Новости за 02.01.2023

نیوزیلنډ د کوربه پاکستان د کراچۍ ښار په نېشنل لوبغالي کې د دویمې ټېسټ لوبې په لومړۍ ورځ ۳۰۹ منډې وکړې او ۶ لوبغاړي یې سوځېدلي دي. ډېوېډ کانوې د نیوزیلنډ لپاره سلیزه ووهله او په ۱۲۲ منډو وسوځېد او ټام لیتهم بیا په ۷۷ منډو خپله ویکټ له لاسه ورکړې. دا د کرکټ نړیوالې شورا د ټېسټ اتلولۍ اړوند سیالۍ دي، خو نیوزیلنډ پایلوبې ته له رسېدو پاتې دی. د پاکستان په توپ اچونکو کې اغا سلمان۳، نسیم شاه۲ او ابرار احمد یوه وېکټ اخیستې ده. د یادونې ده چې د ټېسټ اتلولۍ په درجه بندۍ کې اسټرالیا تر ټولو لوبډلو مخکښه ده.

په واشنګټن کې ځینو افغانانو د سپينې ماڼۍ يا وايټ هاوس مخې ته مظاهره وکړه او له امريکا یې وغوښتل چې په افغانستان کې پر طالبانو بندیزونه ولګوي. د جنورۍ په لومړۍ نېټه شوې دې مظاهره کې امريکا مېشتو نارينوو، ښځو او ماشومانو ګډون کړی وو. دوی له امریکايي حکومت او نړیوالې ټولنې د افغان مېرمنو د ملاتړ غوښتنه وکړه. لاریون والو وویل، تر هغو چې طالبانو پر ښځو او نجونو د تعليم او کار لګول شوي محدودیتونه ليرې کړي نه وي، نړۍ دې ورسره راشه درشه نه کوي. د احتجاجي لاریون په پای کې یو پرېکړه لیک هم خپور شو، چې پکې... Читать дальше...

په داسې حال کې چې د ایران د کورنیو چارو وزارت ویلي، د نږدې یو میلیون افغانانو د اوسېدنې اسناد یې تمدید کړي، خو یو شمېر افغان کډوال د ایران د حکومت لخوا د ویزو د نه تمدید په اړه شکایتونه کوي. د ایران د بهرنیو چارو وزارت د بهرنیو وګړو او کډوالو څانګې عمومي مدیر سردار صادق رضادوست ویلي چې تر ۱ میلیون د ډېرو افغان کډوالو د اوسېدنې سندونه یې د جدي یا مرغومي میاشتې تر پایه پورې تمدید کړي دي. رضا دوست له ایرنا خبري اژانس سره په خبرو کې ویلي، تر یو میلیون ډېرو افغانانو ته چې د طالبانو له واکمنېدو وروسته... Читать дальше...

په بیګ بیش لیګ کې د ایډلیډ سټرایکرز لوبډلې تر لومړنیو ۳ بریاوو وروسته پرله پسې څلور لوبې وبایللې. د ۲۰۲۳ زېږدیز کال لومړنۍ لوبه یې د هوبارت هریکنز لوبډلې ته د ۷ ویکټو په توپیر وبایلله. سټرایکرز لوبډلې په ۲۰ اورونو کې ۱۷۷ منډې وکړې او هریکنز لوبډلې بیا ورکړل شوی هدف په ۱۸ اور کې ترلاسه کړ. راشدخان په توپ وهنه کې یوازې ۲ منډې وکړې او په منډه وسوځېد، خو په توپ اچونه کې یې د نوي کال پیل ښه نه و، هغه په ۴ اورونو کې ۴۳ منډې ورکړې او یوازې یوه وېکټ یې واخیسته. که څه هم راشدخان په بریدګر توپ اچونکي... Читать дальше...

په افغانستان کې د نجونو پر مخ د پوهنتونونو د دروازو تر تړل کېدو ورسته، یو ډیجیټال خصوصي پوهنتون وايي، چې له زده کړو څخه محرومو محصلانو ته د وړیا انلاین زده کړو زمینه برابروي. وروسته له هغې چې د طالبانو حکومت د نجونو پر مخ پوهنتونونه وتړل، د لېوال ډیجیټال خصوصي پوهنتون مسوولان وايي، هغو محصلان ته چې له زده کړو بې برخې دي، د انلاین زده کړو زمینه برابره وي. د دغه پوهنتون بنسټ ایښودونکي او مشر نورالرحمن لېوال د دوشنبې په ورځ ازادي راډيو ته وویل چې دوی د افغانستان له نورو پوهنتونونو او اکاډمیکو کارکوونکو غوښتي چې له دوی سره یوځای شي. Читать дальше...

یو شمېر ځوانان وايي، په موسیقي د بندیز له لګېدو وروسته اوس د خوښیو په محفلونو کې مشاعرې کوي. یو شمېر ځوانان وايي، د طالبانو حکومت لخوا پر موسیقي له بندیز وروسته خلک د خپلو خوشالیو د نمانځلو لپاره مجبور دي یا مشاعرې وکړي او یا هم خپلې خوښۍ په عادي ډول ونمانځي. ادریس سیاوش هغه ځوان دی چې تازه یې د خپل واده په مراسمو کې مشاعره جوړه کړې وه. نوموړی په ودونو کې د مشاعرو د ډېرېدو یو لامل په موسیقي بندیز ګڼي. هغه زیاتوي، ډېری کسان اوس خپلې خو‏ښۍ په عادي ډول نمانځي، خو ده ځکه په خپل واده کې مشاعره وکړه چې د یوې فرهنګي کورنۍ اړوند دی. Читать дальше...

دا احتجاج په ځانګړې توګه د لادرکه شوي عارف بلوڅ او سراج نور لپاره د هغوي کورنیو او د لادرکه بلوڅانو لپاره مبارزه کوونکي سازمان - وایس فار بلوچ مسنګ پرسنز - په شریکه کړی وو چې په ګڼ شمېر د لادرکه کسانو د کورنيو غړو او مدني فعالانو پکې ګډون کړی وو.

د هلمند په کجکي ولسوالۍ کې نن سهار د یوې ناچاودېدلې مرمۍ په چاودنه کې درې تنه ټپیان شول. د هلمند لپاره د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست وايي، دا پېښه هغه مهال وشوه چې څو تنو د ځان د تودولو لپاره خاشو ته اور ورته کړ خو خبر نه وو چې د اور په ځای کې ناچاودېدلې مرمۍ شته. تېره اوونۍ هم په هلمند ولایت کې د ماین په چاودنه کې دوه ماشومان وژل شوي او یوه ښځه ژوبله شوې وه.

د کابل د هوايي ډګر د پوځي برخې په لومړي قرول کې د پرونۍ چاودنې له امله د وژل شویو کسانو شمېر ۱۴ او د ټپیانو ۱۸ ته ورسېد. الجزیرې ویلي چې، د طالبانو یوې سرچینې هم د مرګ‌ژوبلو زیاتېدا تایید کړه. پرون د دې چاودنې په نتیجه کې د وژل شویو کسانو شمېر ۱۰ تنه ښوول شوی و. چاودنه پرون سهار د کابل ښار نظامي هوايي ډګر په بهرني قرول کې وشوه چې یو شمېر کسانو ته یې مرګ‌ژوبله واوښته.

د برېتانیا د بهرنیو چارو وزارت رسماً اعلان وکړ چې له روسیې څخه یې د مایع ګاز واردات درولي دي. دې ته ورته اقدام د بالکان د سیمې اکثرو هېوادونو کړی دی. د برېتانیا د بهرنیو چارو وزارت پرون (یکشنبه) په یوه خبرپاڼه کې وویل، پر اوکراین د ولادمیر پوتین د حکومت د غیرقانوني جنګ د عوایدو د بندولو لپاره یې له دغه هېواده د ګاز واردات درولي او له نورو هېوادونو هم د ورته اقدام غوښتنه کوي. برېتانیا تېر کال له روسیې د ۳ ملیارده او ۲۰۰ میلیون ډالرو په ارزښت ۷۵ میلیارد مترمکعب ګاز وارد کړي وو. د روسیې ګازپروم... Читать дальше...

د ۲۰۲۲ کال د وروستۍ ورځې په وروستیو ساعتونو د اوکراین پر ښارونو د روسیې له حملو یوه ورځ وروسته، روسي ځواکونو یو وار بیا پر خپل ګاونډي هېواد د بې‌پېلوټه الوتکو بریدونه وکړل. اوکرایني چارواکي وايي، د روسیې انتحاري بې‌پېلوټه الوتکو د اوکراین پر بېلابېلو سیمو بریدونه کړي خو اوکرایني ځواکونو ټولې بې‌پېلوټه الوتکې ویشتې او غورځولي دي. اوکرایني چارواکو د دغو حملو د مرګ‌ژوبلو په اړه څه نه‌دي ویلي.

د جنوبي کوریا ولسمشر یون سوک یول وايي، له امریکا سره د یوې ګډې پوځي مانورې د کولو پر امکان په خبرو بوخت دی. ښاغلي یون چوسان ایلیو ورځپاڼې ته په مرکه کې چې نن (دوشنبه) خپره شوه، همدا راز ویلي چې په دې مانوره کې به د اټومي وسایلو په شمول له راز راز جنګي وسلو څخه کار واخیستل شي. ده د دې مانورې موخه د مخنیوونکو اقداماتو پیاوړتیا بللې ده. د رویټرز خبري اژانس د مالوماتو پر اساس، د جنوبي کوریا د ولسمشر اشاره پر دغه هېواد او متحدانو یې د هر ډول احتمالي حملې د مخنیوي لپاره د اتومي قدرت له نظره د امریکا د پوځ وړتیا ته ده.

وروسته له هغه چې طالبان د ۲۰۲۱ کال د دوبي په نیمایي کې پر افغانستان واکمن شول او په دغه هېواد کې اقتصادي کړکېچ رامنځته ته شو، نږدې هره اوونۍ شاوخوا ۴۰ میلیونه ډالره بشري مرستې افغانستان ته رسېدلې. د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان بانک هر ځل د دې پیسو له ترلاسه کولو وروسته په خپله رسمي وېبپاڼه او دغه شان په خپل ټویټر اکاونټ کې د څلویښت میلیونه ډالرو د ترلاسه کولو خبر خپراوه، خو د مرستندویه سرچینې په اړه یې جزئیات نه ورکول. د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر له ۱۴مې راهیسې د افغانستان بانک له‌خوا دوی ته د دې پیسو د رسېدو په اړه کوم خبر نه‌دی خپور شوی. Читать дальше...

د امریکا متحده‌ایالاتو پلازمېنه واشنګټن کې د سپینې ماڼۍ مخته لسګونه افغانان راټول شوي او په افغان نجونو او ښځو په زده‌کړو، کار او نورو فعالیتونو د طالبانو له‌خوا لګول شوي بندیزونه غندي.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت د پاکستان کورنیو چارو وزیر هغه څرګندونې پاروونکې بللې چې ويلي یې وو په افغانستان کې د تحریک طالبان پاکستان پر پتنځایونو د پاکستاني بریدونو امکان موجود دی.  د جنورۍ پر لومړۍ نېټه د طالبانو د حکومت دفاع وزارت په يوه خبرپاڼه کې وويل چې د شواهدو له مخې د تحريک طالبان پاکستان مرکزونه په پاکستان کې دننه دي. خو په خبرپاڼه کې زیاته شوې چې که بیا هم د پاکستان څه مسله وي، کولی شي "د تفاهم له لارې یې حل کړي". د بیان ترمخه،  "د پاکستاني چارواکو دا ډول ادعاوې د دواړو هېوادونو اړیکې زیانمنوي". Читать дальше...

د پاکستاني خبریالانو ملي ټولنې هڅې پیل کړي، چې پاکستان کې د مېشتو افغان خبریالانو ویزې بیا تمدید شي. د دې ټولنې چارواکو په دې اړه د پاکستان د اطلاعاتو له وزیرې مریم اورنګزیب سره هم کتلي او په دې برخه کې یې ترې د همکارۍ او مرستې غوښتنه کړې. د پاکستاني خبریالانو د ملي ټولنې له‌خوا د افغان خبریالانو لپاره د جوړې شوې کمېټې مشر قمر یوسفزي ازادي راډیو ته وویل، دوی ته ډاډ ورکړل شوی او هیله شته چې ډېر ژر به د افغان خبریالانو د ویزو د تمدید په برخه کې یو رسمي اقدام وشي. نوموړی وايي: "امید دی چې ان... Читать дальше...

د امریکا متحده‌ایالاتو پلازمېنه واشنګټن کې د سپینې ماڼۍ مخته لسګونه افغانان راټول شوي او په افغان نجونو او ښځو په زده‌کړو، کار او نورو فعالیتونو د طالبانو له‌خوا لګول شوي بندیزونه غندي. د دغو اعتراضونو په اړه  مرسلین ارسلا، د ښځو د حقونو له فعالې او د دغه اعتراض له یوې ګډونوالې، حبیبې مر هون سره مرکه کړې. د اغلې مرهون مرکه د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د طالبانو له لوري په نادولتي مؤسسو کې د ښځو پر کار د بندیز له کبله NRC یو له هغو مؤسسو څخه وه چې سم‌لاسي يې خپل فعالیت په افغانستان کې وځنډاوه. يادې مؤسسې په ارزګان ولایت کې هم خدمات وړاندې کول چې په‌کې ماشومانو ته د محلي ټولګيو له لارې زده‌کړې ورکول هم شامل وو. د دغو محلي ټولګیو په بندېدو سره شاوخوا ۱۸ زره نجونې او هلکان د لومړنیو زده‌کړو محروم شول. په دې اړه نور حال د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د امریکا متحده‌ایالاتو پلازمېنه واشنګټن کې د سپینې ماڼۍ مخته لسګونه افغانان راټول شوي او په افغان نجونو او ښځو په زده‌کړو، کار او نورو فعالیتونو د طالبانو له‌خوا لګول شوي بندیزونه غندي. د سپنې ماڼۍ مخته راټول شويو افغان معترضینو له امریکا وغوښتل، څو چې طالبانو د نجونو او ښځو په زده‌کړو او کار لګیدلي بندیزونه نه‌وي لېرې کړي، ورسره دې هر ډول تعامل ودروي. یوې اعتراض کوونکې سپوږمۍ اکبرزۍ ازادي راډیو ته وویل: "موږ غوښتل چې د افغان نجونو او ښځو له طرفه د هغوی لپاره امریکا کې غږ پورته کړو، ځکه په... Читать дальше...

کله چې د سوات والي پاکستان سره د الحاق تړون کاوه نو پرې منلې یې وه چې دا ډويژن به ټيکسونه نه ورکوي خو څه موده مخکې د پاکستان حکومت په قوانينو کې د بدلون په کولو سره اعلان وکړ چې دا استثنا به د ۲۰۲۳ کال په جولای کې ختمه شي. په دې کار سره به په لکونو نان کسټم پېډ ګاډي هم ناقانونه شي.

چارواکي وايي، په مکسیکو کې لږ تر لږه ۱۴ کسان هغه وخت ووژل شول، چې د جنایتکارو یوې ډلې هڅه وکړه، د دغه هېواد د شمال پر یوه زندان یرغل وروړي. د مکسیکو د چي واوا ایالت د څارنوالۍ دفتر ویلي، لس امنیتي پوځیان او څلور بندیان هغه وخت ووژل شول، چې حمله کوونکي په پوځي موټرو کې د دغه ایالت یوه زندان ته له رسېدو سره سم ډزې پیل کړې. د یکشنبې د ورځې په دې حمله کې ۱۳ نور کسان ټپیان شوي دي. چارواکي وايي حمله کوونکو هڅه کوله بندیان خوشې کړي. د حملې پر مهال لږ تر لږه ۲۴ بندیان په تېښته بریالي شوي دي.

د سوریې دولتي رسنۍ وايي، د اسرائیل په راکټي حملو سره د پلازمېنې دمشق نړیوال هوايي ډګر او شا و خوا سیمې ویشتلي دي. د سوریې سانا خبري اژانس د یوې پوځي سرچینې په وینا راپور ورکړی، چې دغه حملې نن پر ځايي وخت د سهار دوې بجې شوې دي. په راپور کې ویل شوي، چې د دغو حملو له کبله دوه سرتېري وژل شوي او د دمشق هوايي ډګر فعالیت درېدلی دی. په بریتانیا کې دېره د سوریې د بشري حقونو د څار ادارې مشر رامي عبدالرحمن د فرانسې خبري اژانس ته ویلي، په دغو حملو کې د وسلو د یوه ډیپو په ګډون په هوايي ډګر او شا و خوا... Читать дальше...

پاکستان او هند په خپلو کې د اټومي تاسیساتو او بندیانو لېستونه تبادله کړل. دواړو هېوادونو پرون په رسمي بیانونو کې د دې اقدام خبر ورکړی دی. دغه فهرستونه په اسلام اباد او نوي ډیلي کې د دواړو هېوادونو د ډیپلوماتانو له لارې تسلیم شول. دغه اقدام د ۱۹۸۸م کال د تړون پر اساس شوی دی. هند او پاکستان په ۱۹۴۷م کال کې د خپلواکۍ تر اخیستو وروسته د کشمیر پر سر کړکېچنې اړیکې لري، چې تر اوسه یې په خپلو کې درې واړه جګړې کړې دي.

د امریکا په متحدو ایالتونو کې ځینو افغانانو پرون د سپینې ماڼۍ مخته اعتراضیه غونډه کې د امریکا له حکومت او نړیوالې ټولنې د افغان مېرمنو د ملاتړ غوښتنه وکړه. لاریون‌والو چې بېلابېل شعارونه یې له ځانونو سره لېږدول وویل، تر هغو چې طالبانو پر ښځو او نجونو لګول شوي محدودیتونه لیرې کړي نه‌وي، واشنګټن او نړیواله ټولنه دې له طالب مشرانو سره تعاملات ودروي. د اعتراضیه لاریون په پای کې یو پرېکړه لیک هم خپور شو، چې په هغه کې د طالبانو د سیاسي او ډیپلوماتیکو دفترونو د تړلو او د طالب مشرانو د شتمنیو د کنګل کېدو غوښتنه شوې ده. Читать дальше...

جرمني د نوي کال په پیل کې د ناټو د لوړ چمتووالي پوځي ځواک (VJTF) مشري په غاړه واخیسته. دا ځواک یوولس نیم زره سرتېري لري چې اته زره یې جرمن سرتېري دي. د ناټو د لوړ چمتووالي ځواکونه، چې د "مخکښو ځواکونو" په نوم هم یادېږي، په ۴۸ ساعتونو کې په هر ډول حالاتو کې هر چېرته چې ترې وغوښتل شي د ځای پر ځای کېدو لپاره چمتو وي. د ناټو ویاندې اوانا لینګیسکو وویل، په داسې حال کې چې په اوکراین کې د روسیې ناحقه جګړه د اروپا سوله او امنیت ګواښي، د دې پوځي اتحاد د خاورې د هرې برخې د ساتنې او دفاع لپاره د ناټو په هوډ کې باید شک ونه شي.