Новите ограничувања на женската мода во Чеченија се контрола, а не традиција, велат критичарите

Чеченија воведе нови правила за женска мода со кои се забранува традиционална облека со „машки елементи“. Иако ова не е прв пат властите на руската република да воведат ограничувања за изгледот на жените, набљудувачите велат дека образложението зад најновите правила е за контрола - а не за традиција, како што се тврди.

Чеченското Министерство за култура соопшти дека на дизајнерите на облека сега им е забрането да користат одредени стилови што „се спротивни на традиционалните обичаи и културни вредности“.

Поточно, властите ги наведоа газирите - редови џебови за куршуми на ниво на градите на волнено палто со висок врат.

Зошто беа издвоени газирите?

„Воините ги користеле за складирање на барутни полнења“, објасни министерството. „Со текот на времето, тие станаа симбол на храброст, чест и заштитнички дух“.

„Употребата на вакви елементи во женската облека се перцепира како повреда на машката симболика и кршење на вековните традиции“, се вели во образложението.

Ова е второ ограничување на изгледот на жените од страна на чеченските власти за помалку од еден месец. Кон крајот на октомври, на жените им беше забрането да излегуваат надвор без шамија.

Жена фатена без шамија ќе биде предмет на „информативен разговор“, според Амир Сугаипов, помошник на лидерот на републиката, Рамзан Кадиров.

Никабите, муслимански прекривки за глава што имаат процеп за очите, се исто така забранети.

Тест за лојалност за масите

Политичките набљудувачи, историчарите и застапниците за правата на жените ја критикуваа официјалната позиција дека овие ограничувања ја одразуваат чеченската култура.

Кризната група „Марем“, која се залага за правата на жените во Северен Кавказ, изјави дека „не е изненадена“ што „мажите од Министерството за култура одлучија да најдат маана во женската мода. Она што би сакале да го видиме е државните службеници да се борат за други симболи на храброст и достоинство - како што е крајот на фемицидот и отфрлањето на насилството врз жените.“

Политичкиот аналитичар Руслан Аисин ја споредува ситуацијата со онаа во Северна Кореја, која исто така регулира каква облека, па дури и фризури можат да носат луѓето. Тоталитарниот режим бара апсолутна идеолошка лојалност - „за да нема отстапувања“, рече тој.

Истото се случува и во Чеченија, додава тој, и нема никаква врска со традициите, туку повеќе со тест за лојалност меѓу населението.

„Сè што државата прави во однос на културата е секогаш за шоу и секогаш има за цел контрола. Прво, постои официјална култура, а потоа постои и народна култура. Тие често се судираат. Ако ги земете чеченските традиции, нема диктатор.“

Кодекси за облекување и политиката на наследување

Кадиров долго време е познат по тоа што поставува членови на семејството на моќни позиции во кабинетот. Тој, исто така, има намера да го преземе и неговото евентуално наследување.

Иса Ибрагимов, роднина на Кадиров, го раководи Министерството за култура, кое ја објави најновата забрана. Ќерката на Кадиров, Ајшат Кадирова, ја држеше оваа функција од 2021 до 2023 година, пред да стане вицепремиер за социјални прашања. 26-годишната Кадирова поднесе оставка во февруари, велејќи дека работата е посоодветна за „силен човек“ и дека има намера да се фокусира на кариера во бизнисот.

Овие деловни интереси го вклучуваат нејзиното најпознато претпријатие, модната куќа „Фирдавс“. Според мисијата на нејзината веб-страница, дизајнерите на „Фирдавс“ „работат во автентичниот скромен моден сегмент“ и произведуваат облека што е „верна на традиционалниот чеченски стил и природата“ за „мажи и жени кои претпочитаат елегантен стил и остануваат верни на својата култура“.

И Кадирова и Фирдавс се под санкции од Европската Унија и САД. Сега кога повеќе не може да работи во странство во западните земји, колекциите на Фирдавс станаа уште поконзервативни.

Политикологот Аисин вели дека Кадирова би можела да има бенефит од ограничувањата за облека за чеченските жени.

„Во Чеченија, во тек е транзиција на моќ од Кадиров, од моноцентричен модел кон полицентричен, кон семејството. Ова бара одредено движење, идеолошки и политички чекори. Во основа, тие треба да ја распределат моќта меѓу неговата ќерка, син, внуци, зет и така натаму“, рече Аисин.

„Аишат, на пример, ќе го надгледува ова. Таа ќе има еден вид надворешен, симболичен елемент на моќ. Не мислам дека Кадиров лично го формулира тоа на овој начин, но логично произлегува од сè што прават таму.“

„Одржување на редот“ за Кремљ

Светлана Анохина, основач на „Марем“, рече дека користењето на „традициите“ како основа за забрани е долгогодишен тренд во Северен Кавказ.

„Мажите отсекогаш ги перцепирале различните „кршења на границите“ од страна на жените како повреда на нивните привилегии и нивната „машкост““, рече таа.

Дури и самиот чин на Кадиров да изрече таква забрана е во спротивност со чеченската традиција, објасни таа.

„Според традицијата, странец не може да ѝ дава наредби на жена - тој мора да ѝ се обрати преку мажите во нејзиното семејство. Но, очигледно, Кадиров се смета себеси за „татко на народот“ и дејствува соодветно: Тој дозволува жените да бидат казнувани, јавно опоменувани, да им се забранува носење одредени предмети и става вето на нивната облека“, рече Анохина.

Фатима Газиева од „Жени на мирот низ целиот свет“ во Белгија рече дека чеченските власти ги користат ваквите ограничувања не само за да ја зајакнат контролата во републиката, туку и да ја покажат својата лојалност и способност да „одржуваат ред“ кон Кремљ.

Ако властите сакаат да ги следат традициите, тие треба да ги заштитат жените, а не да ги контролираат.

„Зборуваме за почитување на женското достоинство, кое отсекогаш било дел од вистинските, а не политички експлоатирани, чеченски вредности“, рече таа. „Со други зборови, ако властите навистина сакаат да ја одржат традицијата, тие треба да ги заштитат жените, а не да ги контролираат.“