Mavi Kuş dumanını sala sala yola çıktı
Usta hikayeci Mustafa Kutlu’nun sevilen eserlerinden “Mavi Kuş”un aynı adla sinemaya uyarlanan filminin çekimleri Erzincan’ın Kemaliye ilçesinde başladı. Yapımcılığını ve yönetmenliğini Ahmet Sönmez’in üstlendiği TRT ortak yapımı filmin oyuncu kadrosunda Talat Bulut, Tansel Öngel, Emrah Kaman, Kadir Polatçı, Kerim Yağcı ve Nail Kırmızıgül’ün yanı sıra çok sayıda isim yer alıyor. Zorlu kış şartlarında çekilen filmin setine konuk olup, yönetmen ve oyuncularıyla konuştum.
1950’lerde bir otobüs yolculuğunu konu edinen Mavi Kuş’un şehir meydanındaki çekimlerinin son günlerine yetiştim. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne kabul edilen Kemaliye, Anadolu Türk kültürünü yansıtan yapılarıyla ekibe doğal bir set ortamı sundu. Meydan çekimlerine eşlik eden ilçe ahalisi, kimi zaman ünlü oyuncularla tanışmak, kimi zaman da bir filmin çekilişine şahitlik için setten eksik olmadı. Çekimlerde zorlu kış şartlarını anlatması için daha fazla kar olması gerekiyordu ancak meydanda yeterince kar yoktu. Ekip kamyonlarla dağdan kar getirerek bu işi de çözdü. Yaşlı ve emektar otobüs, yolcularını sırasıyla aldıktan sonra, her tarafı dağlarla çevrili zorlu yolculuğuna çıktı. Dumanını sala sala giden mavi otobüs, izleyenlere keyif dolu anlar yaşattı.
AYNA METAFORUNDA SANAT ELEŞTİRİSİ
Filmin başrolü olan 1950’lerin otobüsü Mavi Kuş, Kutlu’nun kendi elleriyle çizdiği kitabın kapağındaki resmin aynısı. Daha doğrusu otobüs model olarak aynı ama tam da o görüntüyü vermek için üzerinde epeyce çalışılmış. Hikâyede Mustafa Kutlu, karakterlerine hem otobüs yolculuğu yaptırıyor hem kendi kişisel yolculuğuna çıkarıyor. Doğu Anadolu’da büyümüş biri olarak Kutlu’nun hikâyelerinde tanıdık yüzler bulduğunu söyleyen Yönetmen Sönmez, elinde olsa bütün hikâyelerini çekmek istediğini belirtti. İyi bir oyuncu kadrosuyla yola çıktıklarını dile getiren Sönmez, “Yaklaşık 22 kişi ana kadro ve her oyuncu hem başrol hem yardımcı oyuncu. Filmimizde her izleyenin önce kendini bulacağı bir durum var. Evet orada bir hakikat var ama kimin hakikati? Kutlu’nun kitabında ayna metaforu üzerinden anlattığı, görünen ve görünenin altındaki hakikat üzerine çok özel bir söylemi var. Orası çok tartışma yaratacak. Kitapta zaten Kutlu’nun ‘sanata’ karşı acayip bir de eleştirisi var” diye konuştu.
TÜRKİYE’NİN YOLCULUĞU
Filmde Beşir Ağa rolünü canlandıran Nail Kırmızıgül, “Kutlu’nun dünyaya bakış açısı çok enteresan. Biz bir yolculuk yapıyoruz, aslında bu yolculuk Türkiye’nin yolculuğu. Ben öyle okudum” diyerek zaman yolculuğuna çıkmış gibi hissettiklerini söyledi.
Öğretmen Murat rolünü oynayan Kerim Yağcı, “Ellili yıllarda bir otobüsün içinde herkesin bir meramının olduğu ve bir amaç uğruna mücadele ettiğini görüyoruz yolculuk boyunca” derken, şehirden gelip ortama uyum sağlayamayan öğretmenin eşi rolündeki Buse Bedir de Kutlu’nun ayrıntılı anlatımından etkilendiğini belirterek şunları aktardı: “Kitap bambaşka bir serüven, öyle bir detaylı anlatımı var ki seni o dünyaya sürükleyip götürüyor. Mesela kasaba meydanını öyle bir anlatıyor ki, birebir aynı.”
YAZARINA BEĞENDİRMEK ÇOK KIYMETLİ
Genellikle komedi filmlerindeki rolüyle tanınan oyuncu Emrah Koman, otobüsün muavini saf Seyfi rolünde. Rolü için heyecanlı olduğunu söyleyen Koman, “Mustafa Kutlu çok kıymet verdiğimiz bir yazar. Ona beğendirmek bizim için en kıymetli şey olacak, inşallah başarabiliriz” dedi.
Hikâyede sanat eserleri kaçakçısı olarak otobüs yolculuğu yapan İtalyan sanatçı Yasemin Sannino, her çeşit insanın bir otobüs yolculuğunda birleşmesinin ilgisini çektiğini söyledi.
Mustafa Kutlu ile 1987’de “Kurtar Beni” filminde tanıştığından bahseden Talat Bulut ise, “Set koşulları zor ama daha önce çok daha zor koşullarda çalışmıştım. İnşallah Mavi Kuş da uzun vadeli bir filme dönüşür” temennisinde bulundu.
OTOBÜSÜN İÇİNDE SOBA YANDIĞINI BİLMİYORDUM
Mavi Kuş’un kaptan köşkünde oturan oyuncu Tansel Öngel, Deli Kenan rolünde otobüsün şoförlüğünü yapıyor. Kutlu’nun sinematografik bir anlatım tarzı olduğunu ve kendisini etkilediğini söyleyen Öngel, “İnsanlar güzel bir dönem işi izleyecek. Belki unuttukları belki hiç hayal etmedikleri birçok insanı bir otobüsün içinde bulacaklar. O dönemde otobüslerin içinde soba yandığını bilmiyordum mesela ben, enteresan bilgiler. Zaman o kadar hızlı ki, insanların bu yavaşlıkta yaşadıklarını unutmuşuz. Bizim için de ilham verici. Hikâyede insanın hakikati hiçbir önyargı olmadan veriliyor. O yüzden de benim çok hoşuma gitti” ifadelerini kullandı.
ON BEŞ YIL SONRA O HİKAYENİN PARÇASIYIM
Otobüsün içinde bir de mahkûm var. Onu öldürmek isteyen kanlıları da yol boyunca otobüsü takip ediyor. Onlardan birini oynayan Emrah Aytemur, “İmam Hatip Lisesi mezunuyum, hocalarımızın tavsiyesiyle lise döneminde Mavi Kuş’u okumuştum. Hayat çok enteresan, bir dönem bir hikâye okuyorum, onunla bir özdeşim kuruyorum ve 15 yıl sonra o hikâyenin bir parçası oluyorum” diyerek projenin içinde yer almaktan çok mutlu olduğunu söyledi.
İstanbul'dan Kudüs'e bir yetimhane hikâyesi