Боьхначу доьзалийн терахь кхиарехь хьалхарчу меттехь йу Нохчийчоь a, Дагестан а
2023-чу шарахь Къилбаседа Кавказерчу республикашкахь керла доьзалш кхолларан терахь лахлуш ду, тIаккха доьзалаш бохар а лакхадолуш лаьтта. Нохчийчохь биъ баттахь керла доьзалаш шозза лахбелла, бохуш дуьйцу Росстатан керлачу зераша.
Доьзалаш бохаран уггаре йоккха динамика хаайелла Дагестанехь. 2023-чу шарахь боьхначу доьзалийн терахь кхузахь 75% хьаладаьлла – 3 569 тIера 6 276 тIекхаччалц. Цунна тIаьхьахIоьттина йогIу ГIебарта-Балкхаройчоь а, Къилбаседа ХIирийчоь а. Цигахь доьзалаш бохаран терахь цхьаъ ах барамна хьаладаьлла (42%, 41%). Нохчийчохь доьзалаш бохон буьйлабелла стохкачул а 40% дукха (2 203 тIера 2 926 тIекхаччалц).
Къилбаседа Кавказан йоллучу республикашкахь доьзалаш бохаран терахь хьаладолуш лаьтта, керланаш болор лахделла. 2022-чу шарца дуьстича, Нохчийчохь керлачу доьзалийн терахь хиллачул шозза лахделла ( 1 587 тIера 892 тIекхаччалц) – Оьрсийчохь хьалхара меттиг йу иза. Къилбаседа Кавказерчу республикашлахь цу гайтамехь шолгIа а, кхозлагIа а меттигаш Дагестано, ГIалгIайчоьно дIалоцу – керлачу доьзалийн терахь кхузахь 25% а, 22% лахделла.
Доьзалаш бохарехь Къилбаседа Кавказ федералан берригечу гонашлахь массарел а хьалха лаьтташ йу: 39% кхиъна долчу терахьца цо дIалоцу хьалхара меттиг, шолгIаниг – Сибрехо, 8% кхиарца.
2022-чу шарахь Нохчийчоь, Дагестан, ГIалгIайчоь Оьрсийчуьра мехкашлахь уггаре хьалхарчех йара. Стохка Нохчийчохь доьзалаш бохаран терахь шиъ, ах аьлла хьаладелира, луларчу Дагестанехь – шозза.
Боьхна доьзалаш цхьаьнатухуш болх бен коммисеш Нохчийчохь йолу пхи шо а ду. Урхаллашна йуккъера тобанаш йу уьш, республикан куьйгалхочо Кадыров Рамзана йолийна. ХIора шарахь шаьш эзарнашкахь керла доьзалаш вовшахтохарехь дакъалацарх дIахьедо цара. Кавказ.Реалии сайто дийцира доьзалаш "табечеран" белхан башхаллех.
Нохчийчохь доьзалаш бохарца болх бечу адвокаташа цу бохарийн бахьанех коьртаниш ду боху: Iер-вахаран девнаш, доьзалера Iазап, божарша дукха зударий кхийлар, цIийнден гергарнаш доьзална йукъагIертар.