«Айсылу-Илһам мәхәббәте» - никах билгеләнгән көнне кияүгә җеназа укыдылар
Айсылу белән Илһам үсмер чактан бер-берсен өзелеп яратты. Кичләрен, кояш баегач, һәрвакыт капка төбендә очраштылар. Айсылу, кичке эшләрен бетереп, егетен көтте, ә Илһам, эштән соң арса да, беркайчан да бу очрашуларны калдыра алмады.
Алар икесе дә бәхетле булды. Язмыш шундый назлы кичерешләр бүләк иткәч, киләчәктә шундый булыр кебек. Илһам, Айсылуның кулын тотып, киләсе елда, йөри башлаганнарына төгәл өч ел тулгач, өйләнергә сүз бирде.
Туй көнен билгеләгәндә, бөтен авыл шул хакта сөйләште. Күпләр сөенде, кемдер көнләде.
Айсылуның әнисе Кадрия апа, күз яшьләрен сөртә-сөртә, кызын килен итеп күрү бәхетенә ирешәм дип сөенде. Илһамның әтисе Айзат абый, егетенең сүзендә нык торуы белән горурланды.
Көннәр тагын да матурлана башлады. Айсылу, кыш үтү белән, кош теле, чәк-чәк рецептын өйрәнә, үзе ясый башлады. Илһам исә тракторчы булып эшләде — туйга акча җыя, өй салып чыгарга план кора.
Никах көненә нибары бер көн калган. Авылда язгы эшләр башланды. Илһам иртә таңнан ук тракторга утырды. Басуга ашлама илтәсе дә, өйгә кайтасы гына бүген.
Тик ул авыл башында бераз сазлы урынга кереп китте...
Нишләптер бу юлы трактор тыңламады. Чылбырлар тайды, авыр тимер җайланма түбәнгә авышты. Илһам рульне борып чыгарга тырышты, тик соң иде. Трактор капланды. Илһам каты итеп сигналга басарга гына өлгерде…
Авыл халкы ни булганын аңламыйча йөгерешеп чыкты. Әмма ярдәм соңга калды. Илһам урында ук җан бирде.
Бу хәбәрне Айсылуга ничек әйтергә?! Кадрия апа нишләсен…
Айсылу бу вакытта кухняда кош теленең соңгы партиясен мичкә куйган иде. Кадрия апа ишекне ачып, акылдан язган кебек: «Ай, балакаем...» – дип, егылып төште.
Айсылу башта аңламады. Ул күлмәк элгеченнән ап-ак никах күлмәген алды, аны кияргә җыена башлады. Тик бүлмәгә кергән авыл халкын күргән Айсылуның аяк астында җир убылды… Ул идәнгә ауды.
«Юк... Илһам димәгез... юк!» – дип, кычкырды ул. Кайгысын аңлатырлык сүзләр табылмады.
Никах көнендә, кәләш булып тормыш юлына чыгарга тиешле Айсылу, кабер янында тора. Егеткә җеназа укылды. Илһамны соңгы юлга озаттылар.
Кадрия апа елады, Айзат абый дәшмәде. Күзләрендә йөрәк әрнүе генә... Авылда тынычлык югалды, һәр йорт бу фаҗигадән дер селкенде.
Айсылу сөйләшә дә алмады. Ул озак елмаймады, дөнья аңа төссез, тавышсыз тоела башлады. Кичләрен капка төбенә чыкты, көтте, тик каршысына килүче булмады.
Аның йөрәге һаман шул көнне кабатлый: Илһам киләчәк, бер мизгелгә соңарган гына, хәзер килеп җитәр кебек.
Бер ел узды. Айсылу беркемгә дә йөрәген ачмады. Илһамның кабере янына йөри торды. Язын беренче чәчәкләрне шунда илтеп куйды, кар астыннан үсеп чыккан гөлләрне сыйпады.
Кайвакыт ул Илһамга хатлар язды. «Көттем сине, Илһам, бөтен җаным белән көттем…» – дип башлап, дәфтәр битләрен күз яшьләре белән чылатты.
Кызның күңеле сүнде. Элеккеге назлы күзләрендә хәзер сагыш яши, тавышы тын гына. Кадрия апа: «Балакаем, яшәргә кирәк», – дип өзгәләнә.
Айсылу җавап бирми. Җаны Илһам белән калган. Ул һаман шул кичне хәтерли: Илһам аның кулын тотып, «Бу мәхәббәт гомерлек», – дип әйтте бит.
Бу сүзләр Айсылу өчен дөньядагы иң соңгы ышаныч булып калды. Капка төбендәге эскәмия инде ел буе буш. Тик ул әле дә аны сөртә, чистарта — гүя Илһам бүген тагын кайтып җитәр төсле.
Авыл яшьләре гаилә кора, тормыш дәвам итә. Тик Айсылу өчен вакыт туктады. Аның йөрәгендә Илһам гына калды.
Айзат абый еш кына Илһам каберенә чәчәкләр илтә, дәшми генә янында утыра. Күз яшьләрен күрсәтми, ләкин һәр күзәнәге белән сагына.
Кадрия апа исә Айсылуга яшәргә көч бирергә тырыша. «Син бит әле тере, кызым. Илһам күктә — син җирдә. Яшә, балакаем, аның өчен дә...»
Ә Айсылу һаман тын. Ул бу дөньяда кала алмады. Җаны Илһам белән киткән. Ә тәне гүя тик хатирәләр өчен яши.
Шул мәхәббәтнең исе саклана. Һәр язда шомырт чәчәк атканда — аларның беренче очрашуын хәтергә төшә. Һәр көздә — Илһамның соңгы көне…
Айсылу — тумаган мәхәббәтнең сакчысы булып калды. Ә авыл халкы әле дә шул никах көнен искә ала: туй булмаган көнне, кабер казылганын…
Бер мизгелдә югалган бәхет — гомерлек ярага әверелде. Тик бу мәхәббәт тарихы барыбер мәңгелеккә калды.