Новости за 11.10.2023

Шаршембиде Газа тилкесинде суюк отундун тартыштыгынан жападан-жалгыз электрстанциясы токтоп калды. Израилден электрэнергия берүү ХАМАС радикал тобунун 7-октябрдагы кол салуусунан кийин үзгүлтүккө учураган. Газада электржарыгы дизел-генераторлордун жардамы менен гана берилүүдө, бирок ал запастар канча убакытка жетери белгисиз. Улуттар Уюмунун пикиринде, мындай абал гуманитардык кризиске алып келиши ыктымал. ХАМАСтын күчтөрү Израилдин түштүк жана борбордук бөлүктөрүн аткылоону улантууда. Жөөт армиясы жооп кайтырып... Читать дальше...

Сиирт университетинде Түркия Республикасынын 100 жылдыгына жана Рахманкул хан жетектеген ооган кыргыздарынын Ван аймагына көчүнүн 41 жылдыгына арналган эл аралык илимий жыйын 6-октябрда жыйынтыкталды. Тарыхчынын блогу.   Кызыктуу илимий шерине 2023-жылдын 4–6-октябрында Түркиянын Сиирт шаарындагы Сиирт университетинде эгемен Түркия жумуриятынын 100 жылдыгына жана ооган кыргыздарынын тобунун Пакистандан Түркияга көчүп келишинин 41 жылдыгына арналган “Түркия жана түрк дүйнөсү” аттуу коомдук илимдер боюнча эл аралык симпозиум өткөрүлдү. Читать дальше...

Израил менен ХАМАС тобунун ортосундагы урушта набыт болгондордун саны 2000ден ашты. Алардын 1200ү Израилдин, 900дөн көбү Газа тилкесинин тургундары. Эл аралык басылмалардын эсебинде жарадарлардын жалпы саны 10 миңге жакындап баратат. Жүздөн ашуун адам ХАМАСтын туткунунда турат.

Израил менен ХАМАС тобунун согушунда набыт болгондор 2000ден ашты. БУУнун соңку маалыматына караганда, Газанын 263 миңдей тургуну жер которууга мажбур болду. Грек-рим күрөшү боюнча федерациянын вице-президенти Ахрор Иминов кармалды. Атайын кызмат ушул аптада Көлбаевге байланышы бар делген бир нече жаранды кармады. Кыргызстандын Министрлер кабинети Кытайдын жарандарына - Гонконг жана Макаонун тургундарына визасыз кирүүгө уруксат берди.

БУУнун Негизсиз кармоолор боюнча жумушчу тобу Беларус бийлиги журналист Игорь Лосикти камоо менен адам укуктары жаатындагы эл аралык мыйзамдарды бузган деп тапты. Топ “Эркин Европа/Азаттык” радиосунун журналисти “кесиптик ишмердигине, өз оюн билдирүү укугун ишке ашырууга байланыштуу” гана кармалган деген тыянакка келди. АКШда жайгашкан Freedom Now укук коргоо уюму 10-октябрда билдиргендей, мындай жыйынтык "Dechert LLP" эл аралык юридикалык фирмасы менен бирге жазылган петицияга жооп катары жасалган. Читать дальше...

“Альфа Телеком” ишканасы (мурдагы "Мегаком", азыркы "MЕГА" мобилдик байланыш компаниясын) 11-октябрдагы аукциондун жыйынтыгында 14 млрд 800 млн сомго сатылды. Компаниянын 100% акциясын Мамлекеттик өнүктүрүү банкы сатып алды. Бул тууралуу маалымат http://auctionetp.gov.kg сайтына жарыяланды. Буга чейин "Мегакомду" сатуу боюнча электрондук аукцион бир нече жолу жылып келген. Мамлекеттик мүлктү башкаруу фонду муну аукционго катышууга арыз түшпөгөнү менен түшүндүргөн. “Мегакомго” ээлик кылган “Альфа... Читать дальше...

Бишкек шаардык сотунун басма сөз кызматы 11-октябрда акыйкатчы Жамила Жаманбаеванын төрт өспүрүм тергөө абагында камакта отурганы тууралуу билдирүүсүнө жооп берди. Мекеменин маалыматына караганда, ал балдар адам өлүмү менен коштолгон окуядан улам Свердлов райондук сотунун 31-августтагы чечими менен камакка алынган. Окуя 24-августта болгону, төрт өспүрүмдүн кол салуусунан бир адамдын өмүрү кыйылганы, алар бул кылмышты акчасын тартып алуу максатында алдын ала сүйлөшүп алып жасашканы, райондук соттун... Читать дальше...

Бүгүн 11-октябрда Жалал-Абад шаарында өтүп жаткан “Кыргызстан менен Орусиянын өнөр жай кооперациясынын жаңы горизонттору” конференциясынын жыйынтыгында жалпы суммасы 3,5 миллиард долларлык келишимдерге кол коюлганы жатканын Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров билдирди. Конференциянын пленардык жыйынында сүйлөгөн сөзүндө кыргыз өкмөтүнүн башчысы Орусия Кыргызстандын негизги соода өнөктөштөрүнүн бири экенин, кыргыз тарап орусиялык жеке бизнес мамлекеттик өнүктүрүү институттары менен биргеликте... Читать дальше...

Израил менен ХАМАС тобунун ортосундагы урушта набыт болгондордун саны 2000ден ашты. Алардын 1200ү Израилдин, 900дөн көбү Газа тилкесинин тургундары. Эл аралык басылмалардын эсебинде жарадарлардын жалпы саны он миңге жакындап баратат. Жүздөн ашуун адам ХАМАСтын туткунунда калууда. Карапайым эл тарткан азап Бириккен Улуттар Уюмунун эсебинде 260 миңден ашуун палестиналык – Газа тилкесинин калкынын ондон биринен көбүрөөгү үй-жайын таштап кетүүгө аргасыз болду. Буга чейин Израил өкмөтү Газа тилкесин толук блокадага алганын... Читать дальше...

Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитети (УКМК) "Каганат Resort" эс алуу борборунун тең негиздөөчүсү жана "Аврора Групп" ишканасынын ээси Азрет Боотаев 4-октябрда кармалганын 11-октябрда билдирди.  Мекеменин басма сөз кызматы ишкер Кылмыш-жаза кодексинин 222-беренеси (Кылмыштуу кирешелерди легализациялоо (адалдоо)) менен козголгон кылмыш ишинин алкагында кармалып, камакка алынганын кошумчалады. Маалыматта Азрет Боотаев К.Асанбектин (Көлбаев) бизнес өнөктөшү катары иш алып барганы жазылган. Читать дальше...

Эстония менен Финляндияны байланыштырган газ кууруна күч колдонуу менен атайлап зыян келтирилген. Бул тууралуу Эстониянын коргоо министри Ханно Певкур 11-октябрда билдирди. Министр кандай күч колдонулганы такталып жатканын кошумчалады. Бир күн мурда Финляндиянын премьер-министри Саули Ниинистө газ кууру бутага алынганын айткан. НАТОнун баш катчысы Йенс Столтенберг маанилүү инфраструктурага сокку урулган болсо, альянс чечкиндүү жооп кайтарарын эскертти. Маселе 11-октябрда аскердик блоктун коргоо министрлеринин жыйынында талкууланмакчы. Читать дальше...

Өткөн аптада Жогорку Кеңеште “Маркумду узатуу жана сөөгүн жайга коюу иши жөнүндөгү” мыйзам долбоору биринчи окуудан өттү. Демилгечилер мыйзам кабыл алынса, маркумду акыркы сапарга узатуудагы чыгымдар, убарагерчилик азайып, коррупцияга бөгөт коюлат деп ишендирүүдө. Маркумду жерге берүүдөгү убарагерчилик жана көптөгөн көйгөйлөр Кыргызстандын баш калаасы Бишкекте өзгөчө курч. Муну тартипке салган мыйзам жок экени көптөн бери айтылып келет. Депутат Марлен Маматалиев сунуштаган “Маркумду узатуу жана... Читать дальше...

Бишкекте ээнбаштыкка айыпталып жаткан төрт өспүрүмдүн камакка алынышына байланыштуу бүгүн 11-октябрда акыйкатчы Жамила Жаманбаева тынчсыздануусун билдирип, сот жана прокуратура органдарын балдардын укугун сактоого, аларды тергөө абагынан бошотууга үндөдү. Кылмыш-жаза кодексинин “Ээнбаштык” беренеси менен анча оор эмес кылмышка айыпталып жаткан 14-16 жаштагы төрт өспүрүмдү Бишкектин Свердлов райондук соту 26-ноябрга чейин камакка алуу чечимин чыгарганы белгилүү болду. Бирок, омбудсмен кеңсесинин маалыматына караганда... Читать дальше...

Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Фейсбуктагы баракчасына Кыргызстанда мындан ары криминал деген түшүнүк болбой турганын, өлкө өсүп-өнүгөрүн билдирди. "Чет өлкөдөн келген инвесторлор, карапайым калкыбыз, жөнөкөй бизнесмендерибиз үчүн Кыргызстан бейиштин төрүндөй эле болот. Демократия, сөз эркиндиги мындан да өркүндөйт. Криминал деген түшүнүк болбойт. Ар бир айылдагы мен "карамын" дегендерди эл өзүңөр жана жергиликтүү милиция жогорку бийликке жеткирип турсаңар болду. Калганы биздин ишибиз"... Читать дальше...

Москвада "Печатники" метро станциясында эки поезд кагылышты. Төрт киши, арасында машинист жабыркаганы кабарланды. Орус башкалаасынны мэри Сергей Собянин жүргүнчүлөр арасында "олуттуу жараат алгандар жок" экенин билдирди. Бир жүргүнчү медициналык жардам алды. "112" деген Телеграм-каналы кырсык болгон жерге 20 Тез жардам машинасы жөнөгөнүн маалымдады. Москванын Транспорт департаменти билдиргендей, "депого бараткан жүргүнчү ташыбаган поезд станцияда турган поездди сүзүп алган". "Люблино" жана... Читать дальше...

Канттагы орусиялык авиабазанын жанына абадан коргонуу бөлүкчөлөрүн да жайгаштырууга жол ачкан мыйзам 11-октябрда Жогорку Кеңеште дароо үч окууда бир добуштан колдоого алынды. Депутаттар ратификациялаган келишимге былтыр 16-августта Москвада кол коюлган. Ал «Кыргызстандын жана Орусиянын абадан кол салуудан коргонуунун бириккен аймактык системасын түзүү жөнүндө» деп аталат. «Бул документтин алкагында Орусия Кант шаарынын аймагындагы орусиялык авиациялык базанын районунда абадан кол салуудан коргонуу бөлүкчөлөрүн жайгаштырууну пландаштырууда. Читать дальше...

12-октябрда түнкүсүн Кыргызстанда жаан-чачын жаабайт. Күндүз Талас облусунун айрым жерлеринде, Жалал-Абад, Баткен облустарынын тоолуу райондорунда жаан жаайт, бийик тоолуу райондордо карга айланат. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрден, күндүз айрым жерлерде 15-20 метрге жетет. Абанын температурасы: Чүй өрөөнүндө түнкүсүн 9…14, күндүз 22…27; Суусамыр өрөөнүндө түнкүсүн -4…+1, күндүз 14…19; Талас өрөөнүндө түнкүсүн 4…9, күндүз 20…25; Баткен, Ош, Жалал-Абад облустарында түнкүсүн 8…13... Читать дальше...

Европарламент тышкы иштер комитетинин Өзбекстан боюнча даярдаган докладын карап, резолюция кабыл алды. Докладда былтыр Каракалпакстанда болгон кандуу окуялар сөз болуп, бери дегенде 21 киши мерт кеткени, 270тен ашууну жараат алганы, «кармалгандардын ырайымсыз мамилеге, кыйноолорго туш болгонун айтып бергени, курал-жарак негизсиз колдонулганы, тынч демонстранттарга каршы ашыкча чара көрүлгөнү» белгиленген. Өзбекстандын бийлиги өлкөдө жарандык коомдун 10 миңден ашык уюму иш алып барганын айтып келет. Читать дальше...

Жогорку Кеңеш 12-октябрдагы Орусия президентинин Кыргызстанга расмий сапары жана 13-октябрда Бишкекте өтүүчү КМШнын мамлекет башчыларынын кеңешинин жыйынына байланыштуу бейшембидеги жалпы отурумун кийинки жумага жылдырды. Буга депутат Жаныбек Кыдыкбаевдин сунушу негиз берди. "Эртең саммит, жолдор жабылат, өкмөттүн биздин жыйынга келип, суроолорго жооп берчү мүчөлөрү да бошобойт баары бир. Ошондуктан, эртеңки жыйынды келерки жумага жылдырып турсак", - деди Кыдыкбаев. Сунушту 66 депутат колдоп, 12-октябрдагы жалпы отурум жылды. Читать дальше...

Кыргызстанда акчанын күчү кетип жаткан чакта айрым жашылча-жемиштердин баасы кескин арзандап, дыйкандар мээнети акталбай калганына даттанууда. Ошол эле маалда дан эгиндеринин түшүмү жылдагыдан кыйла аз болду. Быйыл өлкөдөгү азык-түлүк коопсуздугу кандай? Кыргызстандын көпчүлүк аймактарындагы дыйкандар калемпир, помидор, картөшкө өңдүү жашылча-жемиштердин баасы кескин түшүп кеткенин кабарлап жатат. Мындан улам дыйкандар чыгымы акталбай, мээнети талаага кеткенин айтышууда. “Дыйкандын чыгымы... Читать дальше...

2023-жылдын январь-августунда чет жакта иштеген кыргызстандыктар мекенине 1 млрд 263 млн АКШ долларын которду. Бул тууралуу Улуттук банктын акча которууларга байланыштуу баяндамасында жазылган. Бул мурдагы жылдардын тиешелүү айларына караганда аз. Сегиз айлык эсептерди алсак, жеке жарандар 2020-жылы 1 млрд 465 млн долларды, 2021-жылы 1 млрд 736 млн долларды жана 2022-жылы 1 млрд 919 млн долларды Кыргызстанга жөнөтүшкөн. Быйылкы жылдын сегиз айындагы 1 млрд 263 млн доллардын 1 млрд 145 млн доллары Орусиядан келген. Читать дальше...

Казакстандын Чукул кырдаалдар министрлиги жер титирөөнүн кесепеттерин жоюу үчүн Ооганстанга гуманитардык жардам жөнөтүлгөнүн билдирди. Маалыматка караганда, Улуттук гвардиянын учагы дары-дармек, чатырларды жетирип кетти. Азык-түлүк, кийим-кече, жууркан-төшөктөрдү темир жол менен алып барышат. Буга чейин Ооганстанга казакстандык 45 куткаруучу жана медицина кызматкери кеткени кабарланган. 10-октябрда Өзбекстан ооган элине 100 тонна жардам – ун, буудай, май, кесме, эт азыктарын, күрүч, шекер, чатыр... Читать дальше...

Кыргызстандын Министрлер кабинети Кытайдын жарандарына - Гонконг жана Макаонун тургундарына визасыз кирүүгө уруксат берүүнү чечти. Чечим эки өлкөнүн ынтымагын жана дипломатиясын бекемдөө максатында кабыл алынганын Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Эдил Байсалов 11-октябрда "Кыргызстан - Кытай" достук коомунун "Бир кур, бир жол" демилгесинин 10 жылдыгына карата уюштурулган иш-чарада билдирди. Маалымат өкмөттүн сайтына 11-октябрда жарыяланды. Анда АКШ, Британия, Евробиримдиктин өлкөлөрүнө... Читать дальше...

Быйыл жыл башынан бери Кыргызстанда 2,5 миңдей өрт кырсыгы катталып, 24 адамдын өмүрү кыйылды. Бул тууралуу 11-октябрда Жогорку Кеңеште “Өрт коопсуздугу жөнүндө” мыйзамга сунушталган өзгөртүүлөр талкууланып жатканда Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Өрт өчүрүү, алдын алуу башкармалыгынын башчысы Акылбек Расулов билдирди: “Акыркы эки жылда өрттүн кесепетинен 49 адам каза болду, анын 24ү быйылкы жылдын тогуз айында. Быйыл тогуз айда 2579 өрт кырсыгы катталды, анын чыгымы 9 миллиард сомго чукул сумманы түздү. Читать дальше...