Новости за 22.04.2020

په کندهار کې په څو امنیتي پېښو کې ۳۱ وسله‌وال طالبان وژل شوي او ۲۰ نور ټپیان دي. د کندهار د امنیه قوماندانۍ ویاند جمال ناصر بارکزي نن چهارشنبه رسنیو ته وویل چې لومړۍ پېښه د ژړۍ ولسوالۍ په میرازار کې د امنیتي ځواکونو پر پوستو تر حملې وروسته د وسله‌والو نښته وه. هغه زیاته کړه: "۱۲ وسله‌وال وژل شوي او ۷ نور یې مرګوني ټپیان دي. په خواشینۍ چې په همدې حمله کې زموږ یو سرتېری شهید شوی او ۳ نور برسېرن ټپیان شوي دي." ښاغلی بارکزی وايي وسله‌والو په میانشین ولسوالۍ کې هم د پولیسو پر پوستو حمله کړې چې له... Читать дальше...

د ملګروملتونو د خوړو د پروګرام مشر وايي، د کرونا ویروس وبا د انسانانو د لوږې خطر نور هم زیات کړی او که ژر او جدي اقدام ونه شي ممکن میلیونونه انسانان مړه شي.

کورونا وایرس د ۲۰۱۹م کال په ډېسېمبر مياشت کې د چين په ووهان ښار کې راڅرګند شو چې د روغتيا د نړيوال سازمان په وينا د نړۍ تقريباً ټولو هېوادونو ته خپور شوی دی.

د روسیې، ترکیې او ایران د بهرنیو چارو وزیران به نن چهارشنبه د ویډیو کنفرانس له لارې د سوریې او ادلیب کې د مخالفینو تر کنټرول لاندې وروستۍ سیمه کې د تاوتریخوالي د کمولو په موافقه بحث وکړي. ترکیه او روسیه د سوریې په شخړه کې له بېلابېلو لوریو ملاتړ کوي. انقرې او مسکو د مارچ په میاشت کې په ادلیب کې د اوربند په رامنځته کولو کې مرسته وکړه. د سوریې ځواکونو د روسیې په ملاتړ د یوې میاشتې عملیاتو په لړ کې، شاوخوا یو میلیون خلک بې ځایه کړي هغه څه چې ترکیې ته د کډوالو د نويو څپو د ورتګ په خاطر اندېښنې راپورته کړي. Читать дальше...

د ملګرو ملتونو سازمان د بشري حقونو کارپوهان وايي، له دې چې ایران یو بل تنکی ځوان د نړیوالو قوانینو خلاف اعدام کړی "ټکان ورکونکی" دی. د ملګرو ملتونو ځانګړو راپورترانو جاوید رحمان او اګنس کالامارد په یوه بیانیه کې ویلي: "شایان سعید پور په اولس کلنۍ کې د چړو په ضربو د یوه بل کس په وژل محکوم شوی و." دغو راپورترانو ویلي ایراني چارواکو شایان سې شنبه د اپرېل په ۲۱ په دار ځړولی دی. د ملګرو ملتونو کارپوهانو اندېښنه ښودلې چې ممکن ایران ژر په زندانونو کې د شورماشور په ځواب کې ګڼ بندیان اعدام کړي چې ښايي پکې یو کم عمره محکوم هم شامل وي. Читать дальше...

د پاکستان صدراعظم عمران خان د کرونا ټیسټ ورکړی او نن یې نتیجه راوځي. عمران خان څو ورځې مخکې په کرونا ویروس اخته کس سره لیدلي و. له صدراعظم خان څخه د کرونا ویروس په چارو کې د هغه موظف کس ډاکتر فیصل سلطان پرون وغوښتل چې ځان و ازمويي. هغه وویل: "تاسو څو ورځې مخکې داسې یو کس سره لیدلي و چې د هغه د کرونا ټیسټ مثبت ختلی، نو د یوه مسوول صدراعظم او د یوه مسوول اوسېدونکي په توګه زه خوښ یم چې تاسو موافقه کړې ده چې خپل ځان معاینه کوئ." عمران خان څو ورځې مخکې د ایدهي خیریه بنسټ له مشر فیصل ایډهي سره... Читать дальше...

د ارزګان ولایت سیمه‌ییز چارواکي وايي د جګړې پر مهال پوليسو او وسله‌والو طالبانو ته مرګ‌ژوبله اوښتي. د ارزګان د ولايت مقام وياند زړګی عبادي ازادي راډیو ته وویل چې تېره شپه وسله‌والو طالبانو د ترینکوټ ښار اړوند د کوټوالو په سیمه کې د افغان ځواکونو پر امنيتي پوستو بريدونه کړي دي چې په‌کې ۷ وسله‌وال طالبان وژل شوي او ۱۴ نور ټپیان دي. نوموړي تأیید کړه چې د یاد برید پر مهال ۳ افغان سرتېري هم وژل شوي دي. وسله‌والو طالبانو بیا تر دا مهاله په دې اړه څه نه‌دي ويلي.

د افغانستان په پلازمینه کابل کې د انلاین توکو د پلورلو بازار ګرم شوی دی. د کورونا وایرس د پېښو په ډېرېدو او قرنطین سره په کابل کې انلاین بازارونه او له دې لارې د اړتیاوو پوره کول ډېر شوي. په دې اړه د هیلۍ اسد ویډیويي راپو وګورئ.

کابل ښار کې د انلاین توکو د خرڅلاو بازار ګرم شوی دی. د کرونا ویروس د پېښو په ډېرېدو او قرنطین سره په کابل کې انلاین بازارونه او له دې لارې د اړتیاوو پوره کول ډېر شوي. د ازادي راډیو خبریالې هیلۍ اسد پرې ويډیو رپوټ جوړ کړی:

په غزني ولایت کې د سړک غاړې ماین چاودنې څلور ملکیان وژلي دي. د غزني ولایت ویاند وحیدالله جمعه‌زاده د چهارشنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل: "تېره شپه ۹ بجې د غزني او جغتو ولسوالۍ پر لویه لاره د ولسي خلکو یو ټونس موټر پر ماین برابر شوی چې څلور تنه په‌کې وژل شوي." وژل شوي کسان څلور واړه نارینه دي چې اوس‌یې مړي د غزني ملکي روغتون ته وړل شوي. د غزني د والي ویاند جمعه‌زاده وايي دا ماین وسله‌والو طالبانو ځای پر ځای کړی و. وسله‌والو طالبانو تر اوسه د دغې ادغا په اړه څه نه‌دي ویلي.

هرات کې یوه ډله له ورېښمو ماسکونه جوړي څو هم له کرونا ویروس سره مبارزه وکړي او هم خپل تولیدات متحده ایالاتو ته صادر کړي. د یادې ډلې مسوولان وايي، هره ورځ په سلګونو ماسکوه جوړوي او غواړي له دې لارې د افغانستان ورېښمو ته په نړیوال کچه بازار پیدا کړي. له هراته شاهپور صابر راپور لري:

د ازادي راډیو اوونیزه خپرونه 'ژوند په شېیو کې' پروګرام د کاغذ تاریخچې ته ځانکړی شوی.

ذبیح چې په کابل کې د یو خصوصي پوهنتون محصل دی وايي اړ دی چې د هر سمستر په لومړیو کې ۶۰ زره افغانۍ ورکړي، خو اوس چې بې‌کاره دی توان‌يې نه‌لري.

‎د دغه کمېسیون د ښځو برخې کمېشنره شبنم صالحي وایي کېدای شي په دې موده کې تاوتریخوالی زیات شوی وي.

نړیوالو ورځپاڼو په خپلو نننیو ګڼو د افغانستان په اړه بېلابېل مطالب خپاره کړي دي.

وړاندې په سرمقاله کې راغلي دي چې حکومت او روغتیا وزارت تر اوسه یوازې په دې ټینګار کړی چې خلک باید په کورونو کې پاتې شي په داسې حال کې چې په کور پاتې کېدل د افغانستان تر نیمایي زیاتو خلکو ته تر کرونا په درنه بیه تمامېږي.

په پاکستان کې روغتیايي چارواکي وايي، په دې هېواد کې کرونا ویروس له امله د مړو شویو کسانو شمېر له ۲۰۰ پورته شوی او زرګونه نور پرې اخته شوي دي.

په تاجکستان کې د مدني ټولنې فعالانو اندېښنه ښودلې ده چې ښایي په دغه هېواد کې کرونا ویروس وي او راپورونه یې نه وي خپاره شوي. د مدني ټولنو اتلسو غیر دولتي سازمانونو او په انفرادي ډول یو شمېر فعالانو د اپرېل په شلمه د تاجکستان له روغتیا وزارت څخه وغوښتل چې یو لړ پوښتنو ته ځواب و وایي څو روښانه شي چې په تاجکستان کې کرونا ویروس څومره خپور شوی دی. په داسې حال کې چې په نړۍ کې تر دوه نیم میلیونه ډېر کسان په کرونا ویروس اخته شوي دي او تر یولک اووه اویا زره ډیر یې وژلي دي، په تاجکستان کې لاهم په رسمي ډول... Читать дальше...

ایران وایي، تر زرو ډېر بهرني زندانیان یې د کرونا ویروس د خپرېدو په خاطر په موقت ډول له بنده خوشې کړې دي. تهران دا اعلان پرون وکړ. تیره اوونۍ د ملګرو ملتو د بشري حقونو متخصصانو له ایرانه غوښتي و چې ډېر بندیان خوشې کړي. دوی غوښتي وو چې تهران د عقیدې په خاطر نیول شوي، د دو تابعیتو زندانیان او بهرنیان ازاد کړي. د ایران د قضاییه قوې ویاند غلام حسین اسماعیلي د سې شنبې په ورځ وویل، څه چې ایران د زندانیانو په برخه کې کړې دي د نورو هېوادو د هڅو په پرتله د ډېر پام وړ دي. د بریتانیایۍ ایراني الاصلې... Читать дальше...

د روغتیا نړیوال سازمان د سې شنبې په ورځ حکومتونو ته خبرداری ورکړ، چې د کرونا ویروس یا کوویډـ۱۹ د خپرېدو د مخنیوي په هدف لګول شوي محدودیتونه او قرنطین باید په تدریجي ډول کم کړي.

د دغه ولایت سيمه‌ييز چارواکي وايي، د هرات لپاره ۵ زره کېټونه په نظر کې نیول شوي وو چې تر اوسه‌یې شااوخوا ۲ زره مصرف شوي دي.

د بې پولې خبریالانو نړیوالې ادارې ویلي چې په نړۍ کې د کرونا ویروس خپرېدو د بیان ازادي له ګواښ سره مخامخ کړې ده.

په زابل کې د افغان ځواکونو د ۱۱ ساعته عملیاتو په ترڅ کې پنځه طالبان وژل شوي او څلور تنه ټپیان شوي دي. د زابل د امنیه قوماندانۍ ویاند محمودالله امیري ازادي راډیو ته وویل چې دا عملیات کلات ښار ته نږدې پرون پيل شول او د شپې د اتو بجو خوا ته پای ته ورسېدل. هغه زیاته کړه: "۱۰ عرادې موټرسایکل، دوه مخابرې یو شمېر مخدره مواد همداراز چاودېدونکي مواد هم افغان امنیتي ځواکونو ونیول. وسله‌وال مخالفان له سختې ماتې سره مخامخ شول او په دې عملیاتو کې افغان ځواکونو ته هېڅ‌راز زیان نه‌دی اوښتی." د فبرورۍ په ۲۹مه... Читать дальше...

افغان ځواکونه په تخار کې د اتو طالبانو د وژلو ادعا کوي. د پامیر ۲۱۷ قول اردو په وینا د تخار په قلبرس سیمه کې پرون طالبانو پر افغان ځواکونو برید وکړ چې د هوایي ځواکونو په مرسته د هغوی اته تنه ووژل شول او اووه تنه نور یې ټپیان شول. د پامیر  ۲۱۷ قول اردو د رسنیو مسؤل عبدالهادي جمال وایي، په دې حمله کې دوه افغان سرتېرې برسېرن ټپیان شوي دي. طالبانو تر اوسه د دې جګړې په اړه څه نه‌دي ویلي.

د ملګرو ملتونو دا موسسه اټکل کوي چې سږ کال به شاوخوا یو سل او دېرش میلیونه نور انسانان غذایي توکو ته سخته اړتیا پيدا کړي او د دې لپاره له لسو تر دولس میلیارده ډالرو پورې پکار دي.