Трампдан қаттиқ баёнот: "Эронни буюк қилолмаса, режими ўзгариши керак!"
0
“Агар ҳозирги Эрон режими мамлакатни яна буюк қилишга қодир бўлмаса, унда режими ўзгариши керак эмасми?” — деб ёзди Трамп ўз постида. Унинг сўзларидаги “MIGA” қисқартмаси — “Make Iran Great Again” (Эронни яна буюк қил) маъносини англатади ва бу Трампнинг машҳур “Make America Great Again” (Американи яна буюк қил) шиорига ўхшаб кетади.
"Режим ўзгариши" – сўзми ёки сиёсий ишорами?
Гарчи “режим ўзгариши” атамаси халқаро сиёсатда нозик ва қарама-қарши фикрларга сабаб бўладиган ибора бўлса-да, Трамп бу сўз билан жуда аниқ сигнал бераётганга ўхшайди. Унинг бу гаплари ортидан халқаро кузатувчилар Эрондаги вазиятни ва АҚШнинг кейинги қадамларини синчиклаб кузатмоқда.
Яқин Шарқда яна қўзғалишлар
Трампнинг баёноти Яқин Шарқдаги кескин вазият фонида янгради. 22 июнга қараган тун АҚШ армияси Эроннинг ядровий дастурга оид бир неча муҳим иншоотларига ҳаводан ҳужум уюштирди. B-2 турдаги замонавий бомбардимончи самолётлар Fordo шаҳридаги уран бойитиш марказига ўн иккита оғир “бункер бомба”сини ташлади. Шунингдек, Natanz ядровий марказига ҳам иккита ана шундай бомба йўлланган.
"Томагавклар" ҳаракатда
Ҳужумнинг яна бир қисми сувости кемалари орқали амалга оширилди. Улар Natanz ва Isfahonда жойлашган ядровий иншоотларга жами 30 та “Томагавк” ракетасини учирди. АҚШнинг бу кескин ҳарбий ҳаракати бутун дунёда резонанс яратди.
Трампнинг мурожаатида аниқ баёнот
Оқ уй раҳбари, мамлакатга қилган расмий мурожаатида Эроннинг уран бойитиш бўйича асосий иншоотлари йўқ қилинганини таъкидлади. Унинг таъкидлашича, бу зарбалар Эроннинг ядровий салоҳиятини жиддий заифлаштирган.
???????? Эрондан рад этувчи баёнот
Эрон расмийлари эса ушбу ҳужумларни тасдиқлар экан, обектлар етарлича ҳимоялангани ва жиддий зарар кўрмаганини таъкидлади. Уларнинг фикрича, бу ҳаракат халқаро қонунларга зид ва минтақада янги беқарорлик келтириши мумкин.
АЭХАнинг нейтрал позицияси
Атом Энергетикаси бўйича Халқаро Агентлик (АЭХА) ҳам мазкур ҳолатга ўз муносабатини билдирди. Улар 22 июнда содир бўлган ҳужумлардан сўнг Эрон ядровий иншоотлари атрофида радиация даражасининг ошгани бўйича ҳеч қандай далил топилмаганини маълум қилди.
Давлат департаментидан огоҳлантириш
АҚШ Давлат департаменти дунё бўйлаб ўз фуқароларини ҳушёрликка чақирди. “Яқин Шарқдаги вазият сабабли транспорт тизимида узилишлар, ҳаво йўлларининг вақтинча ёпилиши ва АҚШ фуқароларига қарши намойишлар бўлиб ўтиши мумкин”, — дейилади расмий баёнотда.
Сиёсий муҳокамалар ва Трампнинг сайловолди стратегияси
Сиёсатшуносларнинг таъкидлашича, Трампнинг бу баёноти нафақат ташқи сиёсатга оид билдирув, балки унинг сайловолди стратегиясининг бир қисми ҳамдир. У ўзини янги президентлик муддати учун тайёр эканини кўрсатмоқда ва халқаро миқёсдаги масалаларда қатъиятли раҳбар сифатида намоён бўлишга ҳаракат қилмоқда.
Нима кутилмоқда?
Энди барча назарлар АҚШнинг кейинги ҳаракатларига қаратилган. Эрон билан муносабатлар қандай йўналиш олади? Трамп ҳозирги эълон қилган позициясини амалий ҳаракатлар билан давом эттирадими? Ёки бу фақат сиёсий шоунинг бир қисми бўлиб қоладими?
Хулоса: Яқин Шарқда хавотирли кунда ёқилган баёнот
Трампнинг “режим ўзгариши” ҳақидаги фикри шунчаки сиёсий баёнот эмас, балки глобал таъсирга эга бўлган воқеалар занжирида янги бўғиндир. Бу сўзлар халқаро муносабатларга қандай таъсир кўрсатади — яқин кунларда маълум бўлади. Бир нарса аниқ: Яқин Шарқ яна бутун дунё диққат марказида.