Израел ги нападна нуклеарните и воените постројки на Иран

Израел спроведе, како што ги нарече, „превентивни“ напади врз иранските нуклеарни објекти и воени локации низ целата земја на 13 јуни, со предупредување дека нападите ќе продолжат сè додека е потребно, за да се спречи Техеран да произведува нуклеарно оружје.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека Израел започнал, како што рече, насочена воена операција „за да ја отстрани иранската закана за самиот опстанок на Израел“.

Тој рече дека нападот „ќе продолжи онолку дена колку што е потребно за да се отстрани оваа закана“.

„Удривме во срцето на иранската програма за нуклеарно збогатување. Ја таргетиравме главната постројка за збогатување на Иран во Натанц... Исто така, удривме во „срцето“ на иранската програма за балистички ракети“, рече Нетанјаху во видео изјава.

Израел, исто така, погоди ирански нуклеарни научници „кои работат на иранската бомба“, додаде тој.

„Неодамнешните разузнавачки информации покажуваат дека Иран се приближува до точката од која нема враќање во својата трка кон нуклеарно оружје. Режимот произведува илјадници килограми збогатен ураниум, заедно со децентрализирани и збогатени соединенија за збогатување, во подземни, збогатени локации. Оваа програма значително се забрза во последните месеци, значително доближувајќи го режимот до добивање нуклеарно оружје“, се вели во соопштението на Израелските одбранбени сили.

Во својот последен квартален извештај, Меѓународната агенција за атомска енергија соопшти дека Иран нагло го зголемил производството на високо збогатен ураниум, складирајќи 408,6 килограми збогатен на 60 проценти - во споредба со нешто помалку од 275 килограми во февруари.

Израелски функционер изјави дека Израел погодил десетици објекти низ Иран во напад што го зголемил потенцијалот за целосна војна меѓу двете земји.

Меѓу погодените локации е и командниот пункт на Исламската револуционерна гарда (ИРГЦ) во Техеран, според иранската државна телевизија. Во нападот загина командантот на ИРГК, генерал-мајор Хосеин Салами, пренесува иранската новинска агенција Тасним.

Објектот за збогатување ураниум Натанц беше погоден „неколку пати“, објави државната телевизија, прикажувајќи слики од густ чад што се издига од местото.

Станбените области во Техеран и неколку други градови беа исто така погодени, според официјалната новинска агенција ИРНА, која објави дека во нападите загинале голем број луѓе, вклучувајќи жени и деца, во станбен комплекс во Техеран.

Врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, предупреди дека Израел ќе претрпи сериозни последици поради нападите.

„Со ова злосторство, ционистичкиот режим си постави горчлива и болна судбина и дефинитивно ќе ја добие“, рече Хамнеи во соопштение.

Претседателот на САД, Доналд Трамп, кој повика на дипломатско решение за тензиите само неколку часа пред Израел да ги започне нападите, ќе присуствува на состанок на Советот за национална безбедност наутро на 13 јуни, соопшти Белата куќа.

Државниот секретар на САД, Марко Рубио, рече дека Израел презел „еднострани дејствија против Иран“ и рече дека САД не се вклучени.

„Израел го извести Вашингтон дека верува оти нападите се неопходни за негова самоодбрана“, рече Рубио во соопштение објавено од Белата куќа.

Соединетите Држави презедоа чекори за заштита на своите сили и останаа во контакт со своите партнери во регионот, рече Рубио, предупредувајќи го Иран да не ги таргетира американските интереси или персонал.

Министерот за одбрана на Израел, Израел Кац, прогласи „специјална ситуација“ во Израел во очекување на можен одмазднички напад од страна на Иран.

„По превентивниот напад на Државата Израел врз Иран, се очекува ракетен напад и беспилотни летала (дронови) врз Државата Израел и нејзиното цивилно население во непосреден рок“, рече Кац.

Израелската авиокомпанија „Ел Ал“ соопшти дека ги суспендирала сите летови до и од Израел, а иранските државни медиуми соопштија дека Иран го затворил својот воздушен простор до понатамошно известување.

Ирак, исто така, го затворил својот воздушен простор и ги суспендирал летовите на сите аеродроми, објавија државните медиуми.

Иран изврши напад со беспилотни летала како одмазда

Во меѓувреме, Израел соопшти дека Иран лансирал околу 100 беспилотни летала кон него како одмазда, но не кажа дали има директни погодувања или штета.

Неколку земји од Блискиот Исток - вклучувајќи ги Израел, Иран, Јордан и Ирак го затворија својот воздушен простор поради воените операции. Јорданската државна новинска агенција соопшти дека земјата пресретнала голем број ракети и беспилотни летала што влегле во нејзиниот воздушен простор.

„Иран лансираше приближно 100 беспилотни летала дронови кон израелска територија, на кои работиме да ги пресретнеме“, изјави воениот портпарол бригаден генерал Ефи Дефрин, додавајќи дека нападите на Израел врз Иран вклучувале 200 борбени авиони кои погодиле околу 100 цели низ Иран.

Нетанјаху ја покрена можноста за напади врз Иран во телефонски разговор со Трамп претходно оваа недела, пишува „Волстрит џурнал“.

Трамп рече дека го повикал Нетанјаху да се воздржи од преземање мерки засега додека администрацијата преговара со Иран.

„Додека мислам дека постои шанса за договор, не сакам тие да влезат бидејќи мислам дека тоа ќе уништи се“, рече Трамп.

Трамп подоцна на 12 јуни на својата мрежа Truth Social напиша дека САД сè уште сакаат да преговараат со Иран, иако предупреди и дека е веројатен израелски напад врз Иран.

„Остануваме посветени на дипломатско решение за нуклеарното прашање на Иран! Целата моја администрација е упатена да преговара со Иран“, рече Трамп.

Трамп, сепак, додаде дека Техеран „прво мора целосно да се откаже од надежите за создавање нуклеарно оружје“.

САД и Иран водат преговори за нуклеарната програма на Иран за да се обидат да постигнат дипломатско решение. Шестата рунда разговори е закажана да започне на 15 јуни во Оман. Иран постојано тврди дека неговите нуклеарни напори се исклучиво за цивилна, а не за воена употреба.

Иран работи на контрапонуда откако го отфрли американскиот предлог за договор што врховниот лидер ајатолахот Али Хамнеи го опиша како „100 проценти“ спротивен на националните интереси.

Министерот за надворешни работи, Абас Аракчи, на 11 јуни изјави дека ако целта на кој било договор е да се гарантира дека Иран нема да развие нуклеарно оружје, договорот е остварлив.

Сепак, тој нагласи дека Иран мора да го задржи правото да збогатува ураниум, нешто на што Трамп цврсто се спротивстави при случувањето на каков било договор за цивилната нуклеарна програма.

Претходно на 12 јуни, Одборот на гувернери на Меѓународната агенција за атомска енергија(МААЕ) усвои резолуција со која формално го прогласи Иран за одговорен за неисполнување на своите обврски за неширење нуклеарно оружје, за прв пат од 2005 година.

Одборот на МААЕ, составен од 35 члена, гласаше со 19 „за“ и 3 „против“ и 11 „воздржани“ за усвојување на резолуцијата, која ја предложија САД и нивното трио европски сојузници - Велика Британија, Франција, Германија, познати и како Е3.

Како одговор, иранското Министерство за надворешни работи објави дека ќе биде основана нова локација за збогатување ураниум во безбедна зона, а центрифугите од прва генерација (IR-1) во локацијата Фордоу ќе бидат заменети со напредни машини од шеста генерација (IR-6).

„Како што претходно изјавивме, Исламската Република Иран нема друг избор освен да одговори на оваа политичка резолуција“, се вели во соопштението на министерството.