Ona ‘küçük’ maaşlar verin

null

Tabiri caizse ailelerini haraca bağlayan onlarca çocuk var. Aileleri, “Ah ben çektim, çocuğum çekmesin.” deyip ufaklığı gereğinden fazla harçlığa boğuyor. Uzmanlar ise ihtiyacından fazla harçlık alan çocukların doyumsuz ve müsrif olduğuna dikkat çekiyor. Böyle yetişen çocuklar, maddî güç sayesinde arkadaşları arasında bir ayrıcalığa sahip olduğunu düşünerek yer edinmeye çalışabiliyor. Bol para harcamaya alışan çocuk, büyüyünce başka yerden para gelecek beklentisine de girebiliyor. Hâsılı kişilik gelişimi olumsuz etkileniyor. Ancak tasarruf etme ve elindekini yetirme konusunda bilinç geliştirmişse gelecekte tutumlu oluyor. HEMRA KÖSE Harçlık, çocukları para harcama politikası konusunda bilinçlendiriyor. Minikler, har vurup harman savurmayı ya da ayağını yorganına göre uzatmayı öğreniyor. En önemlisi, aldıkları harçlık kişilik inşasında rol oynuyor. Gereğinden fazla para alan çocuk, doyumsuz ve müsrif olabildiği gibi maddi gücü sayesinde ayrıcalığa sahip olduğunu düşünüyor. Yetinebilmeyi öğretir Uzman psikolog Yasemin Eyüpoğlu, çocukların okulöncesi dönemde para kavramıyla tanıştığını, ancak bu çağlarda miktarla ilgili bir fikir oluşturmadığını söylüyor. Ona göre ilkokulla birlikte bu kavram tam manasıyla öğreniliyor. Parayla tanışan çocuğun lügatine, ‘biriktirmek, harcamak, eksik, fazla’ gibi ölçüler giriyor ve minikler, bu konuda temel yaşam becerisi geliştiriyor. Çocuk, ihtiyaçlarını karşılamak için sahip olduğu veya olamadığı kaynakları, sınırları fark ediyor. Satın almak istediklerini sıraya koymayı, hatta ertelemeyi öğreniyor. Elindekiyle yetinebilmeyi kavrıyor. Harçlığını nasıl harcaması gerektiğine kendisi karar verdiğinden çok yönlü düşünüyor. Böylece karar yeteneği, sorumluluk duygusu gelişiyor. Düzenli harçlık alan çocuk, başkalarının parasına ve malına saygılı olmayı da öğreniyor. Yani harçlık, çocuğa sadece ihtiyaçlarını karşılaması için verilen bir ‘para’ olmaktan çıkıp onun sosyal yaşamdaki rolüne dair beceri geliştirmesini sağlıyor. Zamanından önce para vermeyin Harçlıklarını zamanından önce bitiren çocuklara yeniden para verilmemesi öneriliyor. Küçük maaşlara ölçü getirmekte fayda var ki bu ölçü çocuğun anlık istekleriyle uzun vadeli istekleri arasında denge kurmasını sağlıyor. Ayrıca miniğin kendi parasını harcamasına izin vermek ona iş yapabilme imkânı tanıyor. Bu durum özgüven, girişimcilik, sorumluluk becerilerini güçlendiriyor. Yeterli harçlık alan çocuk, ailesi tarafından sevildiğini, evin vazgeçilmez bireyi olduğunu hissediyor. Harçlık almayan ise ‘yok’ kavramını idrak edemeyeceğinden kendisini arkadaşlarıyla kıyaslıyor ve para veren anne-babaların çocuklarını daha çok sevdiği hissine kapılabiliyor. Sınırsız isteklerine sınır çizin Psikolog Eyüpoğlu, okulda paraya ihtiyaç duymayan, öğünlerini okul yemekhanesinden yiyen çocuklara da küçük miktarlarda harçlık verilebileceğini söylüyor. Asıl gaye miniğe, parayı nasıl kullanması gerektiğini öğretmek. Zira harçlık, çocukların sınırsız isteklerine sınır çiziyor. Tabii harçlık almaya alışan çocuğun parayla imtihan edildiği de oluyor. Anne-babasının hoşuna gitmeyen bir tavır sergilediğinde hemen harçlığı kesiliyor. Mükâfatı hak ettiğinde ise parayla ödüllendiriliyor. Ancak iki yol da doğru değil. Psikolog Eyüpoğlu, “Bu durum çocuğa, ‘Sonunda para olan işler önemlidir ya da para varsa yapmalısın’ gibi olumsuz mesajlar verebilir. Dolayısıyla harçlığı rüşvetle karıştırmamak ailelerin görevidir.” uyarısında bulunuyor. Çocuğun talebi değil, ihtiyacını gözetin * Çocuklara harçlık verilirken öncelikle hedef belirleme üzerine konuşularak parayı neden istediği, onunla neler alacağı sorulmalı. Bu, çocuğa ‘ne istediğini bilme yetisi’ kazandırır. * Kantinden beslenmesi tek çözümse ilk iki yıl günlük harçlık verilebilir. Ona, kantindeki yiyeceklerin hangileriyle karnını doyurabileceği, nelerin sağlıklı olduğu anlatılmalı. * Üçüncü sınıftan itibaren haftalık harçlık sistemine geçilebilir. Miktarı belirlemede çocuğun, ailenin ve eğitim gördüğü kurumun ekonomik düzeyi göz önüne alınmalı ve çocuğun talebinden ziyade ihtiyacı gözetilmeli. * Harçlık miktarı ay ay gibi kısa aralıklarla değil, dönemsel aralıklarla artırılmalı. * Çocuk, verilen harçlığın tamamını biriktirebilir ya da harcayabilir. Hangisini yaparsa yapsın, ona müdahale etmemeli ve tecrübe kazanması beklenmeli.