Meteoroloji uzmanı tarih verip uyardı! “Amansız elli” soğukları Türkiye’yi tutsak alacak

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yayın Kurulu Başkanı ve Haliç Üniversitesinde öğretim görevlisi olan Yüksek Meteoroloji Mühendisi Ahmet Köse, halk müziği aralarında “kara kış” olarak bilinen, eskilerin “amansız elli” adını verdikleri soğuk havalara ilişkin açıklamalarda bulundu.

“UZUN SOLUKLU 50 GÜN SÜRÜYOR”

Havanın gelecek günlerde çabuk soğuyacağını ve “kara kış”ın yaşanacağını bildiren Köse, soğuğa karşısında özenli olunması uyarısında bulundu. Köse, başladığı günden itibaren şiddeti artacak bu havaların, adını “amansız” kelimesinden aldığına dikkati çekerek, “Amansız kelimesi mana olarak ‘aman vermez, acımasız, cana kıyıcı, hoşgörüsüz, zalim, zalim’ olarak geçmektedir. Anlamından da anlaşılacağı üzere bu soğuklar, uzun soluklu 50 gün sürdüğü ve aman vermediği için atalarımız bu ismi vermişlerdir.” diye konuştu.

“11 OCAK’TAN İTİBAREN YAŞANMAYA BAŞLAYACAK”

Olağan şartlarda söz konusu soğukların 4 Ocak’ta başladığını ama bu yıl tarihlerin “omega blokajı” nedeniyle yaşanan yüksek basınçtan etkilendiğini anlatan Köse, “Bu sene amansız elli soğukları yurdumuzda bir hafta sapmayla 11 Ocak’tan itibaren yaşanmaya başlayacak. Soğukların aralıksız devam etmesi yüzünden, bu günlere ‘amansız elli’ denmiştir. 10 gün kara kışın sonunda, 31 gün zemheride, 9 gün gücüğün başında, toplam 50 gündür.” ifadelerini kullandı.

Diğer dönemlerde yaşanan soğukların başlıca fırtınayla birlikte birkaç gün ya da hafta devam edip, yerini ılık havaya bıraktığını aktaran Köse, “amansız elli” soğuklarının ise fazla daha uzun sürdüğünü, şiddetli ve sert geçtiğini ifade etti.

“ATALARIMIZ FIRTINALARA HAFIZALARDA KALACAK İSİMLER VERMİŞLER”

ABD, Japonya, Filipinler, Meksika gibi okyanusa kıyısı bulunan ülkelerde görülen tayfunlara farklı isimlerin verildiğine muhabere eden Köse, o ülkelerde bu isimlerin her sene değiştiğine değinerek şunları kaydetti: “Tayfunlara isim verme fikri çok eskilere dayanmıyor. İlk olarak 19. yüzyılın sonlarına doğru Avustralyalı bir meteorolog, tayfunlara kadın isimleri vermeye başladı. Bu fikri benimseyen Amerika Ulusal Tayfun Merkezi, 1953 yılından itibaren uygulamayı resmen yürürlüğe koydu. Atalarımız ise uzun yıllar yaptıkları gözlemler ile sayılı fırtına ve günlere hafızalarda kalacak, o fırtınayı nitelendiren isimler vermişlerdir. Mesela eylül ayının son haftasında kestanelerin ağaçtan dökülmesine neden olduğu için ‘kestane karası fırtınası’ ismini vermişlerdir. Zira kestane dikenli bir meyvedir, toplaması baskı ve zahmetlidir. Eylülün son haftası başlıca Balkanlar üzerinden gelen soğuk hava ve kasırga ile birlikte ani sıcaklık düşüşünün arkasından dökülen kestaneler sebebiyle ‘kestane karası fırtınası’ adını almıştır. Benzer durum, amansız elli için de geçerlidir.”

“BU KIŞ KISA SÜRECEK”

Köse, eski kuşaklarda “Güzün yağmur çok yağarsa kış uzun geçer” inanışının etken olduğunu dile getirerek, “Atalarımızın bu tahminine göre, geçen sonbahar yaklaşık olarak yağmur yağmadı. Bu durumda bu kış kısa sürecek. Bu tahmini bir yere not alıp, tutup tutmayacağını her zaman birlikte yaşayarak görelim.” ifadesini kullandı.

Ahmet Köse Türkiye Aktüel Haberler