Тој останува под санкции.

Американските власти тврдат дека Фокин ги ангажирал Мекгонигал и Шестаков да истражуваат компромитирачки информации за Владимир Потанин, уште еден руски олигарх и метален тајкун кој е ривал на Дерипаска.

Мекгонигал, кој се пензионираше од ФБИ кон крајот на 2018 година, исто така се обидел да обезбеди пракса за ќерката на Фокин во Полициската управа на Њујорк, нешто што предизвика изненадување во одделот. Мекгонигал им кажал на властите дека се обидува да го култивира Фокин како можен двоен агент, според судските документи.

Кон крајот на ноември 2021 година, агенти на ФБИ ги запленија електронските уреди на Шестаков. Неколку дена претходно, тој беше испрашуван за неговиот однос со Фокин и прашан дали некогаш имал некаква работа со него.

„Не, нема такво нешто“, и кажал на ФБИ, пишува во судските документи.