Vlada Crne Gore u tehničkom mandatu dočekala godišnjicu

Od 19. avgusta prošle godine kada joj je izglasano nepovjerenje, Vlada Dritana Abazovića radi u tehničkom mandatu koji je ne ograničava u donošenju odluka.

Ta Vlada će funkcionisati dok Skupština ne izabere novu na predlog mandatara Milojka Spajića.

Neposredan povod za obaranje Abazovićeve Vlade bilo je potpisivanje Temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom koji je većina, koja je Vladu izabrala, smatrala izdajom nacionalnih interesa.

Izazovi tehničke Vlade

Tri dana od pada Vlade, državne institucije su se suočile sa snažnim hakerskim napadom. Blokirani Vladini servisi nisu se oporavili više mjeseci. Nije otkriveno odakle je napad stigao.

Već u septembru zdravstveni sistem se suočio sa manjkom lijekova za pacijente sa hroničnim bolestima i za onkološke bolesnike. Abazovićeva Vlada je za to krivila prethodnu Vladu i njen program Evropa sad kojim su podignute plate a ukinuto finansiranje zdravstva iz zarada.

Vlada se početkom ove godine suočila sa manjkom u državnoj kasi. Zadužila se 100 miliona eura kod Dojče banke po rekordnoj kamati od 9,3 posto. Prethodno je povećala plate i penzije.

Suočena sa rastom cijena životnih namirnica i visokom stopom inflacije, Vlada je pokrenula akciju "Stop inflaciji", kojom je podstakla trgovačke lance da snize cijene osnovnim namirnicama.

Po nalogu Vlade više puta su u Luci Bar zaplijenjene cigarete višemilionske vrijednosti. Jedan od uhapšenih u tim akcijama je i Abazovićev saradnik Rade Milošević direktor Uprave carina.

Vlada je usvojila dugo najavljivani "anti mafija" zakon, a nakon oštrih kritika dijela javnosti, evropskih institucija i nevladinog sektora ga povukla iz skupštinske procedure.

Vlada je podnijela prijavu tužilaštvu protiv funkiconera bivše vlasti iz Vlade Duška Markovića (DPS) zbog zloupotrebe službenog položaja. To je rezultiralo podizanjem optužnice protiv 12 bivših funkconera u aferi "stanovi".

Sa pozicije premijera, Abazović je učestvovao na konferencijama Otvorenog Balkana. On se zalagao za priključenje Crne Gore tom projektu u kome su Srbija, Albanija i Sjeverna Makedonija, iako se državni organi nikada nisu odredili o tom pitanju.

Abazovićeva razrješenja i sukobi

Vlada je na inicijativu Abazovića razriješila direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost Sava Kenteru. Odluka je donijeta bez obrazloženja, a uslijedila je nakon razbijanja mreže ruskih špijuna u Crnoj Gori. Tada je na zahtjev Agencije 35 osoba protjerano iz države.

Premijer Abazović i njemu lojalna većina članova kabineta su razriješili tadašnje ministre vanjskih poslova i odbrane Ranka Krivokapića i Raška Konjevića. Njihove funkcije preuzeli su Abazović i njegov najbliži saradnik ministar unutrašnjih poslova Filip Adžić. Ostavku na ministarsku funkciju podnijeli ssu Adrijan Vuksanović i nešto kasnije Jovana Marović koja je bila zadužena za evropske integracije.

Odgovarajući na kriitike rada njegove Vlade, premijer Abazović ušao je u sukob sa dijelom medija i nevladinog sektora koje je optužio da rade za bivšeg predsjednika Mila Đukanovića, da navodno šire ekstremizam, te da su zaštitnici i saradnici kriminalnih grupa.

Abazović je ušao u sukob sa najvećom građevinskom kompanijom u Crnoj Gori "Bemax", nazivajući ih građevinskom mafijom koja želi da ga likvidira. Kompaniji koja je izgadila najveće objekte u Crnoj Gori i bila bliska sa Đukanovićevom vlašću, Abazovićeva Vlada je zabranila eksploataciju šljunka iz korita rijeka Morače i Cijevne.

Abazović se sukobio i sa direktorom Uprave policije Zoranom Brđaninom, koga je pokušao da natjera da podnese ostavku. Potom je Vlada smijenila Brđanina, što je Upravni sud ocijenio protivzakonitim. On je smijenjen jer je jedan od njegovih pomoćnika prethodno uhapšen zbog sumnje da je saradnik Kavačkog kriminalnog klana.

Premijer je pokrenuo sukob i sa liderom Pokreta Evropa sad Milojkom Spajićem tokom kampanje za parlamentarne izbore. On je pokušao da Spajića dovede u vezu sa Južnokoreancem Hyeong Do Kwonom, koji zbog prevara teških više desetina milijardi dolara preko kriptovaluta, u crnogorskom zatvoru čeka odluku o izručenju Južnoj Koreji ili Sjedinjenim Državama.

Privredne i ekonomske aktivnosti

U novembru je Vlada usvojila rekordno visok budžet za 2023. godinu u iznosu od 2,8 milijardi eura, za isplatu povećanih plata, penzija i socijalnih davanja.

Abazovićeva Vlada ignorisala je zahtjev EU da stopira dodjelu ekonomskih državljanstava. U njenom mandatu do aprila ove godine dodijeljeno ih je 413.

U sklopu najavljenog "obračuna sa tajkunima" bivše vlasti, Vlada je preuzela upravljanje trajektnom linijom Kamenari- Lepetani koju je do tada vodila privatna kompanija "Pomorski saobraćaj", bliska Đukanoviću. Uslijedili su zastoji u prevozu koje je Vlada riješila kupovinom novih trajekata. Među njima i trajekte Pomorskog saobraćaja za koje je platila osam miliona eura.

Vlada je realizovala posao izgradnje žiičare Kotor- Lovćen sa konzorcijumom čiji je ve'inski vlasnik (80 posto) Novi Volvox , firma bliska prethodnoj vlasti.

Vlada je u državno vlasništvo prevela više komapanija. Iako je bila većinski vlasnik Luke Bar, Vlada je na berzi dokupila akcije za 12 miliona eura i time stekla 75 posto vlasništva. Prevela je privatnu bolnicu Meljine u javno zdravstvo, a odlukom Vlade državna preduzeća su kupovala private kompanije.

Iako su opozicija i nevladin sektor tvrdili da je Abazovićeva Vlada rekorder po zapošljavanjima, u javnom sektoru preciznih podataka nema. Sam premijer je rekao da je broj novozaposlenih od aprila prošle do aprila ove godine viši za oko 20.000 ne precizirajući o kom se sektoru radi.

Podaci Centra za građansko obrazovanje pokazuju da je Vlada samo u maju postavila oko 250 funkcionera.

Abazovićevi počasni doktorati

Premijer Abazović je najavio pokretanje "svemirskog programa" u Crnoj Gori. Za ovu najavu iskorišćen je entuzijazam mladih inovatora koji namjeravaju da mali satelit "Luča" lansiraju u orbitu.

Tokom tehničkog mandata premijer Abazović je dobio tri počasna doktorata - na UMEF Univerzitetu u Švajcarskoj, na Mediteranskom univerzitetu u Tirani i u Istanbulu.

Sporan je bio njegov odlazak privatnim avionom u Istanbul na finale Lige šampiona između Mančester Sitija i Intera. Iako je tvrdio da je putovao o svom trošku, nije pružio dokaze.