Հայաստանը պետք է ինքը նախաձեռնի, եթե ուզում է օգտվել Թբիլիսի-Բաքու-Կարս երկաթգծից, որևէ մեկը չի օգնելու մեզ այդ հարցում. Սուրեն Զոլյան

Հայաստանը պետք է աշխատանք տանի, եթե ցանկանում է օգտվել Թբիլիսի-Բաքու-Կարս երկաթգծից: Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Սուրեն Զոլյանը: Ըստ նրա՝ պետք չէ սպասել, որ որևէ մեկը կօգնի մեզ այդ հարցում: Զոլյանն ասաց, որ եթե Հայաստանն ավարտին հասցնի «Հյուսիս-Հարավ» ճանապարհի կառուցման աշխատանքները, որի բացմամբ այդքան շահագրգռված է Վրաստանը, գուցե Վրաստանն էլ օգնի Հայաստանին Թբիլիսի-Կարս-Բաքու երկաթգծից օգտվել: Քաղաքագետը շեշտեց, որ Թուրքիան, Ադրբեջանը չպետք է անտեսեն Հայաստանին, որպեսզի Հայաստանը չդիմի ինչ-ինչ գործողությունների: 

- Պաշտոնապես բացվել է Թբիլիսի-Բաքու-Կարս երկաթգիծը: Շատ են տեսակետներն այն մասին, որ Հայաստանն այսպիսով ավելի մեծ շրջափակման մեջ է հայտնվում: Ամեն դեպքում Հայաստանն, ըստ Ձեզ, կարո՞ղ է օգտվել դրանից:

- Հայաստանը պետք է ինքը նախաձեռնի: Սպասել, որ մեկը կգա ու կօգնի Հայաստանին՝ օգտվել այս երկաթգծից, սխալ է: 90-ականների վերջերին մի առաջարկություն եղավ, գաղափար, որ Հայաստանի բիզնեսմենները 50 միլիոնի շրջանակներում գնեին մի լաստանավ, որ կարողանային բեռնափոխադրումներ իրականացնել Վրաստանով՝ Սև ծովով, դեպի Ռուսաստան: Կար մեկ ուրիշ առաջարկ էլ, որ Փոթիից Երևան կառուցվի նավթամուղ: Կար ժամանակ, երբ Վրաստանի իշխանությունները պատրաստ էին բավական էժան գնով հրաժարվել Փոթիի նավահանգստի մի մասից: «Հյուսիս-Հարավ» ճանապարհի կառուցման վրա 1 միլիարդ դոլարի ծախս են արել, բայց վերջը չի երևում, մշուշոտ է՝ չգիտենք, թե երբ կշահագործվի, խղճուկ վիճակում է այն: Հայաստանի փոխարեն որևէ մեկը չի գալու մի բան ստեղծի, որ մենք էլ դրանից օգտվենք:

- Վրաստանի իշխանությունները կարո՞ղ են միջամտել, որ Հայաստանն էլ շահագործի այս երկաթգիծը:

- Եթե Վրաստանը շահագրգռված լինի, գուցե նման քայլի գնա, հնարավորություն ստեղծի, բայց ինչո՞ւ մենք պետք է սպասենք, որ Վրաստանի իշխանությունները գան մեզ համար մի բան ստեղծեն: Մենք պետք է նախաձեռնող լինենք: Մենք ինքներս պետք է ստեղծենք: Վրաստանի իշխանությունները շահագրգռված են, որ «Հյուսիս- Հարավ» ճանապարհը շահագործվի, որ իրենք ճանապարհ ունենան դեպի Իրան: Իրենք դա են ուզում: Բայց մենք այս ուղղությամբ ոչինչ չենք արել, որ ակնկալենք, որ իրենք էլ մի բան կանեն: Մենք պետք է ինքներս նախաձեռնենք, որ հետո Վրաստանի իշխանություններից չնեղանանք, թե ինչու չեն անում:

- Ադրբեջանի ԱԳ նախարարը, խոսելով այս մասին, ասել էր, որ մինչև ղարաբաղյան հակամարտությունը չլուծվի, Հայաստանը չի կարող օգտվել երկաթգծից: Արդյոք Բաքուն ակնարկում է՝ զիջումների գնալ:

- Մամեդյարովը չէ, վերջիվերջո, որոշողը: Սա բավական խոշոր ծրագիր է ու կան ավելի բարձր որոշողներ: Ավելի կարևոր խաղացողներ կան, ու եթե նրանց համար կարևոր լինի, որ Հայաստանն էլ մասնակցի այս ծրագրին, ապա Մամեդյարովը կհաղթահարվի: Աշխատել է պետք, ոչ թե ասել, որ չար Մամեդյարովը խանգարում է մեզ զարգանալ:

- Ի՞նչ եք առաջարկում, ի՞նչ անի Հայաստանը, ո՞ր ուղղությամբ աշխատի:

- Սա համատեղ միջազգային ծրագիր է, որտեղ լուրջ խաղացողներ կան՝ Թուրքիան, Չինաստանը, միջազգային հեղինակավոր կառույցներ:

- Դուք կարծում եք, որ Չինաստանը և՞ս ընդգրկված է այս ծրագրում: Պաշտոնական բացման արարողությանը Չինաստանից որևէ ներկայացուցիչ ներկա չէր:

- Այո, Չինաստանն էլ է շահագրգռված Թբիլիսի-Բաքու-Կարս երկաթգծի բացմամբ, որովհետև Չինաստանը կունենա դեպի Եվրոպա ճանապարհ, որը շրջանցում է Ռուսաստանը: Ադրբեջանը Եվրոպա արտահանելու այդքան ռեսուրս չունի, իրենց ակնկալիքները Չինաստանի հետ են կապված, Չինաստանն է, որ այդ ճանապարհով բեռներ է փոխադրելու: Ես նորից եմ ասում, մենք պետք է աշխատենք. չասենք, որ մեկը մեզ խանգարում է:

- Պարո՛ն Զոլյան, ռուսաստանցի քաղաքագետներն ասում են, որ տարածաշրջանում կայունություն է պետք, որի դեպքում միայն ներդրողները վստահ կլինեն, որ իրենց գումարները հօդս չեն ցնդում: Հնարավո՞ր է, որ հենց իրենք փորձեն Հայաստանի հետ բանակցել:

- Ռուս մեկնաբանները պարզ ձևով ասել են այն, ինչ ես ակնարկում էի: Ես չեմ ուզում բացել շատ փակագծերը, բայց այո, Հայաստանին պետք չէ անտեսել, որպեսզի Հայաստանը չդիմի ինչ-ինչ գործողությունների, որոնց մասին ես չեմ ուզում խոսել: