Počelo uklanjanje crkve podignute u dvorištu Fate Orlović
Uklanjanje pravoslavne crkve iz dvorišta Fate Orlović u Konjević Polju kod Bratunca, u bosanskohercegovačkom entitetu Republika Srpska (RS), na istoku Bosne i Hercegovine (BiH), počelo je u subotu ujutro, 5. juna. To je za Radio Slobodna Evropa (RSE) potvrdila kćerka Fate Orlović, Hurija Karić.
Hurija Karić je izjavila za RSE kako je uklanjanje crkve iz dvorišta njene majke Fate, "pobjeda njene majke i cijele porodice i cijele Bosne i Hercegovine".
"Ovo je veliki dan za nas", kazala je Karić.
Postupajući tužilac koji radi na predmetu za neizvršenje presude Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu, nakon zahtjeva za informacije od Vlade Republike Srpske (RS) i nadležnog ministarstva o preduzetim aktivnostima, dobio je informaciju o početku radova 5. juna, a u narednim danima biće izvršeno uklanjanje objekta, kako nalaže presuda Evropskog suda, saopštilo je Tužilaštvo BiH.
Crkva podignuta prije 23 godine
Fata Orlović (78) vodila je dugogodišnju pravnu bitku s vlastima Republike Srpske, jer je u dvorištu njene kuće u Konjević Polju nelegalno izgrađena pravoslavna crkva.
Crkva je, u njenom dvorištu, napravljena 1998. godine, u vrijeme kada je ona bila u izbjeglištvu. Do početka rata u BiH (1992. godine), imanje je pripadalo Fatinom suprugu, koji je sa još 20 članova porodice ubijen u genocidu u Srebrenici 1995. godine.
Imovina porodice Orlović je oduzeta u korist Crkvene opštine Drinjača, a Orlovići u tom trenutku nisu ništa znali o postupku eksproprijacije. Nakon rata u BiH, u skladu s provedbom Aneksa 7 Dejtonskog mirovnog sporazuma, koji podrazumijeva vraćanje imovine prijeratnim vlasnicima, porodici Orlović je imovina vraćena, osim parcele na kojoj je izgrađena pravoslavna crkva.
Odluka Suda u Strazburu
Fata Orlović je, nakon što crkva nije uklonjena ni nakon mnogobrojnih tužbi, ročišta i sudskih presuda, je pomoć potražila i na Evropskom sudu za ljudska prava u Strazburu koji je u oktobru 2019. godine donio pravosnažnu presudu u kojoj je naloženo uklanjanje crkve sa imanja porodice Orlović, sa krajnjim rokom za izvršenje presude 1. aprila 2020. godine.
Nakon presude Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu, u februaru 2020. godine, crkva je ispražnjena. Prema odluci Skupštine Opštine Bratunac određeno je da bude prebačena na novu lokaciju, u centar obližnjeg Bratunca, udaljenog dvadesetak kilometara od Konjević Polja.
Predsjedavajući Vijeća ministara BiH Zoran Tegeltija (Savez nezavisnih socijaldemokrata) u januaru ove godine na pitanje na sjednici Doma naroda Parlamenta BiH (jedan od dva doma Parlamenta BiH) je rekao da je "proces uklanjanja same crkve zaustavljen zbog pandemije korona virusa, te da će on biti nastavljen u proljeće 2021. godine".
Ambasada Sjedinjenih Američkih Država u Bosni i Hercegovini, u okviru obilježavanja Mjeseca ženske povijesti, odala je, 3. marta, priznanje Fati Orlović za upornu borbu za pravdu u ostvarivanju svojih imovinskih prava.
Na Facebook stranici američka ambasada je objavila da ovaj mjesec obilježavaju odavanjem priznanja hrabrim bosanskohercegovačkim ženama.
"Ženama koje su se dostojanstveno suočile sa izazovima i koje predstavljaju uzor, ne samo ženama i djevojkama, već i svim ljudima, u svim aspektima društva. Zahvaljujemo svakoj od vas na onome što radite svaki dan i što svima pokazujete što hrabre žene mogu postići", napisali su iz američke ambasade u BiH.
Evropski sud za ljudska prava u Strazburu donio je, zaključno s 1. decembrom 2020. godine, 395 presuda protiv BiH, pri čemu su tužbu podnijeli pojedinci ili više njih.