Yusuf Keleş - Vergi affı herkese 'iyi gelir'

Son iki-üç yıldır, seçim ve siyaset konuşmaktan, ekonomi ve bütçe politikaları ile uğraşılamaz oldu.

Özellikle ülke içinde ve dışında yaşanan çalkantılar kişi ve ülke gelirlerini ciddi manada düşürdü. Başta Ortadoğu olmak üzere ticari ilişkiler içerisinde olduğumuz ülkelerle yaşanan sıkıntılar ve ticaret yollarındaki güvenlik problemi sebebiyle ihracat gelirlerimiz oldukça düştü. Ayrıca Rusya ile yaşanan uçak krizi ve ülkedeki asayiş sorunu turizm gelirlerini vurdu. Kredi faizlerindeki artışın fon maliyetini artırması ve gayrimenkul satışlarını durduracak seviyeye getirmesi de inşaat sektörünü daralttı. Bütün bunlar yaşanırken geçen hafta bahsettiğim üzere vergi yükünün ağırlığı, asgari ücretteki zorunlu artış sebebiyle SGK primlerinin radikal şekilde artması işletmelerin iflaslarını tetikledi. Mahkemelerde iflas erteleme davalarından geçilmiyor. Vergi ve primlerini ödeyemeyen firma sahipleri yeni projelere de başlayamıyor. Artvin Cerattepe'de çevreye sahip çıkan vatandaşları dinleyip onları rahatlatan Sayın Başbakan Ahmet Davutoğlu 80 milyonu ilgilendiren bu konuyla da ilgilenirse piyasayı ferahlatır.

Piyasayı ve şirketleri rahatlatacak bir vergi affı ihtiyacı, taraflı tarafsız, herkesçe kabul edilmiş durumda. Üstelik bu borçların gecikme faizlerinin silinmesi ve taksitli ödeme planı çıkarılması halinde devlete ciddi bir gelir akışı sağlanmış olacak. Bu kaynağın başka bir şekilde elde edilmesi mümkün değil. Devletin giderlerini karşılamak için borçlanma yoluna gidilirse bunun ekonominin en sağlam dayanağı olan kamu finansman yapısını bozacağını en iyi ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek bilir.

Özelleştirmeden gelir elde etmek de artık eskisi gibi kolay değil. Yeni vergilerin konulması, zaten ağır hissedilen vergi yükünü iyice artıracak ve vatandaşların tepkisine sebep olacak. Birikmiş alacakların tahsili için haciz ve icra uygulamasına gidilecek olursa hem mükelleflerin ekonomik faaliyetleri sekteye uğramış olacak hem de hatalı uygulamalar sebebiyle daha önce örneğini gördüğümüz mağduriyetler yaşanacak. Bu yüzden vergi affının bir an önce kanunlaşması gerekiyor.

Ülkemiz tarihinde ortalama 2-3 yılda bir vergi affı çıkarılır. Bu derece vergi affının çıkarılmasında; vergi borçlarının çokça artmış olması sebebiyle tahsil imkânı kalmaması, mahkemelerin vergi uyuşmazlıklarına ait davalarca tıkanması, yaşanan ekonomik krizler sebebiyle, mükelleflerin vergilerini zamanında ödeyememesi, zamanında ödenmeyen vergilere uygulanan faizlerin borçları ödenmeyecek derecede artırması ve kamu faydası gibi gerekçeler etkili olmuş.

SINIRLI BİR AF OLMAMALI

Son dönemlerde görev alan tüm Maliye bakanları gibi, müfettişlikten daire başkanlığına, oradan bakan danışmanlığı ve genel müdürlüğe, akabinde Maliye Müsteşarlığı yaparak iş hayatının ve kariyerinin tamamını Maliye Bakanlığı'nda yapmış Sayın Naci Ağbal da göreve başladıktan sonra piyasayı rahatlatacak bu kararı hızlıca devreye alır diye düşünüyorum. Sayan Bakan da Financial Times'a verdiği röportajda ekonominin iyi gitmediğini söylemişti.

Vergi affı sayesinde borçlarını yapılandıracağı için hem şirketler hem de Maliye bütçede olmayan bir gelir sağlandığı için kamu bütçesi de rahat bir nefes almış olacak. Bu reçete daha önce uygulanmış ve başarı yakalamış bir reçetedir. Üstelik bunun olumsuz bir yan etkisi de yoktur. Zamanında vergi ödediğini söyleyen mükelleflerin mağdur olduğunu düşünmesini gerektirecek bir durum da yok. Ekonomideki iyileşme ve hazineye gelir sağlayacak bu paketin faydası onlara da yansıyacak. Hem müşterilerinin ödeme kabiliyeti artacak hem de zamanında vergisini ödemiş kişi ve şirketler ilave vergi ödeme yükünden de kurtulmuş olacaklar.

Ancak bu affın son vergi affında olduğu gibi kısır çıkarılmaması gerekir. Alacaklar tahsil edilmek isteniyorsa yeni af paketi kapsamlı olmalı. Mesela borçlardan kaynaklanan faizlerin tamamı silinmeli. Bu alacaklardan kaynaklanan vergi ve idari para cezaları da silinmelidir. Borcunu bir defada ödeyeceklere borcun aslında belli oranda indirim yapılmalı. Borcunu def'aten ödeyecek durumu olmayanlar için taksitlendirme imkânı tanınmalı.

Ayrıca vergi affı sadece kesinleşmiş borçlar için düşünülmemeli. Tıpkı 4811 sayılı kanunda olduğu gibi sonraki yıllar için matrah artırımı, vergi mahkemelerine gitmiş davalar için indirim, farklı idari cezalarda borcun tamamen silinmesi gibi uygulamalar yapılmalıdır.

Bunun yanı sıra stok ve sabit kıymetlerin değerlerinde oluşan hataların düzeltilmesi, inceleme aşamasındaki mükelleflere tanınan uzlaşma imkânı ve dava aşamasında olan alacaklarla ilgili belirli oranlarda anlaşma fırsatı tanınmalı. Bütün bu alternatifli düzenlemeler çıkarılan aftan geniş bir kitlenin faydalanmasını, vatandaş-devlet arasındaki uyuşmazlıkların ve vergi mahkemelerinde oluşan aşırı iş yükünün sona ermesini sağlayacaktır. Muhatap olunan kitle geniş ve faydalanılan uyuşmazlıklar çeşitli olunca tahsil edilen vergiler de çok fazla olacaktır.