Elektrik dağıtımında vurguna Rekabet Kurumu incelemesi
Özelleştirme elektrikte kalite ve ucuzluk getirmedi. Bazı dağıtım şirketleri ‘transfer fiyatlandırması' yöntemiyle yatırımı kendi taşeron şirketine pahalıya yaptırıyor, bu bedel elektrik fiyatlarına zam olarak yansıyor. Rekabet Kurumu, konuyla ilgili inceleme başlattı. Kayıp kaçak hedefleri de tutmadı, bu yük yine tüketicinin üzerinde kaldı.
Son dönemde elektriğe sürekli zam yapılmasının nedeni ortaya çıktı. Bazı elektrik dağıtım şirketleri, alt şirketlere pahalı iş yaptırarak bu maliyetleri elektrik tarifesi üzerinden abonelere yansıtıyor. Bir diğer ifadeyle dağıtım şirketleri yaptıkları yatırımın bedelini tarifeler üzerinden abonelerden alıyor. Yatırım maliyetleri sürekli arttığından elektrik de ucuzlamıyor. Enerji piyasası mevzuatı ve Rekabet Hukuku'na aykırı bu uygulamayla ilgili Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) sessiz kalırken, Rekabet Kurumu konuyla ilgili inceleme başlattı.
Enerji Yönetimi'nden bir kaynak, “Dağıtım hizmetleri bir kamu faaliyeti. Tüm yapım ve hizmet satın almaları şeffaf bir şekilde yapılmalı. Ama bazı şirketler maalesef bu kurala uymuyor ve büyük haksız kazançlar sağlıyor.” dedi. Ve bu açıdan Rekabet Kurumu incelemesinin önemli olduğuna vurgu yaptı. Bir dağıtım şirketi yetkilisi sektöre yönelik inceleme için, “Bizden istenen bütün bilgi ve belgeleri Rekabet Kurumu'na sunduk.” dedi.
EPDK verilerine göre elektrik dağıtım sektörüne 2011-2015 tarife döneminde toplam 9 milyar lira harcama yapıldı. Gelecek 4 yıllık süre içerisinde ise 17,8 milyar liralık mal ve hizmet alımı söz konusu. Sektör kaynakları, Rekabet Kurumu'nun incelemesi sonucu bazı şirketlere ağır maddi ceza gelebileceğine dikkat çekiyor.
Kamu eliyle yapılan elektrik dağıtım hizmetlerinin tamamı özelleştirildi. TEDAŞ'ın elindeki elektrik dağıtım şirketleri Eylül 2013 itibarıyla özel sektöre devredildi. Kamu özelleştirmelerden 12,7 milyar dolar gelir elde etti. Özelleştirmeyle elektriğin abonelere kaliteli, kesintisiz ve ucuz satışı hedeflendi. Bunun için şirketlere yatırım yapma şartı getirildi.
ÖZELLEŞTİRME UCUZLUK GETİRMEDİ
Yatırımların yetersizliği nedeniyle sürekli artan elektrik kesintileri ve zamlar, vatandaşların tepkilerine neden oldu. Özelleştirilen şirketlere 2011-2015 dönemi için kayıp-kaçak hedefleri verildi. Hedefi tutturamayan şirketler zararı kendileri çekecek iken EPDK yaptığı yeni mevzuat düzenlemeleriyle şirketleri hem bu zarardan hem de yatırım yapmaktan kurtardı. Bu da, kaliteli, kesintisiz ve ucuz enerji hedeflerini askıda bıraktı.
Dağıtım şirketlerinin kesintisiz ve kaliteli elektrik verebilmesi için yatırım yapması gerekiyor. Bu yatırımların onayı ve takibiyle EPDK ve Enerji Bakanlığı görevli. Kurum, şirketlerin yatırım harcamalarını tarifeler üzerinden elektrik abonelerine yansıtıyor. Dağıtım ihalelerini kazanan şirketlerin bazıları gerekli yatırımları yapmadı, bazıları ise ‘transfer fiyatlandırması' yöntemiyle kendi kurdukları taşeron şirketler üzerinden pahalı iş yaptırıyor. Bir diğer ifadeyle ayıplı malı değerinin üzerinden fiyatlandırıyor. Şirketler, yatırım tutarını elektrik birim tarifeleri üzerinden geri aldığından fatura abonelere kesilmiş oluyor. Bu da elektriğe zam anlamına geliyor. EPDK bu konudaki sorularımızı cevapsız bırakırken, Rekabet Kurumu konunun incelendiğinidoğruladı.
TÜKETİCİ DERT KÜPÜ
Enerji Bakanlığı Elektrik Dağıtım Şirketleri Denetim Daire Başkanlığı'nın raporunda tüketici şikayetleri şöyle dile getiriliyor: “Bakanlık üst yöneticileri bile Alo 186 hattına 2 dakika 40 saniye sonra ilgiliye ulaşabiliyor. Müşteri telefonlarına cevap verilmiyor, telefonlar müşterilerin yüzüne kapatılıyor, müşterilerle kavga ediliyor. İhbarlı-ihbarsız elektrik kesiliyor, kesinti hemen yapılırken açma işlemleri gecikmeli yapılıyor. Sokak aydınlatma şikayetlerine bakılmıyor. Çok sık elektrik kesiliyor.”