Učionice se prazne, sve više makedonske dece se rađa u inostranstvu
U većim opštinama kao što su Bitolj, Ohrid i Prilep ove godine je drastično smanjen broj učenika. Više studenata je upisano samo u dve opštine u glavnom gradu, Aerodrom i Čair.
Svake godine sve više dece makedonskih državljana se rađa u inostranstvu, a Severna Makedonija je među 20 zemalja sa najvećom stopom emigracije, prema podacima Državnog zavoda za statistiku.
Nova školska godina u četiri naselja na jugu zemlje, u okolini Strumice, počeće bez ijednog prvačića. Reč je o selima Raborci, Popčevo, Gabrovo i Memešli, a situacija nije bolja ni u samom gradu.
Pored alarmantnog stanja u četiri strumička sela, u devet osnovnih škola u gradu Strumica novu školsku godinu počeli su 442 đaka prvačića, što je za 126 mališana manje nego prošle godine.
Statistički, od 2017. godine pa nadalje, opštinski podaci Strumice pokazuju smanjenje broja prvačića.
Posle sela, sada se gradovi naglo prazne
Postoje drastične razlike u broju učenika u odnosu na prethodne godine i u drugim gradovima u zemlji.
Pored Strumice, zvanični opštinski podaci govore da je broj prvačića upisanih u novu školsku godinu smanjen za oko 100 učenika u svih 10 osnovnih škola u Prilepu, dok su u poslednjih šest meseci prošle školske godine roditelji odjavili 300 učenika zbog odlaska iz zemlje.
Nije bolja situacija ni u Ohridu, gde je prema poslednjim podacima Opštinskog odeljenja za obrazovanje ove godine u prvi razred upisano 445 prvačića, što je za 94 manje nego prošle godine, kada je upisano 539 dece. Bitolj je još jedna od većih opština u zemlji u kojoj će ove godine u bitoljske osnovne škole sedeti 720 umesto 950 dece, prema spisku upisanih u knjigu rođenih koji je MUP dostavio opštini.
Veće Opštine Bitolj i Veće Opštine Ohrid su, pak, već zatražile dozvolu za formiranje odeljenja sa manjim brojem učenika od zakonom predviđenog – minimum 20 učenika, i u obe situacije, naglašeno je da su smanjeni natalitet i emigracija glavni razlozi dramatično smanjenog broja studenata.
Cele porodice odlaze u Italiju i Nemačku
I dok je očigledno da ove migracije utiču i na smanjenje broja učenika u većim gradovima u zemlji, to nije ništa novo za manja mesta u Severnoj Makedoniji, gde se škole svake godine suočavaju sa praznim školskim klupama.
Bivši direktor osnovne škole "Alija Avdović" u selu Batinci Kenan Imeri u razgovoru za Radio Slobodna Evropa kaže da je svake godine broj osnovaca tradicionalno manji za 50 do 60 učenika, ali ove godine taj broj je skoro dupliran.
"Ovde se smanjuje i broj učenika, pa ove godine imamo oko 110 učenika manje nego prošle školske godine. Na primer, imamo trojezična odeljenja – na makedonskom, albanskom i turskom, pa ako smo poslednje dve godine imali po pet odeljenja albanskog jezika, ove godine su bila popunjena samo tri. Na makedonskom jeziku do prošle godine je bilo po dva odeljenja svake godine, sada ćemo imati samo jedno odeljenje, dok smo u odeljenjima u kojima se uči turski jezik prošle godine imali 27 prvačića, a ove godine je upisano samo 15", kaže Imeri.
Imeri kaže da se masovno iseljavaju cele porodice, pa broj učenika u školskoj godini nikada nije stalan.
"Sve veći broj ljudi odlazi u druge zemlje, pre svega u Italiju i Nemačku, gde odlaze cele porodice, pa sve manje dece ostaje ovde. Treba istaći i da skoro svaku godinu završavamo sa 20 do 30 učenika manje", kaže Imeri.
Sve više dece se rađa u inostranstvu
Kako pokazuje publikacija Državnog zavoda za statistiku Severne Makedonije o migracijama u zemlji, broj dece makedonskih državljana rođenih u inostranstvu stalno raste.
Ove brojke govore da je u 2009. godini u inostranstvu rođeno ukupno 3.510 dece makedonskih državljana, dok je u 2019. taj broj 5.187.
Nasuprot tome, podaci Državnog zavoda za statistiku pokazuju značajan pad živorođene dece u Severnoj Makedoniji. U periodu od 2009. do 2019. broj se smanjio za skoro 4.000.
Povećan broj učenika samo u dve skopske opštine
Dok migracije i smanjen natalitet uzimaju svoj danak i Severna Makedonija se suočava sa trendom smanjenja broja učenika, ministar prosvete i nauke Jeton Šaćiri kaže da i dalje ima unutrašnjih migracija koje dovode do povećanja broja studenata. Ali to se dešava samo u dve skopske opštine – Aerodrom i Čair.
Povodom smanjenog broja učenika, Šaćiri kaže i da je to dugogodišnji problem koji se nastavlja i produbljuje, ali zasada nema državne strategije kako bi se to sprečilo.
"Nemam konkretne brojke, ali u pojedinim opštinama imamo pad, u nekima čak i drastičan, u broju učenika. Pad se nastavlja iz godine u godinu, pad nataliteta i migracije u inostranstvo su jedan od razloga", rekao je Šaćiri u emisiji "Klik plus" na TV21.
Podaci Zavoda za statistiku pokazuju da je tokom protekle školske 2021/2022. godine ukupno 1.414 učenika osnovnih škola otpisano zbog odlaska u drugu državu, dok je tokom iste školske godine, na nivou cele Severne Makedonije, ukupno 272 učenika srednjih škola otpisano zbog migracije u drugu državu.
Nova školska godina počela je 1. septembra, a prvi put će trajati do 17. juna. Prvi put osnovce i srednjoškolce očekuje i prolećni raspust koji će trajati od 29. aprila do 5. maja.