Татарстанда яшь белгечләр, яшь гаиләләр нинди программалар буенча яңа тораклы була ала?
Яшьләр өчен шушы мөмкинлекләр турында «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында матбугат очрашуында сөйләшү булды.
1. «Яшь гаилә» республика программасы
«Беренче механизм – федераль казнадан да бергәләп финанслау шартларында «Яшь гаилә» республика программасы. Ел саен программа буенча 60-80 гаилә катнашып, бала санына карап, 600 мең сумнан 3,5 млн сумга кадәр күләмдәге субсидиягә сертификат ала. Татарстанның яшьләр эшләре министры Ринат Садыйков 2006 елдан бирле 8 меңнән артык гаилә шушы программа буенча тораклы булганын әйтте.
Программада баласыз гаилә дә катнаша ала, тик балалар булса, субсидия күләме торак бәясеннән 30 проценттан 35 процентка кадәр арта ала. «Яшь гаилә тораккка мохтаҗ икән, торак шартларын яхшырту буенча сертификат алуга дәгъва кыла ала. Торакның калган бәясен түли алырлык мөмкинлекләре булса, теге яки бу районда чиратка карап, шушы сертификатны 1 яки 2-3 ел эчендә алырга мөмкин», – диде Ринат Садыйков.
«2024 елда 41 муниципаль районда 84 гаилә барлыгы 132 млн сумлык шундый сертификат алды. Аның 100 млн сумы – республика бюджетыннан, 32 млн сумны былтыр Россия Федерациясе бюджетыннан алдык. 2025 елгы конкурста бу сертификатны 42 муниципаль берәмлектән 69 гаилә алачак. 2026 елга 450ләп гаилә торак шартларын яхшырту буенча чиратка басты. Федераль программа буенча финанслау тәэмин ителсә, киләсе елда 100ләп гаилә яңа фатирга күченер дип көтелә», – диде министр.
Күп балалы яшь гаиләләр өстенлеккә ия: әгәр гаиләдә икенче яки өченче бала туа икән, бала саны буенча, үзе торган чиратны узып, беренче урынга чыга ала. «Муниципаль берәмлекләрдә андый мисаллар бар. Әйтик, торак шартларын яхшыртуга сертификат алуга 4нче урында торган икән, өченче бала туса, 1 нче урынга сикерә. Бу – Татарстанда яшь күп балалы гаиләләр күбрәк булуга этәргеч», – дип саный Ринат Садыйков.
2. Татарстанның Дәүләт торак фондыннан яшь гаиләләр өчен ташламалы ипотека
Икенче механизм – яшьләрнең кайда эшләүләренә карамастан, Татарстанның Дәүләт торак фондыннан яшь гаиләләр өчен ташламалы ипотека. «Социаль ипотека шартлары буенча торак алу бәйгесендә катнашу өчен, яшьләр сәясәте белән бәйле яки социаль өлкәдә генә эшләү мәҗбүри түгел, оборона-сәнәгать комплексы хезмәткәре дә, эшмәкәр дә булырга мөмкин», – дип әйтте Ринат Садыйков. Бу программа буенча 4300ләп гаилә яңа фатир алган.
Фото: © «Татар-информ», Рамил Гали
3. Яшь гаиләләргә процентсыз бүлеп түләү мөмкинлеге
Яшьләр өчен торак алуның тагын бер программасы – Татарстанның «Яшь гаиләләргә торак шартларын яхшыртуда дәүләт ярдәме турында» ТР Законы кысаларында процентсыз бүлеп түләү мөмкинлеге. Бу торак бәясеннән 60 процентка кадәр күләмдә субсидия алырга мөмкинлек бирә, аны аннары 15 ел дәвамында тигез өлешләргә бүлеп түләп була. «Бу программа Яр Чаллыда аеруча актив гамәлгә ашырыла. 2024 елда мондый мөмкинлектән 16 яшь гаилә файдаланган. 1999 елдан 4 меңнән артык гаилә шул рәвешле яшәү шартларын яхшырткан», – диде министр.
4. Яшьләр сәясәте лидерлары арасында фатирлар уйнату
Татарстанда яшьләр сәясәте лидерлары арасында республиканың Студентлар лигасы торак конкурсы уздыра. Бүгеннән гаризалар кабул ителә башлаган. Ринат Садыйков сүзләренчә, социаль ипотека программасы буенча әлеге бәйгегә башка төбәкләрдә тиңдәш конкурслар юк. «Яшьләр сәясәте өлкәсендә эшләүче белгечләргә дә, яшьләр сәясәте лидерларына, төрле шәһәрләрдә яшьләр учреждениеләре вәкилләренә, яшь галимнәргә дә ярдәм итә алабыз. Бу чара белгечләрне яшьләр сәясәте өлкәсендә беркетеп калдыру өчен кирәк», – диде министр.
2012 елдан Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов башлангычы белән әлеге программа йөзләгән яшь кешегә торак шартларын яхшыртырга мөмкинлек биргән.
Татарстан Республикасы Студентлар лигасы» оешмасы президенты Шамил Якупов әйтүенчә, республика үсеше өчен тырышучы яшь лидерлар өчен ташламалы шартларда торак алу өчен бу уникаль мөмкинлек. «Без талантлы яшьләрнең тормышы өчен уңайлы шартлар булдырырга омтылабыз», – диде ул.
Конкурста катнашу шартлары:
- гаиләдәге һәр кешегә торак белән тәэмин ителеш 18 квадрат метрдан кимрәк булырга тиеш;
- ипотека түли алырлык керем булу;
- торак бәясеннән 10 процентын алдан ук кертү мөмкинлеге.
Конкурс түбәндәге этаплардан тора:
12 августтан 8 сентябрьгә кадәр сайтта гариза тапшырыла;
читтән торып үткәрелә торган этап: 9-30 сентябрьдә порфолио һәм документлар тикшерелеп, бәя бирелә
көндезге этап: 1-24 октябрьдә төркемләп сөйләшүләр үткәрелә;
27-31 октябрьдә торак комиссиясе утырышы;
1-10 ноябрьдә җиңүчеләрне игълан итү.
Алга таба җиңүчеләр социаль ипотека программасы буенча чиратка баса.
«Конкурста катнашу өчен, гаилә булу мәҗбүри түгел, егетнең яки кызның үз торагы булса, ул үзе дә гаилә корырга этәргеч булырга мөмкин», – ди Шамил Якупов.
Ул ел саен конкурска 250ләп гариза кертелүен искәртте. Бер урынга биш кеше дигән сүз. Былтыр 49 яшь белгеч яңа фатирлы булган. Аның 7се – гаиләле, калганнары әле гаилә кормаган яшьләр. 2012 елдан республикада 29 район-шәһәрдән 489 яшь белгеч яңа фатир ачкычлары алган.
Татарстан Республикасының Яшьләр торак конкурсы башкаручы директоры Полина Кузьмина ТР Студентлар лигасы сайтында гариза, дәүләт реестрыннан ике белешмә, йорт кенәгәсеннән белешмә теркәргә кирәклеген әйтте. Быелгы конкурсның үзенчәлеге итеп, көндезге этап – сөйләшү оештырылуын әйтте. Конкурста катнашучылар төркемләп чакырылалар, максатлары турында сөйлиләр. Полина Кузьмина барлык катнашучыларна җиңү, казанышлары турында мәгълүматны заявкага беркетергә киңәш итте.
Конкурста 18 яшьтән 35 яшькә кадәр Россия Федерациясе гражданнары – студент, аспирантлар, яшь галимнәр, яшь муниципаль хезмәткәрләр, төрле оешмаларда эшләүче яшь белгечләр катнаша ала.
2023 елгы конкурс җиңүчесе Аделина Хатмуллина ата-ана катнашыннан башка да мөстәкыйль фатир алу мөмкинлегенә сөенүен әйтте. «Узган елның декабрендә җиңдем. Быел февральдә ачкыч алдым. «Салават күпере» микрорайонында тормыш өчен кирәк-яраклар, җиһазлар белән тәэмин ителгән фатирга күченеп, инде ярты ел яшим, Безнең яшьләргә республикада шунлый мөмкинлекләр булуы шәп», – дип уртаклашты.
5. Яшь галимнәр өчен программа
Татарстанда яшь галимнәр өчен торак шартларын яхшырту программасы гамәлгә кертеләчәк.
Программа буенча Татарстанның яшь галимнәренә торак шартларын яхшырту өчен бер тапкыр 1,1 млн сум күләмендә процентсыз кире кайтарылмый торган субсидия биреләчәк.
Ринат Садыйков сүзләренчә, Татарстанның Фәннәр академиясе, Мәгариф һәм фән министрлыгы белән берлектә эшләнгән критерийлар буенча субсидиягә лаеклылар сайлап алыначак. «Хәзер барлык кирәкле документлар Министрлар Кабинетында раслауга тапшырылды. Аннары конкурс турында игълан итәчәкбез», – дип әйтте министр.