Новости за 14.03.2023

Казакстанда орусиялык космодромдордун башкы оператору - «Космостун жердеги инфраструктурасын иштетүү борборунун» мүлкү камакка алынды. The Moscow Times гезитинин орус редакциясы кабарлагандай, буга казакстандык жана орусиялык биргелешкен "Байтерек“ ишканасына болгон 2 миллиард рубль карыз себеп болду. Казакстандын тиешелүү мекемеси борборго активдерин алып кетүүгө, жетекчилерине тергөө аяктагыча өлкөдөн чыгууга тыюу салды. Бул тууралуу KZ24 маалымат порталы жазды. "Байтерек" 2005-жылы космосту биргелешип изилдөө үчүн негизделген. Читать дальше...

Кемпир-Абад маселесине байланыштуу камакта отурган саясатчы, активисттердин жакындары бүгүн 14-мартта Талас шаарында акцияга чыгышты. Акцияга 50дөн ашык киши чогулду. Алар президент Садыр Жапаровго кайрылуу жолдоп, абактагыларды үй камагына чыгарууну суранышты. Кыргыз-өзбек чек арасындагы Кемпир-Абад суу сактагычынын жери Өзбекстанга өтүп жатышына каршы пикирин ачык билдирип чыккан жыйырмадан ашуун белгилүү саясатчы, активист жарым жылдан бери камакта отурушат. Милиция алар бийликти басып алууга аракет кылган деп айыптап жатат. Читать дальше...

Кыргызгидромет борбору кабарлагандай, 15-мартта күндүз Чүй, Талас, облустарынын айрым жерлеринде жаан, тоолуу райондорунда кар жаайт. Ош облусунун дыйканчылык аймактарында жана Жалал-Абад, Баткен, Ысык-Көл, Нарын облустарында жаан-чачын болбойт. Абанын температурасы: Чүй өрөөнүндө түнкүсүн 2…7, күндүз 14…19, Талас жергесинде түнкүсүн 1…6, күндүз 13…18, Баткен, Ош, Жалал-Абад аймактарында түнкүсүн 5…10, күндүз 17…22, Ысык-Көл дубанында түнкүсүн -4…+1, күндүз 10…15, Нарын облусунда түнкүсүн -2…-7... Читать дальше...

Сириядан жана Ирактан кайтарылган балдар менен аялдарга мамлекеттен колдоо уюштуруу маселеси талкууланганын өлкөнүн акыйкатчысы Атыр Абдрахматова бүгүн 14-мартта билдирди. Ал уюштурган жыйынга тийиштүү мамлекеттик органдардын өкүлдөрү катышып, жардам берүүдө чогуу кызматташуу механизмдерин карап чыгышканын, аларды кайтып жаткан балдар менен аялдарды социалдаштырууга көмөк көрсөтүүгө чакырганын айтты. Буга чейин акыйкатчы UNICEF Kyrgyzstan уюму менен биргеликте Сириядан жана Ирактан мекенине кайтарылып... Читать дальше...

“Керемет Банктын” иши боюнча Улуттук банктын төрагасынын мурдагы орун басарлары (Ж.Н. жана Т.А.), башкармалыктын мурдагы мүчөлөрү (С.А. жана С.Н.) кармалып атайын кызматтын убактылуу кармоочу жайына киргизилди. Бул тууралуу Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин (УКМК) басма сөз кызматы 14-мартта кабарлады. Маалыматка караганда, шектүүлөр келтирген зыянды так аныктоо, бул кылмышты жасоого катышы бар башка да адамдарды аныктоо иштери уланып жатат. Башкы прокуратура 2022-жылдын декабрь... Читать дальше...

Чүйдө 17 жаштагы кыз айдап бараткан машина жол кырсыгына кабылып, жүргүнчүлөрдүн бири каза болгонун 14-мартта Чүй облустук ички иштер башкармалыгынан билдиришти. Мекеменин маалыматына караганда, мектеп окуучулары кабылган бул окуя 11-мартта Аламүдүн районунун Кашка-Суу айылында болгон. Honda CR-V машинасынын ичинде окуучу айдоочудан тышкары өзү курактуу төрт кыз болгон. Автоунаа тоголонуп кетип, жол кырсыгына учураган. Бир кыз алган жараатынан ошол жерден көз жумган, калгандары түрдүү жараат алып, ооруканага жеткирилген. Читать дальше...

Жогорку Кеңештин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот-укук маселелер боюнча комитетинин 14-марттагы отурумунда Бишкек шаарынын мэрин түз шайлоо боюнча мыйзам долбоору биринчи окууда колдоо тапты. “Жергиликтүү мамлекеттик администрация жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жөнүндө” жана “Борбордун статусу жөнүндө” мыйзамга өзгөртүү киргизүү тууралуу документти парламенттеги “Альянс” фракциясынын депутаттары иштеп чыккан. Долбоордун авторлорунун бири, депутат Жанарбек Акаев... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин депутаты Жаныбек Абиров Бишкекте ал аралашкан мушташ боюнча 14-мартта түшүндүрмө берди. Фейсбуктагы баракчасына окуяны укук коргоо органдары иликтеп жатканын, бардык керектүү маалыматтарды берүүгө даяр экенин жазды. “Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жоопкерчилик тартууга даяр экендигимди жана болгон окуянын олуттуулугун толук түшүнүп жаткандыгымды баса белгилегим келет. Мен эл өкүлү катары, кандай гана жагдай болбосун, эмоцияга алдырбашым керек болчу”. Депутат токмок... Читать дальше...

Кыргыз өкмөтүнүн жаңы салык саясаты улам-улам каршылыктарга кабылып жатат. Ишкерлер жана соодагерлер акцияларды өткөрүп, айрым чараларга даяр эмес экендигин билдирүүдө. Өкмөт болсо өз жүйөсүн келтирип, киргизген ыкмалардан баш тарткан жок. Негизги талаш үч нерсенин тегерегинде болуп жатат. Алар: көзөмөл-кассалык машине (ККМ), электрондук товардык-транспорттук коштомо кагаз (ЭТТК-ЭТТН) жана электрондук эсеп-фактура (ЭЭФ-ЭСФ). “Элдик экономика” түрмөгүндө дал ушул маселе талданды. Көзөмөл-кассалык машине ... Читать дальше...

14-мартта Бишкекте америкалык белгилүү экономисттер Дарон Ажемоглу менен Жеймс Алан Робинсондун “Why nations fail” китебинин кыргызча котормосунун (“Эмне үчүн кээ бир өлкөлөр өнүкпөйт?”) бет ачары өттү. Ага китептин авторлорунун бири, Чикаго университетинин Харрис атындагы коомдук саясат мектебинин профессору Жеймс Алан Робинсон да катышты. Мындан тышкары Жогорку Кеңештин депутаттары, Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Эдил Байсалов, коомдук-саясий ишмерлер жана жалпы 450дөй киши келди. Читать дальше...

Жогорку Кеңештин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот-укук маселелер боюнча комитетинин 14-марттагы жыйынында 13 жаштагы кызды зордуктаган милиция кызматкерлеринин жаза мөөнөтүнүн азайтылганы боюнча маселе көтөрүлдү. Депутат Жанарбек Акаев Свердлов райондук сотунун чечимин Бишкек шаардык соту өзгөртүп, кызды зордуктагандардын жазасын жеңилдеткенин сынга алды. “Райондук сот эки айыпталуучуну 15 жылдан кескен. Шаардык сот болсо 13 жаштагы кызды зордуктаган эки милиция кызматкеринин жазасын 15 жылдан алты жылга түшүрүп койду. Читать дальше...

Кыргызстан менен Орусиянын Башкы прокуратураларынын өкүлдөрү 16-мартта орус абактарында жаткан кыргызстандыктарды мекенине экстрадициялоо маселесин талкуулайт. Бул тууралуу башкы прокурордун орун басары Үмүткан Коңкубаева Жогорку Кеңештин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот-укук маселелер боюнча комитетинин 14-марттагы жыйынында айтты. “Биз жиберген каттарга 4-5 айдан бери Орусиядан жооп келбей аткан. 16-мартта биздин делегация Орусиянын Башкы прокуратурасына барат. Анда Орусиянын... Читать дальше...

Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) Жалал-Абад облусунун Ноокен районунун беш тургуну “Хизб ут-Тахрир” диний-экстремисттик уюмунун идеологиясынан баш тартканын билдирди. Алардын бири 23 жашта. Атайын кызмат сөз болуп жаткандар буга чейин “Хизб ут-Тахрир” экстремисттик уюмунун ишмердүүлүгүнө катышып, анын идеологиясын активдүү жайылтып келишкенин кабарлады. Алар тандап алган диний багыты туура эмес экенин моюнга алып, башкаларды уюмдун мыйзамсыз иштерине аралашпоого чакырганын маалымдады. Читать дальше...

Кыргызстанда өспүрүм кыздар зордукталып, алардын ишин иликтөөгө байланыштуу тергөөдө шалаакылык, кылмышка шектүүлөрдүн жаза мөөнөтүн азайтып койгон учурлар катталууда. Мындай фактылар үй-бүлөлүк зомбулукка карата милициянын мамилеси тууралуу маселени козгоду.

Улуттук банк 13-мартта валюта базарына 35 миллион доллар сатты. Бул маалымат банктын расмий сайтына жарыяланды. Ушуну менен өлкөнүн негизги банкы 2023-жылдын башынан бери беш жолу интервенция жасап, валюта рыногуна 262 миллион 170 миң долларды чыгарды. 2022-жылы Улуттук банк 486 миллион доллар сатып, кайра 190 миллион доллар сатып алган. Интервенция доллардын курсу кескин көтөрүлүп же түшүп кеткенде жасалат. Улуттук банк январдын аягында Кыргызстандын банктарында 600 миллион доллар бар экенин, анын 40% накталай экенин билдирген. Читать дальше...

Бишкекте ресторандардын биринде Жогорку Кеңештин депутаты Жаныбек Абиров аралашкан мушташ боюнча 13-мартта эки адам кармалды. Бул тууралуу Бишкек шаардык ички иштер башкы башкармалыгынын басма сөз кызматы билдирди. Шаардык милициянын маалыматы боюнча, 12-мартка караган түнү болгон окуядан кийин жаракат алып Улуттук госпиталга түшкөн адам милицияга арыз жазган. Жыйынтыгында 34 жана 35 жаштагы эки киши кармалып, шаардык милициянын убактылуу кармоочу жайына киргизилди. Бишкектин Октябрь райондук ички... Читать дальше...

Профессор Сулайман Турду уулу Кайыповду атпай журт мээнеткеч окумуштуу, жалпы кыргыз фолклорлук мурасын жана ооган кыргыздарынын этнографиясын изилдөөчү катары дурус билет. Тарыхчы Т.Чоротегин анын чыгармачыл бейнесинин айрым өңүттөрү тууралуу блог сунуштайт.    Илимий чыйыр башаты Эгемен Кыргызстандын тарых жана этнография илимий тармактарындагы дээрлик изилденбей жаткан өңүттөрдүн бири – кыргыз элинин чет элдик (диаспоралык) топторунун жаралыш тарыхы, ал топтордун каада-салттары, жашоо-тиричилик бейнелери жана ыкмалары... Читать дальше...