‘Engel' kaldıran çizgi filmler
Engelli karakterlerin bulunduğu çizgi filmler, sağlıklı-engelli tüm çocukların gelişiminde olumlu rol üstleniyor. Minikler, birkaç dakikalık çizgi filmlerle, birlikte yaşamayı öğreniyor.
Çizgi filmlerin çocukların zihninde bambaşka bir yerde durduğunu söyleyebiliriz. Şimşek Mcqueen'li yatağında uyanıp, gününü Pepee'yle geçirip, uyurken de Şirin Baba'ya sarılanların sayısı az değildir herhalde. Hatta kimi zaman ufaklıkların rüyalarında süper çizgi kahramanlarla yaşadıkları maceralara bile tanık oluyoruz. Uzmanlara göre çizgi filmler, onları kurgu ve hayal dünyasının içine çok fazla çekip, gerçeklikten kopmalarına sebep olmadıkça, gelişim dönemindeki çocuklar için faydalı. Hele bir de bunların içerisinde engelli veya hasta karakterler içerenler var ki, miniklerin dünyasında onların yeri apayrı…
Engelli veya hasta çizgi karakterler tıpkı diğer eğitici benzerleri gibi, sağlıklı çocukların gelişimine olumlu katkıda bulunuyor. Rehberlik uzmanı ve psikolojik danışman Hilal Tiftik Yılmaz, böyle çizgi filmlerin minikleri gerçeklikten koparmak yerine, aksine onları hayatın ve toplumun gerçeklerine hazırladığını düşünüyor. Yakın çevresinde bu şekilde bir tanıdığı olmayan çocukların engelli veya hasta çizgi karakterler sayesindeki kazanımlarını şöyle ifade ediyor Yılmaz: “Engelli bir bireyin günlük hayatına, yaşayabileceği zorluklara ve duygularına şahit olarak empati kurma becerilerini geliştirebilirler. Yani, onları ‘engelli' olmalarından önce ‘insan' olarak ele almayı öğrenebilirler.” Diğer taraftan bu çizgi filmler engelli ya da hasta çocuklar için de önem arz ediyor. Çünkü her şeyden önce kendisine benzer birini çizgi karakter olarak görmek (ya da duymak), bu çocukların kendilerini toplumdan uzak hissetmelerini ve izole etmelerini önleyici rol üstlenebilir. Bunun yanı sıra onları engelleriyle fiziksel ve duygusal olarak başa çıkma konusunda motive edebilir. Hatta psikolojik danışman Yılmaz'a göre, çizgi filmlerde bu tür karakterlerin ‘acınması gereken, yetersiz' bireyler olarak yansıtılmamasına dikkat edilerek, başa çıkma mevzuunda karakterin yaşantısı üzerinden verilecek doğru bilgiler, bu çocukların hayatını oldukça kolaylaştırabilir.
Sevgiyle engelleri aşan Heidi
Eskilerin gözdesi, Alplerin kızı Heidi'yi kim tanımaz? Huysuz dedesi ve çoban arkadaşı Peter'le dağlarda gezen Heidi, tam bin Polyanna idi. Bu haliyle etrafındaki herkese mutluluk aşılamaya çalışan çizgi karakterimizin bir de Clara isimli arkadaşı olmuştu. Heidi'nin yaşama sevinci, tekerlekli sandalyeye bağımlı, hayata küskün Clara'yı da hayata bağlamıştı. Arkadaşını sürekli özleyen, onunla gezip oynayan Heidi, onu yürütmeye çalışmış ve insan sevgisinin gücüyle en sonunda başarılı da olmuştu. Heidi'nin bir de görme engelli büyükannesi vardı. Ve tıpkı tatlı dili, güler yüzüyle dedesini yola getirdiği gibi, ona da yaşama sevinci aşılayabilmişti.
Caillou lösemi mi?
Kel ve sevimli bir çocuğun maceralarını anlatan Caillou, senelerdir ufaklıklar arasında adeta bir fenomen. Kız kardeşi, annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası ve kedisi Gilbert'la birlikte yaşayan Caillou, başladığı anda çocukları hipnotize edercesine etkiliyor. Bir şehir efsanesine göre bu kel afacanın saçları lösemi olduğu için dökülmüş. Çizgi film de lösemili bir çocuğun yaşama sevincini anlatıyor. Ancak asıl sebep olarak Caillou'nun bebek yaşta çizilmeye başlanıp daha sonra büyüdüğünde saç eklenmemesi gösteriliyor. 72 milletten, her saç renginde ve şeklinde arkadaşı olan Caillou, böylece belli bir yere ait görünmüyor. Saçı çıkmayan, lösemili veya sağlıklı fark etmez, Caillou'nun bu farklılığı tüm çocuklara iyi geliyor.
Görme engelli maskot Fati
İki yıl önce görme engelli, yerli bir karakterle tanıştık: Fati. Kamu spotu videolarıyla kendini tanıtan Fati, adını bir nüfus memurunun Fatih ismindeki ‘h'yi yanlış yazmasıyla alıyor. Bir sürü etkinliğe katılarak çocuklarla birlikte yürüyüşler yapan Fati aslında ‘Birlikte yürüyoruz' adlı bir projenin maskotuydu. Çizgi filmleri gelecek derken dergilerle sınırlı kaldı.
Down sendromlu Punky
“Ben Punky, Down sendromluyum.” sözleriyle başlayan çizgi film, adı üzerinde Punky'nin maceralarını anlatıyor. Down sendromlu küçük kız Punky, ağabeyi, köpeği, annesi ve huysuz anneannesiyle birlikte yaşıyor. Punky, basit cümleler kurarak kendisi gibi çocukların gelişimine katkıda bulunuyor. Ayrıca sağlıklı olan ağabeyiyle ilişkisi, normal çocukların da Down sendromlu birine nasıl davranacağı konusunda öğretici.