"Чекит медиа" бийликке иштеген фейк-фабрика тууралуу экинчи иликтөөсүн жарыялады
"Чекит медиа" платформасы фейктерге байланыштуу иликтөөсүнүн уландысын жарыялап, "Президент фейктердин колдоосуна муктажбы?" деген суроолорго жооп издеди.
Анда журналист Асел Сооронбаева президент Садыр Жапаров абакта жаткан мезгилде мессенжерлер аркылуу социалдык түйүндөрдүн колдонуучуларын башкарып, ошол эле ыкмасын мамлекет башына келгенден кийин да улантканын баяндайт.
Иликтөөдө 2020-жылкы Октябрь окуяларында абактан чыккан Садыр Жапаров премьерликке сунушталгандан кийин президент Сооронбай Жээнбековдун тарапкерлерине аны колдоого тапшырма берилгени жаена атайын топ башкаларды каралап турганы айтылат. Фейк-фабрика 2021-жылкы президенттик шайлоодо да Жапаровго иштегени көрсөтүлөт.
"Чекит медиа" платформасы бул иштерге “Кабар” улуттук маалымат агенттигинин, Улуттук телерадио корпорациясынын жана ар кайсы министрликтин кызматкерлери да тартылып жатканы тууралуу кеп кылат. Аталган мекемелердин жетекчилери, өкүлдөрү программанын ичинде муну төгүнгө чыгарышкан. Алар иликтөө жарыяланган соң анда айтылгандар тууралуу билдирүү таратыша элек.
"Чекит медиа" платформасы 20-июнда "Президент фейктердин колдоосуна муктажбы?" деген аталыштагы биринчи иликтөөсүн жарыялаган. Анда журналист Асель Сооронбаева Улуттук телерадио корпорациясындагы маалыматты социалдык медиа аркылуу жайылтуучу бөлүм менен бийликтин баскан-турганын мактап-жактаган жана оппозицияны, бейөкмөт уюмдарды, көз карандысыз маалымат каражаттарын каралаган фейктердин байланышын иликтеп чыккан.
Программада 2022-жылы ноябрда жаңы бөлүмдүн ишке кириши менен бийликти мактаган окшош билдирүүлөр социалдык тармактарда журналисттердин өздөрүнүн атынан да, ошол эле учурда фейк-аккаунттар тарабынан да көп бөлүшө баштаганын аныктаган. Ошондой эле иликтөөдө фейк-аккаунттар менен УТРКнын SMM бөлүмүндө иштеген кызматкерлердин түздөн-түз байланышын фактылар менен көрсөтүп берген.
Берүүдө фейк-фабриканын артында президенттин маалыматтык саясат бөлүмүнүн башчысы Дайырбек Орунбеков турабы деген суроо да көтөрүлүп, аны Орунбековдун четке каккан жообу кошо берилген. Орунбеков менен УТРК муну төгүндөп чыккан.
Кыргызстанда бийликти мактап-жактаган фейк-фабрика иштеп, аны каржылоого мамлекеттик бюджеттен акча сарпталары мурда да айтылып, бир катар иликтөөлөр жарыяланган.
Кыргызстандагы жети редакцияны бириктирген Checkit Media платформасы быйыл февралда фейк жана манипуляция менен күрөшүү максатында түзүлгөн. “Интерньюстун” “Медиа-К” долбоору аркылуу ишке ашкан платформага Factcheck.kg, “ПолитКлиника”, T-Media.kg, “Апрель ТВ”, Bulak.kg, Mediahub жана “Баштан Башта” редакциялары кирет. (ErN)